Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemi hakkında kapsamlı bir tarih dersidir. Eğitimci, öğrencilere hitap ederek konuyu detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemindeki çağdaş devletleri tanıtarak başlayıp, Osmanlı'nın kısa sürede büyümesinin nedenlerini açıklamaktadır. Ardından Osman Bey ve Orhan Bey dönemlerindeki önemli olaylar, Fatih Sultan Mehmet'in tahta geçişi ve II. Kosova Savaşı gibi tarihsel gelişmeler kronolojik olarak ele alınmaktadır.
- Videoda Osmanlı Devleti'nin uyguladığı tımar sistemi, istimalet politikası ve müda politikası gibi kurumsal gelişmeler anlatılmaktadır. Ayrıca Orhan Bey döneminde ilk defa saray, divan, bedesten, imarethane, cami ve medrese inşa edilmesi, ordu kurulması ve kul sistemi uygulanması gibi ilkler de açıklanmaktadır. Video, bir sonraki derste Osmanlı Devleti'nin yükselme döneminin anlatılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:03Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi
- Osmanlı Devleti, 1299 yılında Söğüt ve Domaniç bölgesinde Osmanoğulları adıyla kurulmuştur.
- Osmanlı Devleti kuruluş döneminde çağdaş olan devletler arasında Altınordu Devleti, Memlükler, Bizans İmparatorluğu, İlhanlılar, Anadolu Selçuklu Devleti, Sırplar, Macarlar, İngilizler, Fransızlar, Venedikliler ve Eflaklar bulunmaktadır.
- Osmanlı Devleti kısa süre içinde büyümesinin temel sebepleri; merkezi otoritesi güçlü bir devlet olması, yetenekli liderlerin varlığı, Bizans'ın iç karışıklıkları, Balkanların karışıklıkları ve güçlü ordusu olmuştur.
- 02:20Osmanlı Devleti'nin Büyüme Politikaları
- Osmanlı Devleti fethettiği bölgelere tımar uygulaması yaparak göçebe Türkmenleri yerleştirmiştir.
- İstimalet politikası ile gayrimüslim halkın kalbini kazanmaya çalışmıştır.
- Müdara (düşmanımın düşmanı dostumdur) politikası izleyerek, düşmanlarının düşmanlarıyla anlaşıp ortak düşmanlarına saldırarak Balkanlar'da kısa sürede ilerlemiştir.
- 03:36Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu ve İlk Dönem
- Osmanlı Devleti, 1299 yılında Osman Bey tarafından Söğüt ve Domaniç şehirlerinde kurulmuştur.
- Osman Bey'in kuruculuğunda Ahiler, Bacıyan-ı Rum, Fakihan-ı Rum, Gazian-ı Rum ve Aptalla Rum gibi grupların desteği olmuştur.
- Osman Bey'in en önemli olayları arasında Karacahisar'ı alıp ilk kadı ataması yapması, ilk vergi alması, ilk para (bakır, mangır ve akçe) bastırması ve 1302'de Bizans'a yapılan Bafeon (Koyunhisar) Savaşı'nın kazanması bulunmaktadır.
- 06:24Orhan Bey Dönemi
- Osman Bey'in vefatından sonra oğlu Orhan Bey devleti devralmış ve beylikten devlete geçiş süreci başlamıştır.
- Orhan Bey döneminde Ankara'nın alınması, Karasioğulları Devleti'nin sona erdirilmesi ve Rumeli'ye geçiş gerçekleştirilmiştir.
- 1326 yılında Bursa'nın fethedilmesiyle başkent ilan edilmiştir ve Palekanon (Malte) Savaşı'nı kazanarak İzmit, İznik, Gelibolu Yarımadası ve Karamürsel'i ele geçirmiştir.
- 07:58Orhan Bey Dönemi
- Orhan Bey döneminde ilk defa saray (Beyi Sarayı), divan ve vezir (Alaaddin Paşa) kurulmuştur.
- İlk defa Bursa'da bedesten ve imarethane (aşevi) inşa edilmiştir.
- İlk defa İznik'te Hacı Özbek Camii ve İznik Medresesi açılmış, medrese müderrisi Davudu Kayseri atanmıştır.
- 08:29Orhan Bey Döneminde Diğer Gelişmeler
- İlk defa kul sistemi (devşirme) uygulanmıştır.
- Holafariye Hatun ilk defa gayrimüslim haseki olarak Müslüman olmuştur.
- İlk defa yaya ve müsellem adıyla ordu kurulmuş, iskandır sistemi uygulanmıştır.
- 09:57Orhan Bey Döneminde Fetheler ve Diğer
- Orhan Bey'in lakabı "İhtiyar Dindar" (dinin ihtiyar savunucusu) olmuştur.
- Süleyman Paşa, Çıpe Kalesi'nin alımında ve Gelibolu'nun fethedilmesinde etkili olmuştur.
- Orhan Bey döneminde alınan Ankara kısa süre sonra kaybedilmiş, daha sonra tekrar geri alınmıştır.
- 10:36Murad I Dönemi
- Murad I döneminde Edirne fethedilmiştir.
- Edirne'nin alınmasından sonra ilk defa Haçlı kuvveti gönderilmiş ve 1364'te Sırplarla ilk Osmanlı-Haçlı savaşı (Çirmen Savaşı) yapılmıştır.
- 1371'de ikinci Çirmen Savaşı ve 1389'da Kosova Savaşı'nda Sırplar mağlup edilmiştir.
- 11:05Kosova Savaşı ve Önemi
- Kosova Savaşı'nda ilk defa top kullanılmış ve bir Osmanlı padişahı (Birinci Murat) savaş meydanında şehit olmuştur.
- Türk bayrağının şekli ilk defa ortaya çıkmıştır.
- Diğer Türk beylikleri de Haçlılara karşı mücadele için Osmanlı Devleti'ne kendi birliklerini göndermiştir.
- 11:53Murad I Döneminde Diğer Gelişmeler
- İlk defa sadrazam ataması yapılmıştır.
- Yeniçeri Ocağı kurulmuş ve asker temini için pençik (beşte bir) sistemi uygulanmıştır.
- Ülkenin mali teşkilatı kurulmuş, defterdar ve kazasker ataması yapılmıştır.
- 12:28Yıldırım Bayezid Dönemi
- Yıldırım Bayezid, Taş Şehzadeliği zamanında Karamanoğlu ile yapılan Savaş'ta atının hızlı hareketi sebebiyle ordusunun askeri tarafından "Yıldırım" ünvanına layık görülmüştür.
- Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak amacıyla Saruhan, Candar, Menteşe, Aydın ve Dulkadiroğlu beyliklerinden bir kısmını alarak ilk defa Anadolu'da geniş ölçüde Türk siyasi birliğini sağlamıştır.
- İstanbul'u dört defa kuşatmıştır (1391-1401 yılları arasında).
- 13:57Ankara Savaşı ve Sonuçları
- Timur'un Sivas'ı işgal etmesi ve Ankara'ya yönelmesi sonucu Yıldırım Beyazıt İstanbul kuşatmasını kaldırmıştır.
- Yıldırım Beyazıt, Timur'un ordusunun içindeki fillerin atların geri tepmesi ve Kara Tatarların bizi satıp Timur'un tarafına geçmesi sebebiyle mağlup olmuştur.
- Yıldırım Beyazıt oğlu Mustafa ile eşleriyle beraber esir edilirken, Osmanlı Devleti onbir senelik Fetret Devri (Fasılai Saltanat) yaşamıştır.
- 14:55Fetret Devri ve Sonrası
- Fetret Devri'nde dört şehzade (Musa, İsa, Süleyman ve Mehmet) mücadele etmiş, Mehmet abilerine karşı galip gelmiştir.
- Ankara Savaşı'nın sonuçları: İstanbul'un fethi elli yıl gecikecektir ve Doğu'da Akkoyunlular Osmanlı Devleti'ne rakip olacaklardır.
- Fetret Devri'nde Balkan topraklarında büyük kopmalar olmamasının sebebi, İskan ve İstimalet politikasından dolayı Balkan halklarına yaklaşımımızın daha evvel iyi olmasıdır.
- 16:37Çelebi Mehmet Dönemi
- Ankara Savaşı'nın en önemli sonucu Anadolu Türk Siyasi Birliği'nin bozulmasıdır; Timur Yıldırım'ın son verdiği beylikler tekrar kurulmuştur.
- Çelebi Mehmet döneminde "Düzmece Mustafa" isyanı yaşanmıştır; Mustafa, Çelebi Mehmet'in kardeşi olmasına rağmen, kendisine karşı isyan ederek Bizans'a sığınmıştır.
- Çelebi Mehmet, Venediklilerle yapılan ilk deniz savaşını kaybetmiş ve bu savaşta Kaptan Derya Çalıbey şehit olmuştur.
- 18:14Şeyh Bedrettin İsyanı ve Çelebi Mehmet'in Özeti
- Şeyh Bedrettin, Osmanlı Devleti'ne karşı başlatılan ilk dini nitelikli toplumsal ayaklanmayı başarmıştır ve Çelebi Mehmet döneminde yaşamıştır.
- Çelebi Mehmet, Osmanlı Devleti'nin ikinci kurucusu olarak, Venediklilerle ilk deniz savaşı, Düzmece Mustafa ve Şeyh Bedrettin isyanlarını bastırmıştır.
- 18:45İkinci Murat Dönemi
- Çelebi Mehmet'in ölümünden sonra tahta geçen İkinci Murat, Balkanlar'da ilerlemeye devam ederken Karamanoğulları isyan etmesi sebebiyle Macarlarla Edirne-Segedin Antlaşması yapmıştır.
- Edirne-Segedin Antlaşması, Osmanlı Devleti kuruluş döneminin en kötü antlaşması olarak bilinir çünkü 10 yıl boyunca savaş olmamıştır.
- İkinci Murat, 12 yaşındaki oğlu II. Mehmet'i tahta geçirmek istemiş, ancak Avrupa'nın tepkisi üzerine tekrar tahta çıkmıştır.
- 20:28Varna ve İkinci Kosovo Savaşları
- İkinci Murat, 1444'te Varna'da ve 1448'de İkinci Kosovo'da Haçlıları yendirmiştir.
- İkinci Kosovo Savaşı, Miryokefalon Savaşı'nın sonuçlarına benzerlik gösterir; Balkanlar kesin Türk yurdu haline gelmiştir.
- İkinci Kosovo'dan 1683 İkinci Viyana Kuşatmasına kadar Avrupa bize saldırmamış, Osmanlı saldırı pozisyonunda, Avrupa ise savunma pozisyonunda olmuştur.
- 21:30Osmanlı-Haçlı Savaşları Kodlaması
- Osmanlı-Haçlı savaşları kodlaması "SNAVI" olarak hatırlanabilir: S (Sırpsındığı), N (Niğbolu), A (Ankara), V (Varna), İ (İkinci Kosovo).
- Ankara Savaşı haçlılarla değil Timur arasında yapılmıştır, ancak kodlamada yer almıştır.