Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Osmanlı Devleti'nin dağılma dönemi hakkında kapsamlı bir tarih dersidir. Eğitimci, öğrencilere tahtaya notlar alarak ve Nazım adlı bir öğrenciyle etkileşim halinde dersi anlatmaktadır.
- Video, 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Rusya ile yaşadığı savaşları ve diplomatik ilişkileri kronolojik olarak ele almaktadır. İçerikte 1853-1856 Kırım Savaşı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Paris Barış Antlaşması, Berlin Antlaşması ve Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki toprak kaybı süreci detaylı şekilde anlatılmaktadır. Ayrıca, Osmanlı Devleti'nin ilk dış borcunu alması, Florence Nightingale'in hemşirelik modelini geliştirmesi ve İslahat Fermanı gibi önemli tarihsel olaylar da işlenmektedir.
- Video, özellikle tarih sınavlarına hazırlanan öğrenciler için faydalı bilgiler içermekte, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini ve cevaplarını sunmaktadır. Nene Hatun'un Ruslara karşı gösterdiği direniş, Gaziosmanpaşa'nın Plevne'deki beş buçuk ay boyunca direnişi ve Fahrettin Paşa'nın Medine'yi savunması gibi önemli tarihsel olaylar da detaylı olarak anlatılmaktadır.
- 00:07Osmanlı Devleti'nin Dağılma Dönemi
- Bu video, Osmanlı Devleti'nin dağılma döneminin ikinci videosu olup siyasi tarihi bu videoyla bitirecek.
- 53'e kadar olan durumlar ve 53'ten sonraki durumlar farklı olarak anlatılıyor.
- 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin en çok savaştığı devlet Rusya'dır.
- 00:49Rusya ile Osmanlı Arasındaki Gerilim
- Çar I. Petro'dan itibaren Rusya, Osmanlı Devleti'ni "aleyna pansla" (Slavlar bizde, Pan Ortodoks) olarak tanımlamış ve İstanbul'un merkezi olduğunu, sıcak denizin de Osmanlı'da olduğunu düşünmüştür.
- 1841 Hatıra Londra Boğazlar Sözleşmesi'nde Rusya'nın Hünkar İskelesi'ndeki hakkı elinden alınmış ve Rusya bu hakkını geri alabilmek için baskı yapmıştır.
- Rus elçisi Mençikof, Sultan Abdülmecid'i ziyarete giderken elçi gibi değil, imparator gibi davranarak Osmanlı Devleti'ne isteklerini dikte ettirmeye çalışmıştır.
- 01:55Rusya'nın Osmanlı'ya Yönelik Tutumu
- Ruslar Osmanlı Devleti'nin güçsüz olduğunu biliyor ve Çar II. Nikola, İngiliz Büyükelçisi'ne "hasta adam" olarak tanımlanan Osmanlı'ya daha fazla acı çektirmek yerine öldürmeyi düşünmektedir.
- İngiltere, Osmanlı'nın toprak bütünlüğünü koruduğu için Rusya'nın "hasta adamı öldürmeyi düşünmesi"ne karşı çıkmıştır.
- Mençikof, Eflak-Boğdan'ı, Kudüs'teki dini işleri (Beytüllahim etrafındaki yerleri) ve 1833 İnkar İskelesi'ndeki gibi savaş esnasında boğazların açılmasını istemiştir.
- 04:00Mülteciler ve Savaşın Başlangıcı
- Fransız İhtilali sonrası Avusturya'da Macarlar, Rusya'da İsveçliler ayaklanmış ve bu ayaklanmaların liderleri Osmanlı Devleti'ne sığınmıştır.
- Osmanlı Devleti, bu mültecilere amanname vermiş ve çek bırakmıştır.
- Sultan Abdülmecid, Mençikof'un isteklerini kabul etmediği için Rusya savaş ilan etmiş ve Eflak-Boğdan işgal edilmiştir.
- 05:33Kırım Savaşı
- İngiltere ve Fransa, Rusya'nın boğazlardan geçememesi ve İstanbul'a saldıramaması için Londra Boğazlar Sözleşmesi'ne aykırı olarak boğazlara asker göndermiştir.
- Ruslar boğazdan geçemeyince, Osmanlı'nın Sinop'taki donanmasını ve bir kısmı Avusturya'nın da içine girmesiyle Kırım'a kaymıştır.
- Bu nedenle savaşın adı Kırım Savaşı olarak nitelendirilmiştir.
- 06:39Kırım Savaşı'nın Nedenleri ve Sonuçları
- 1853-1856 Kırım Savaşı'nın çıkmasına mülteci sorunu etkili olmuştur.
- Savaş normalde başladığı yere Eflak-Boğdan'dan Kırım'a doğru kaymıştır.
- İngiltere ve Fransa, Sinop'ta donanmamızın yakıldıktan sonra savaşta bize destek verme kararı almıştır.
- 07:05Kırım Savaşı'nın Önemli Gelişmeleri
- Kırım Savaşı'nı Osmanlı Devleti kazanmıştır.
- Savaş sırasında Osmanlı Devleti ilk defa İngiltere'den dış borcu almıştır.
- İlk telgraf hatları Edirne-Şumlu-Istanbul şeklinde çekilmiştir.
- 07:57Florence Nightingale
- Florence Nightingale, İngiltere'den gelen bir hasta bakıcı olup, uyguladığı metotlarla hemşirelik modelini yükseltmiştir.
- Nöbet sistemini ortaya koymuş ve bu sayede dünyada tanınan bir insan haline gelmiştir.
- Kırım Savaşı sırasında yaralı İngiliz askerlerine bakmaya gelmiş, mesai bittikten sonra gaz lambası alarak yaralı Osmanlı askerlerini de tedavi etmiştir.
- 12:53Paris Barış Konferansı
- Kırım Savaşı'nın hemen ardından Paris Barış Konferansı toplanmıştır.
- Konferansın ilk maddesinde Osmanlı Devleti'nin Avrupa hukukundan faydalanacağı belirtilmiştir.
- İkinci maddede Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü Avrupa devletleri koruyacağı, üçüncü maddede ise hem Osmanlı hem de Rusya'nın Karadeniz'de savaş gemisi bulunduramayacağı ve tersane kuramayacağı belirtilmiştir.
- 15:22Kırım Savaşı'nın Nedenleri
- Osmanlı donanması dördüncü ve son defa Sinop'ta Ruslar tarafından yakılmıştır.
- Rus elçisi Mençikof'un istekleri savaşın nedenlerinden biridir.
- Macar ve Leh mülteci sorununun ortaya çıkması da savaşın nedenlerinden biridir.
- 16:27Kırım Savaşı'nın Nedenleri
- Mülteci sorununun ortaya çıkması, Leh milliyetçilerinin Kütahya'ya yerleştirilmesi ve Polonyalıların Polonsky yerleşim birimini kurması gibi olaylar Kırım Savaşı'nın nedenlerinden biridir.
- Kutsal yerler sorunu, Rusya'nın dini yerleri istemesi ve Londra Boğazlar Sözleşmesi'ndeki kaybettiği hakları geri istemesi Kırım Savaşı'nın önemli nedenleridir.
- 17:54Kırım Savaşı'nın Önemli Gelişmeleri
- Kırım Savaşı sırasında Osmanlı Devleti tarihinde ilk defa İngiltere'den dış borç almıştır ve bu borç Sultan Abdülmecid döneminde alınmıştır.
- İstanbul-Şumnu-Edirne arasında telgraf hatları çekilmiş ve bu ülkeye telgrafı getiren kişi Mors alfabesini bulan kişi olmuştur.
- Hemşireliğin kurucusu Florence Nightingale, Kırım Savaşı sırasında Selimiye Kışla, Levent ve Selimiye Kışlalarında Osmanlı askerlerini tedavi etmiştir ve "Lambalı Kadın" lakabını almıştır.
- 21:09Paris Barış Anlaşması
- Savaş sonunda Paris Barış Konferansı toplanmış ve Paris Antlaşması imzalanmıştır.
- Antlaşmaya göre Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü Avrupa devletleri koruyacak ve Osmanlı Devleti Avrupa hukukundan yararlanacak, bir Avrupa devleti sayılmıştır.
- Antlaşmanın üçüncü maddesine göre hem Osmanlı hem Rusya Karadeniz'de tersane ve donanma bulunduramayacak, bu da Osmanlı Devleti'nin yenik bir devlet muamelesi görmüş olduğunu göstermektedir.
- 24:00Osmanlı Devleti'nin Reformları ve Balkan Bunalımı
- Paris Barış Konferansı kararlarında etkili olmak isteyen Osmanlı Devleti İslahat Fermanı ilan etmiştir.
- Mısır sorunu çözümünde ise Osmanlı Devleti Londra Konferans kararlarında etkili olabilmek amacıyla Tanzimat Fermanı ilan etmiştir.
- 1875'te Balkanlar'da ayaklanmalar başlamış ve bu olay tarihe "Balkan Bunalımı" olarak geçmiştir, bu olay Abdülhamit'in yeni başa geçtiği 1876 yılında başlamıştır.
- 28:06Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki Durumu
- Osmanlı Devleti Anadolu'ya bir yapmış, Balkan'a ise iki yapmış ve sonuç bu.
- Balkan'dan Osmanlı Devleti'ni atabilmek, Şark Sorununun birinci aşamasıydı.
- Abdülhamit döneminde Sırbistan, Karadağ, Romanya'nın bağımsız olması ve Bulgaristan'da prens kurulması gibi istekler vardı.
- 28:48Tersane Konferansı ve Sonuçları
- Konferansta etkili olabilmek için Kanuni Esasi yürürlüğe konuldu ve vatandaşın hakları anayasayla güvence altına alındı.
- Tersane Konferansı'nda birinci meşrutiyet ilan edildi ve top atışı yapıldı, ancak elçiler sadece top atışından etkilendi.
- 76. Konferans dağıldı ve İngiliz elçinin kovulması, 1791'den beri toprak bütünlüğünü savunan İngiltere'nin artık Osmanlı Devleti'nin parçalanma zamanı geldiğini düşünmesine neden oldu.
- 29:5877-78 Osmanlı Savaşı ve Balkanlar'dan Anadolu'ya Göç
- 77-78 Osmanlı Savaşı (1893 Harbi), tarihimizin en kötü yenilgilerinden biridir.
- Bu savaş sonrası Balkanlar'dan Anadolu'ya yoğun bir göç yaşandı, özellikle 1880'lere kadar kayıtlarda bulunan göçlerin çoğu bu savaşlardan kaynaklanmaktadır.
- Bu göçlere "muhacir" denir ve bu muhacirler, Selanik'ten Kavala'ya, Filipe'den Dimetoka'ya kadar yerleşmiş Türk evlatlarıdır.
- 31:13Muhacirlerin Anadolu'ya Gelişi ve Zorlukları
- Muhacirler çıplak ayaklarla kilometrelerce yol yürüyüp Anadolu'ya geldiler.
- Anadolu'da iaşe, barınma ve işsizlik sıkıntısı yaşadılar.
- 1912'de birinci Balkan Savaşı sonrası Anadolu'ya milyona yakın insan göç edecek ve bu göçler büyük bir çaresizlik içinde gerçekleşti.
- 32:1877-78 Osmanlı Savaşı'nın Cepheleri
- Savaş hem doğu hem de batıda cereyan etmiştir.
- Doğu cephesinde Rus askerleri gelmeye başladığında ilk karşılayan Gazi Ahmet Muhtar Paşa olmuştur.
- Gazi Ahmet Muhtar Paşa direniş göstermiş ancak Kars'ı kaybetmiş ve ordu geri çekilmiştir.
- 33:12Nene Hatun'un Direnişi
- Erzurum'a gelindiğinde Erzurum halkı büyük bir direniş göstermiş, özellikle Aziziye Tabyalarında Nene Hatun adlı bir kadın Ruslara karşı müthiş bir direniş göstermiştir.
- Nene Hatun, 20-22 yaşlarında, çocuğunu bırakıp vatan aşkı için konuşan ve yıllar sonra "Yılın Annesi" seçilen bir kadındır.
- Mustafa Kemal Atatürk Erzurum'a vardığında Nene Hatun'un yanına gidecek ve elini öpecektir.
- 34:43Nene Hatun'un Gerçek Kimliği ve Yaşları
- Nene Hatun'un gerçek ismi bilinmemektedir, yaşlandığında "Nene" ismi çok fazla olduğu için bu ismi almıştır.
- Nene Hatun, köyündeki erkekler ve kadınları eline ne geçtiyse Ruslara fırlatarak direniş göstermiştir.
- Nene Hatun 1877 senesinde 20 yaşında olabilir, bu durumda Kurtuluş Savaşı'nda (1920) 65 yaşında olacaktır ve aktif olarak savaşa katılamaz.
- 37:50Nene Hatun'un Savaş Deneyimleri
- Nene Hatun'un hangi savaşta yer aldığı sorulduğunda popüler cevaplar Kurtuluş Savaşı, Birinci Dünya Savaşı ve Çanakkale'dir.
- Nene Hatun'un hayatında bir kez savaştığı ve bu savaşın 1893 Harbi olduğu belirtilmektedir.
- Hala Nene Hatun'un Kurtuluş Savaşı'nda olduğunu zanneden büyük bir kitle vardır.
- 38:31Kurtuluş Savaşı ve Milli Mücadele
- Kurtuluş Savaşı sırasında Çerkez Ethem, Demirci Mehmet Efe, Yörük Ali Efe ve Parti Pehlivan gibi isimler milli mücadelede yer almıştır.
- Nene Hatun Kurtuluş Savaşı'nda yer almamıştır.
- Osmanlı, Libya'ya sadece subayını göndermek zorunda kalmıştır.
- 39:44Plevne Savaşı
- Rus askerleri ilerlerken karşılaştıkları kalede kendini bilerek kalenin içine hapsetmiş ve beş buçuk ay boyunca açlık ve susuzluk içinde direndi.
- Osman Paşa, kaleden çıkarken Rus generalin karşısına çıkarılmış ve esir düşmüştür.
- Rus general, Osman Paşa'nın yarasını tedavi ettirmiş, kılıcını geri iade etmiş ve onu esir gibi muamele etmemiştir.
- 44:53Osman Paşa'nın Ünvanı ve Fahrettin Paşa
- Osman Paşa'ya "Plevne Kahramanı" ünvanı verilmiştir.
- Yaklaşık 37-40 yıl sonra Fahrettin Paşa, Medine'yi savunduğu için "Çölün Ortasında Plevne Kahramanı" lakabını almıştır.
- Fahrettin Paşa, Mustafa Kemal'in soyadını "Türkkan" olarak vermiştir.
- 47:17Ayastefanos ve Berlin Anlaşmaları
- 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı tarihimizin dönüm noktalarından biridir.
- Plevne'yi kaybettikten sonra Ruslar Çatalca'ya kadar gelmiş ve Yeşilköy (Ayastefanos) anlaşması imzalanmıştır.
- Ayastefanos anlaşması yürürlüğe girmeden iptal edilmiş ve yerine Berlin anlaşması imzalanmıştır.
- 49:05Berlin Anlaşmasının Maddeleri
- Berlin anlaşmasında Sırbistan, Karadağ ve Romanya'nın bağımsız olması maddesi Ayastefanos anlaşmasında olduğu gibi yer almıştır.
- Osmanlı Devleti'nin Kars, Ardahan, Batum ve Ağrı'yı Rusya'ya vermesi maddesi Berlin anlaşmasında da yer almıştır.
- Kars, Ardahan ve Batum'un tarihte ortak adı "Elviye Selase" (Üç Sancak) olarak bilinmektedir.
- 50:33Berlin Antlaşması'nın Maddeleri
- Berlin Antlaşması'nda Ermenilerin oturduğu Girit ve Doğu Anadolu bölgesinde Ermeniler lehine ıslahat yapılması kararlaştırılmıştır.
- Bosna Hersek Osmanlı Devleti'nin evladı olarak kabul edilmiş, ancak yönetimi Avusturya'ya bırakılmıştır.
- Bulgaristan üçe bölünmüş, ancak bu üç bölge prenslik olarak Osmanlı'ya bırakılmış ve kontrolü İngiltere-Fransa tarafından yapılmıştır.
- 51:53Berlin Antlaşması'nın Sonuçları
- Berlin Antlaşması öncesinde İngiltere, Osmanlı Devleti'nden Kıbrıs'ın yönetimini almıştır.
- 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı büyük bir yıkımdır ve Anadolu'ya geri göç başlamıştır.
- 1875'te Balkan Bunalımı ortaya çıkmış ve isyanlar Balkanlar'a yayılmıştır.
- 55:01Osmanlı Devleti'nin Durumu
- Balkan sorununu çözmek için İstanbul'da Tersane Konferansı toplanmıştır.
- Konferans sırasında Birinci Meşrutiyet ilan edilmiş veya Kanuni Esasi (Osmanlı Devleti'nin ilk anayasası) yayınlanmıştır.
- Osmanlı toprak bütünlüğünü koruyan İngiltere bu politikasından vazgeçmiştir.
- 58:52Berlin Antlaşması'nın Detayları
- Berlin Antlaşması'nda Bulgaristan üçe bölünmüş, bir Bulgar prensliği kurulmuştur.
- Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız olacak, Rusya'nın Akdeniz'e inmesi engellenmiştir.
- Girit ve Doğu Anadolu bölgesinde Ermeniler lehine ıslahat yapılması kararlaştırılmış, Ermeni meselesi uluslararası bir sorun haline gelmiştir.
- 1:02:28Diğer Önemli Olaylar
- Berlin Antlaşması'ndan önce Kıbrıs'ın idaresi İngiltere'ye bırakılmıştır ve İngilizler 1878'den 1954'e kadar Kıbrıs'ta egemenlik kurmuşlardır.
- 1878'de Giritli Rumlar için Halepa Fermanı yayınlanmış ve Girit'in Hıristiyan bir vali tarafından yönetilmesine karar verilmiştir.
- 1881-1882'de Fransa Tunus'u, İngiltere ise Mısır'ı işgal etmiştir.
- 1:03:55Osmanlı-Yunanistan Savaşı
- 1897 tarihli Osmanlı-Yunanistan Savaşı (Dömeke Meydan Muharebesi) sırasında Mustafa Kemal 16 yaşında Manastır Askeri İdadisi'nde okuyordu.
- Mustafa Kemal ve arkadaşları bu savaşa katılmak için okuldan kaçmış, sonra yakalanmış ve yıllar sonra "gençliğimin en heyecan verici günleriydi" demiştir.
- Osmanlı Devleti meydan muharebesini kazanmış ancak masada kaybetmiştir.
- 1:05:55Kırım Savaşı
- 1853-1856 yıllarında Kırım Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin yanında İngiltere, Fransa ve ileride İtalya (Piyometre) yer almıştır.
- Bu savaş sırasında Florence Nightingale gelmiş, Osmanlı Devleti ilk defa İngiltere'den dış borç almış ve telgraf hatları çekilmiştir.
- Paris Barış Konferansı'nda Osmanlı Devleti ve Rusya Karadeniz'e tersane ve donanma bulunduramayacak şekilde yenik bir devlet muamelesi görmüştür.
- 1:08:02Balkan Bunalımı ve Ayastefanos Antlaşması
- Balkan Bunalımı'nı çözmek için toplanan Tersane Konferansı'nda Abdülhamit'in absürt istekleri üzerine İngilizler Rusya'ya "hasta adamı öldürme vakti geldi" bildirmiştir.
- 1877-1878 Osmanlı Savaşı (Doksanüç Harbi) sırasında Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Nene Hatun ve Gaziosmanpaşa kahramanlar olmuştur.
- Ayastefanos Antlaşması imzalanmasına rağmen yürürlüğe girmeyen ilk anlaşma kabul edilir ve yerine 1878 yılında Berlin Antlaşması imzalanmıştır.
- 1:09:48Berlin Antlaşması ve Sonuçları
- Berlin Antlaşması'nda Bulgaristan üçe bölünüp üçünün de Osmanlı'ya verilmesi, Rusya'nın Akdeniz'e inmesi engellenmiştir.
- Berlin Antlaşması'nda üç devlet bağımsız olmuş, Yunanlılar ise tüm Avrupa desteğiyle hemen bağımsız olmuştur.
- Ermeni meselesi uluslararası bir sorun haline getiren anlaşma Berlin Antlaşması'dır ve Kars, Ardahan ve Batum'un özel adı "Evyeyi Selase" (Üç Evye) olmuştur.
- 1:11:01Kıbrıs ve Sonraki Dönem
- Berlin Konferansı öncesi Kıbrıs'ın idaresi İngiltere'ye verilmiştir.
- Halep Fermanı Girit'te ayaklanan Rumları yatıştırmak için çıkarılmıştır.
- Mustafa Kemal'in katılamadığı Dömeke Meydan Muharebesi'nde Osmanlı Devleti yensek bile masada kaybetmiştir.