Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı Devleti'nde modern eğitim sisteminin gelişimini anlatan bir eğitim içeriğidir.
- Video, modernleşme sürecinde sekülerizmin önemi ile başlayıp, Osmanlı Devleti'ndeki eğitim reformlarını kronolojik olarak ele almaktadır. Tanzimat'tan itibaren kurulan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi, medrese ve mektep kurumları, kız ıslahhaneleri, kız mesleki ve teknik eğitim, gayrimüslim tebaa'nın eğitim sistemleri, misyoner okulları ve yükseköğretim kurumlarının açılması gibi konular detaylı şekilde incelenmektedir.
- Video ayrıca II. Abdülhamid ve II. Meşrutiyet dönemlerindeki eğitim reformları, ilköğretim, ortaöğretim ve mesleki eğitim alanlarındaki gelişmeleri de kapsamaktadır. Osmanlı Devleti'nde modern eğitime yüklenen stratejik roller ve fikir akınlarının eğitime yükledikleri görevler gibi sorulara da değinilmektedir.
- 00:10Modernleşme ve Sekülerleşme İlişkisi
- Modernleşmenin en karakteristik özelliklerinden biri akılcılıkla iç içe gelişmiş olmasıdır.
- Modernleşme sürecinde geleneksel kültür ve dini değerlerin etkisi azalırken, soyut ilkeler daha etkin hale gelir.
- Sekülerizm, tutum ve davranışların dini ve manevi değerlere dayanmaması gerektiğini savunan ilkelerin en önemlisidir.
- 01:52Seküler Eğitimin Gelişimi
- Modernleşme üzerine çalışan tarihçiler, seküler eğitimin yaygınlaşmasını modernleşmenin en önemli göstergelerinden biri olarak kabul eder.
- 18. yüzyılda bağımsız okulların açılması şeklinde görülmeye başlanan seküler eğitim, 1789 Fransız Devrimi sonrasında Fransa'da kurulan birinci cumhuriyet'te ilk kez bir ülkenin ulusal sistemi haline gelir.
- Tanzimat'tan itibaren yaptığı eğitim reformlarının çoğunda Fransa'yı model alan Osmanlı Devleti, 1869 yılında yürürlüğe koyduğu Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile eğitim sistemini bu ülkeninkine göre yapılandırmıştır.
- 03:57Modern Eğitim Sisteminin Yapısı
- Tanzimat'ın hemen öncesinde oluşturulmaya başlanan modern eğitim sistemi, 1857'de kurulan Maarif-i Umumiye Nezaretine bağlandı.
- Devletin hakim unsuru olan Müslümanlar için geleneksel ve modern kurumları temsil eden ikili bir eğitim sistemi mevcuttu.
- Fransız eğitim sistemi model alınarak hazırlanan 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi, yeni örgün eğitimi ilk, orta ve yüksek olmak üzere üç kademeye ayırmış, bu kademelerde yer alacak kurumları belirlemiştir.
- 05:03Modern Eğitim Sisteminin Kurumları
- Sıbyan mektepleri, geleneksel Osmanlı eğitim sisteminden devralınan ilkokullardı.
- Rüştiyeler, sıbyan mekteplerinden sonra girilen ve eğitim süresi dört yıl olan ortaokullardı.
- İdadilerde farklı dinlere mensup tebaanın çocukları bir arada öğrenim görebilirdi ve bu okullar altı yıllık bir eğitim ve öğretim verecekti.
- 06:51II. Abdülhamid Dönemi Eğitim Hareketleri
- II. Abdülhamid döneminde Tanzimat'ın başlattığı reformlar devam ettirilip büyük bir bölümü tamamlanmıştır.
- Tanzimatçıların tüm dinlere ve ırklara mensup unsurlardan bir Osmanlı milleti inşa etmeyi amaçlayan Osmanlıcılık siyaseti terk edilerek, Müslüman nüfusu asli unsur olarak kabul eden bir güvenlik stratejisi ekseninde İslamcilik siyaseti izlenmiştir.
- Eğitimde yapılan reformlar sekülerleşmeyi de güçlendirdi ve seküler hukuk sisteminin ihtiyaç duyduğu personeli yetiştirmek üzere bir hukuk yüksekokulu açılması bu görüşü destekler.
- 08:28Eğitim Alanındaki Gelişmeler
- Bu dönemde okul, öğretmen ve öğrenci sayısı Tanzimat dönemine göre katlanarak artmıştır.
- 1892-1893'te modern okulların tüm ilkokullara oranı yaklaşık yüzde ondört gibi düşük bir seviyedeydi.
- Bu dönem ülkenin ihtiyaç duyduğu her alanda mesleki ve teknik okulların açıldığı bir atılım dönemi olmuştur.
- 09:33İlköğretim ve Ortaöğretim
- Tanzimat'tan sonra ilköğretimin şekillenmesinde 1869 tarihli Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile 1876 Kanuni Esasisi (Anayasa) ana referanslar olmuştur.
- İkinci Meşrutiyet döneminde ilköğretim alanındaki yapılan en önemli atılım 1913'te Tedrisat-ı İbtidaiyye Kanun-u Muvakkatinin (Geçici İlköğretim Kanunu) yayımlanmasıdır.
- II. Abdülhamid döneminde genel ortaöğretim alanında sayısal ve nitelik yönünden kayda değer gelişmeler yaşanmış ve idadiler özellikle 1882-1890 yılları arasında taşra'da da yaygınlaşmıştır.
- 10:41Mesleki ve Teknik Eğitim
- Tanzimat döneminde mesleki ve teknik eğitim alanında plansız ve programsız da olsa birtakım girişimlerde bulunulmuştu.
- Ülke sanayiine teknik eleman yetiştirmek amacıyla atılan ilk önemli adım, Mithat Paşa'nın 1860'lı yıllarda kimsesiz, yetim ve öksüz kız ve erkek çocuklarını meslek sahibi yapmak amacıyla açtığı ıslahhanelerdi.
- Demircilik, marangozluk, dericilik, dokumacılık gibi mesleklerin öğretildiği ve döner sermaye işletmelerinin de olduğu bu okullar gelirlerinin bir bölümünü öğrencileriyle paylaşıyordu.
- 11:35Osmanlı'da Eğitim Sisteminin Gelişimi
- Kız ıslahhanelerinin açılmasıyla başlayan kız mesleki ve teknik eğitim süreci, kız sanayi mekteplerinin açılmasıyla devam etti.
- 19. yüzyılda sadece Müslümanlar değil, gayrimüslim tebaa'nın eğitim sistemleri de yeniliklerden nasibini aldı.
- Osmanlı İmparatorluğu'nda misyoner okulları, bağlı bulundukları devletlerin dinini, dilini ve kültürünü yaymış, emperyalist gayelerine hizmet etmişlerdi.
- 12:28Yükseköğretim Alanındaki Gelişmeler
- Tanzimat döneminde altyapısı oluşturulan yükseköğretim alanında Sultan II. Abdülhamid ve II. Meşrutiyet dönemlerinde ciddi bir ilerleme sağlandı.
- Tanzimat döneminde birkaç kez açılan fakat yaşatılamayan Darülfünun (üniversiteler) Sultan II. Abdülhamid döneminde tekrar hayat buldu.
- Osmanlı yöneticileri için modernleşme, devletin devamlılığı için devleti oluşturan mekanizmanın yeni şartlara uygun olarak yeniden düzenlenmesi süreciydi.
- 13:20Karma Eğitim ve Modernleşme
- Tanzimat döneminin hakim fikir akımı olan Osmanlıcılık, farklı din ve ırklara mensup Osmanlı tebaasından bir Osmanlı milleti oluşturmayı amaçlamıştı.
- 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi, rüştiye, idadi ve sultaniyelerde karma eğitim yapılmasını öngörmüştü.
- II. Abdülhamid dönemi 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi'nin bütün boyutlarıyla uygulamaya konduğu yıllar oldu.
- 14:04Meşrutiyet Dönemi ve Eğitim
- II. Meşrutiyet döneminde ilköğretim yeniden yapılandırıldığı gibi kızlar da lisede üniversite eğitim alma hakkına kavuştu.
- Öğretmen yetiştirmede önemli gelişmeler oldu.
- Bu atılımlar Cumhuriyet eğitim sisteminin ana unsurlarını oluşturdu.