Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan tarih dersi formatında olup, Osmanlı Devleti'ndeki fikir akımları ve meşrutiyet dönemlerini ele almaktadır.
- Video, Osmanlı Devleti'nde ortaya çıkan Osmanlıcılık, Ümmetçilik ve Turancılık gibi fikir akımlarını detaylı olarak incelemekte ve ardından Tanzimat sonrası meşrutiyet anlayışının gelişimini kronolojik olarak anlatmaktadır. İlk ve ikinci meşrutiyet dönemleri, tersane konferansı, İttihat ve Terakki'nin yükselişi, 31 Mart ayaklanması ve II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesi gibi önemli tarihsel olaylar açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca bu dönemde kurulan dernekler ve partiler, seçim süreçleri ile Osmanlı'nın Rusya ve İngiltere ile olan ilişkileri de detaylı bir şekilde ele alınmaktadır. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerindeki yönetim biçimleri ve reform çabaları tarihsel bir perspektiften sunulmaktadır.
- 00:01Osmanlı Devleti'nde Fikir Akımları
- Osmanlı Devleti'nde çeşitli aydınlar ve çevreler tarafından Osmanlı'nın dağılmasını önlemek amacıyla ortaya atılmış düşüncelere "fikir akımı" denir.
- Farklı fikir akımları olsa da hepsinin ortak amacı Osmanlı Devleti'ni dağılmaktan kurtarmaktır.
- 00:40Osmanlıcılık Fikri
- Osmanlıcılık fikrini savunan Jön Türkler, Osmanlı içerisinde yaşayan çeşitli milletleri Osmanlı üst kimliği altında toplayıp Osmanlı birliğini gerçekleştirmeyi amaçlamışlardır.
- Osmanlı birliğinin sağlanabilmesi için dil, din, ırk ayrımı gözetmeksizin herkesin eşit haklar verilmesini savunmuşlardır.
- Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Birinci ve İkinci Meşrutiyet'in ilanına ön ayak olmuşlardır, ancak Balkan uluslarının Osmanlı çatısı altında kalabilmesi sağlanamamıştır.
- Osmanlıcılık fikri, 1912-1913 Balkan Savaşları'ndan sonra tamamen ortadan kalkmıştır.
- 02:38Ümmetçilik Fikri
- Ümmetçilik, İslam birliği demektir ve İslamcı görüşünü benimseyenler, dağılmanın önlenebilmesi için imparatorluk içerisindeki özellikle Müslüman ulusların Halife etrafında birleştirilmesini savunmuşlardır.
- Bu düşünceye göre, Müslümanlar din ortak paydası altında Halife etrafında birleştirilebilirse devlet yaşatabilir.
- Bu düşünceyi savunanların başka bir amacı da İngiltere-Fransa sömürgesi altında yaşayan Müslümanları Halife etrafında birleştirebilirsek İngiliz ve Fransızları zor duruma düşürebilirlerdi.
- Ümmetçilik fikri özellikle İkinci Abdülhamit döneminde yoğun olarak işlenmiş, ancak Birinci Dünya Savaşı sırasında Arapların İngilizlerle işbirliği yapmasıyla bu düşüncein geçerli olmadığı ispatlanmış olmuştur.
- 04:03Turancılık Fikri
- Turancılık (Türk Milli Birliği veya Pan-Türkizm) fikri, İttihat Terakki'nin öncülüğünde İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra devlet yönetiminde söz sahibi olan İttihat Terakki ileri gelenleri tarafından öne sürülmüştür.
- Bu fikrin amacı Kafkaslar üzerinden Orta Asya'ya ulaşmak ve büyük bir Turan birliği kurmaktı.
- Bu düşünce başarılı olamadı, özellikle Kafkas Cephesinde başarısız Sarıkamış Harekatı ile beraber Turancılık fikri tarih sahnesine gömüldü.
- 05:05Fikir Akımları ve Osmanlı Devleti
- Osmanlıcılık düşüncesi özellikle Balkan ulusları varken devlet politikası olarak gündemdeyken, Balkan uluslarının çıkması ardından ümmetçilik düşüncesi devlet politikası haline gelmiştir.
- Ümmet düşüncesi de geçerli olmadığı görülünce devlet yöneticileri Turan düşüncesine yönelmişler, ancak başarısız olunca sadece Anadolu toprakları kalacağı Misak-ı Milli'ye dönmüşlerdir.
- Batıcılık düşüncesi, gerileme dönemi ile beraber Osmanlı Devleti'nin Avrupa'nın gerisinde kaldığını anladığı anlamaya başladığı ve Lale Devri'nden itibaren Batılı tarzda ilerlemeler yapılmaya başlandığı politikadır.
- 06:43Meşrutiyet Dönemi
- Meşrutiyet, Padişahın otoritesinin anayasa ile sınırlandırılması ve anayasa gereğince halkın meclis yoluyla Padişahın yanında yönetime ortak olmasıdır.
- 19. yüzyıla gelindiğinde, Tanzimat döneminde açılan modern okullarda Avrupa usulünde eğitim gören aydın bir sınıfın yetişmesi ve Avrupa'ya öğrenci gönderilmesi sonucu Jön Türkler adıyla bilinen eğitimli bir kuşak ortaya çıkmıştır.
- Jön Türkler, Meşrutiyet'in ilanı ile Osmanlıcılık düşüncesi başarılı olabilir ve Osmanlı Devleti'nin dağılması engellenebilir inancıyla hareket etmişlerdir.
- 1876 yılında Jön Türkler bir darbeyle Meşrutiyet yönetimine karşı olan Abdülaziz'i tahtından indirip, Meşrutiyeti ilan edecekleri İkinci Abdülhamit'i tahta geçirmişlerdir.
- Osmanlı Devleti 1299'dan 1876 yılına kadar geçen süreçte mutlak monarşi ile yönetildi, ardından meşruti monarşi devreye girmiştir.
- Meşrutiyet ilanı sırasında Osmanlı Devleti'nin Balkan sorununa çözüm bulması için düzenlenen Tersane Konferansı sırasında, Osmanlı'da bulunan azınlıklar Türk ve Müslümanlardan daha fazla haklara kavuşmuşlardır.
- Prusya (o zamanki Almanya'nın adı) anayasaları örnek alınarak Osmanlı Devleti'nin ilk anayasası olan Kanuni Esasi hazırlanmıştır.
- Anayasa'ya göre yapılan ve üyeleri halk tarafından seçilen Mebusan Meclisi, onaya sunma yetkisi verilmiştir ve Meclis üyeleri dört yılda bir seçilir.
- 11:29Tanzimat Dönemi ve Meşrutiyet
- Tanzimat döneminde mecliste temsil edilme ve yönetime katılma gibi demokratik haklar elde edilmiş, mutlak monarşiden meşruti monarşiye geçiş yapılmıştır.
- Tanzimat dönemi 1876'da başlamış ve 1878'de sona ermiştir.
- Tersane Konferansı'nda Avrupalı devletlerin baskısını azaltmak için Osmanlı, azınlıkları yönetime dahil etmiştir.
- 12:37Meşrutiyet Dönemi ve İttihat Terakki
- Yeni anayasa yeniden yürürlüğe koymak ve özgürlük düşüncesinin gelişmesi için mücadeleye devam eden aydınlar, 3 Haziran derneğini kurmuşlardır.
- 20. yüzyılın başlarında Reval (Estonya) görüşmeleriyle Makedonya ve Boğazlar sorumluluğu ele alınmış, Osmanlı Devleti toprak kaybı yaşamıştır.
- 1908'de Selanik ve Manastır'da meşrutiyet ilanı yapılmış, II. Abdülhamit 24 Temmuz 1908'de tekrar Tanzimat Fermanı yayınlamıştır.
- 14:14İkinci Meşrutiyet Dönemi
- Bu dönem Türk tarihinin ilk çok partili dönemi olarak bilinmektedir.
- Seçimlerde İttihat Terakki, Türkçü ve Teşebbüs-i Şahsi ve Ademi Merkeziyet cemiyetlerine bağlı Fırka-i Ahrar Cemiyeti'ni geçerek seçimleri kazanmıştır.
- İkinci meşrutiyet döneminde 31 Mart ayaklanması çıkarak Abdülhamit tahttan indirilmiştir.