Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Libya üzerine doktora yapmış bir konuşmacının izleyicilerden gelen sorulara cevap verdiği bir sohbet formatındadır. Konuşmacı, tarih ve İslam felsefesi konularında uzmanlık göstermektedir.
- Video, Osmanlı arşivinin durumu ve korunması ile başlayıp, Anıtkabir ziyareti, Türkiye'deki siyasi ve dini konulara değinmektedir. Ardından İslami prensipler, akıl ve din arasındaki ilişki, felsefe, ruh ve İslam arasındaki bağlantılar ele alınmaktadır. Son bölümde ise pozitivizm felsefesi eleştirilerek İslam'ın bu konudaki görüşleri açıklanmaktadır.
- Konuşmacı, Osmanlı dönemindeki arşiv politikaları, Cumhuriyet dönemindeki arşiv zararları, Mustafa Kemal Atatürk ve Tayyip Erdoğan hakkındaki görüşlerini paylaşırken, aynı zamanda insanın acizliği, metafizik hakikatler ve İslam'ın Türk milletinin geleceği için önemi gibi dini konulara da değinmektedir. Video, İslam'ın Türk milletinin geleceği için önemi üzerine bir dua ile sonlanmaktadır.
- 00:58Kağıthane Arşivi Hakkında Tartışma
- Kağıthane'de açılan arşiv için iki ayaklı bir tartışma yaşanmıştır: rutubet gibi iklim şartlarına bağlı olarak zarar göreceğine dair endişeler ve İngilizlerin İstanbul işgali esnasında arşivle ilgili mütecaviz durumlar olup olmadığı.
- Kağıt rutubet alır, ancak Osmanlılar arşivlerini devlet hazinesinden daha şedit bir üslupla korumuşlardır.
- Sultanahmet'teki Tapu Dairesi'nde, padişahın defterleri talep etmesine rağmen "defterleri daireden çıkarmak caiz değildir" diyerek idam edilen Server adında bir memurun türbesi bulunmaktadır.
- 04:16Cumhuriyet Döneminde Arşivlerin Durumu
- Cumhuriyet döneminde Osmanlı arşivinin bir kısmı hurda kağıt fiyatına Bulgaristan'a satılmıştır.
- Ayasofya Camii'nin müze haline getirilmesi sırasında, caminin içinde yazılmış levhalar indirilmiş ve kubbenin altına balya balya Osmanlı evrakları konulmuştur.
- İbrahim Hakkı Konyalı'nın anlattığına göre, arşivdeki balyalar üzerine düşmüş ve boğulmak üzere kalmış, vesika incelerken maske takmış ve kurtulmuştur.
- 06:35Arşivlerin Korunması ve Kaybı
- Konuşmacı, sahaflar çarşısında şahıslardan müntakil vesika ve yazma kitaplar aldığını, bunların yüksek memurların resmi evraklarından kopya aldıkları için olduğunu belirtmiştir.
- Aslanbey adıyla dolaşan bir Yahudi'nin sahaflarda vesika ve yazma kitapları satın aldığını, ancak hiçbir şeyi kendi adını almadığını söylemiştir.
- Hüseyin Kazım Kadir'in Türkçülüğün Esasları isimli kitaba cevap yazdığı ve kızının Rikkat Hanım'ın tezhip üstadı olduğu belirtilmiştir.
- 10:16Hüseyin Kazım Kadir'in Lügatı
- Hüseyin Kazım Kadir, Türkçenin en büyük lügatını yazan kişi olup, mecmua ebadında dört büyük ciltten oluşan bu kitap için otuz sene çalışmıştır.
- Lügatın iki cildi Maarif Vekaleti tarafından basılmış, ancak harf inkilabı nedeniyle diğer ciltlerin basılmasına müsaade edilmemiştir.
- Hüseyin Kazım Kadir, kitap müsveddelerini bir paket halinde Üsküdar'daki bir mevlevihane şeyhine vermiş ve vefatını duyarsa gaz yağını döküp kitapları yakmasını istemiştir.
- 13:30Arşivlerin Durumu
- Konuşmacı, Selimağa Kütüphanesi'nde bir canlı dolapta bulunan kitapların kurtlanmış ve böceklenmiş olduğunu anlatıyor.
- Kurtlanmış kitabın ve vesikanın muhafazası ciddi bir iş olmasına rağmen, bazı evrakların ütülenmesi gibi hoyrat davranılmış.
- Camilerin satılmakla, tahrip edilmekle, yıkılmakla kalmamış, kötü bir mirasyedi olmuş ve bazı evraklar Bulgaristan'a satılmış.
- 16:38Arşivlerin Korunması
- İşgal zamanı İngilizler arşive dokunmadı, ancak Harbiye'deki silah müzesinden bazı eşyaları alıp iade edilmek şartıyla listelerle arşive teslim ettiler.
- Askeri müzeden alınan yüzlerce eser işgal zamanı geri gelmedi.
- İlk defa Turgut Özal bu işe ciddiyet verdi, Sultanahmet'te bir bina yaptı ve daha sonra Kağıthane'de yeni bir bina inşa ettirdi.
- 18:52Arşivlerin Gelişimi
- Milyonlarca evrak daha el değmeden duruyor ve arşivin klima tesisatı ve koruma durumu hakkında bilgi yok.
- Yetkililer tarafından tüm iklimleme cihazlarının yapıldığı söyleniyor, ancak itirazlar da var.
- Bugün artık Türkiye'nin Bulgaristan'a arşiv satan bir ülke olmadığı vurgulanıyor.
- 19:47Osmanlı Tarihi ve Atatürk
- Konuşmacı, Osmanlı'ya düşman bakanların varlığını ve "Osmanlı düşman, bizi Mustafa Kemal yarattı" mantığını eleştiriyor.
- Osmanlıcanın belli bir derecede okutulması istikametinde atılan adımın, Ayasofya'nın açılmasından daha mühim olduğu belirtiliyor.
- Fatih'in lanet okuması ve Fethullah'ın lanet okuması arasında fark vurgulanıyor.
- 22:51Anıtkabir Ziyareti
- Ülkemizi ziyaret eden devlet başkanlarının Anıtkabir'e gitmeye mecbur olduğu, bunun resmi protokolde yer aldığı belirtiliyor.
- Süleyman Demirel'in İran'dan gelen bir ziyaretçiyi Anıtkabir'i ziyaret etmemesi durumunda ziyaret etmemesi gerektiğini söylediği anlatılıyor.
- İsrail başbakanının Anıtkabir'i ziyaret etmemesi durumunda kendisini ikaz ettikleri ve bir gazeteci tarafından gönderilen bir faksla ziyaret etmesi gerektiği hatırlatıldığı belirtiliyor.
- 27:17Osmanlı'nın Libya'daki Durumu
- Hakkı Paşa, Libya'daki askeri oradan aldı ve Yemen'e gönderdi, oradaki kumandanı da İstanbul'a çağırdı.
- İtalyanlar ordusuz, kumandansız ve valisi İtalya'ya, Libya'ya saldırdı.
- Sadrazam Hakkı Paşa, İtalyanların Libya'ya saldırdığını öğrenince "oyunun bitsin de okurum" diyerek oyunu bitirdi.
- 28:16İttihatçıların Libya'ya Dönüşü
- İttihat Terakki hükümetinin bazı subayları, orduyu müdafaasız vaziyete getirdiklerini ve İtalyan işgaline amade hale getirdiklerini hafifletmek için Libya'ya gittiler.
- Bu subaylardan biri Enver Paşa, diğeri Mustafa Kemal'di.
- Mustafa Kemal, Kudüs'te bir meyhanede Yahudi gazeteciyle ahbaplık ederken, gazeteci bile bilmediği İbranice dualar okumuş.
- 30:08Meçhul Asker Anıtı Tartışması
- Türkiye'de her yerde bir meçhul asker anıtı vardır, bu anıtlar kendi devletlerinin umumi olarak şehitlerini temsil eder.
- Konuşmacı, bir şahsın böylesine putlaştırıldığı yeryüzünde cihan tarihinde eşi, emsali olmadığını belirtiyor.
- Mao ve Lenin gibi liderlerin heykelleri ölümünden sonra yıkıldığını, ancak Türkiye'de Mustafa Kemal'in heykellerinin yıkılmadığını vurguluyor.
- 31:59Heykel İmalatı Tartışması
- 1980 ihtilalinde orduda bir tabur kurulmuş heykel imali için.
- Evren, 480 bin heykel döktüklerini ve sene sonuna kadar bunu 500 bin yapacaklarını söylemiş.
- Konuşmacı, bu putçuluğa doymazlık olduğunu ve herkesin başının üstünde, resmin masasında kellesi, meydanda heykeli olduğunu belirtiyor.
- 33:04Demokrasi ve Din İlişkisi
- Tek parti devrindeki gibi küfür mahiyetinde şiirler söylenmiyor, halkın eline reis silahı geçti.
- Halk kül altındaki ateş gibi imanını muhafaza etti ve demokrasiye geçirmekle kendisini idare edenlerden taviz kopardı.
- Dinin gasp edilen haklarını geri alıyor, bu durum ehl-i küfrün telaşını yaratıyor.
- 34:14Hükümetle Kavga ve Dış Yardım Çağrısı
- Konuşmacı, hükümetle kavga eden kişinin aile içi kavgası gibi yapmaması gerektiğini, dışarıdaki yardıma çağırmaması gerektiğini belirtiyor.
- Haysiyetli bir adam aile efradından birini dövmek istiyorsa, komşu yardıma gelse onu bırakır, kendi işini yapar.
- Konuşmacı, suç işleme ve ifadeyi verme çağrısında bulunuyor.
- 35:16Ergenekon ve Adliye Tartışması
- Ergenekon mahkum ederken adliye kararlarına hürmet gerekirken, tuzak kur'an'ı masum insanların muşlu adamları, 120 kişiyi hapse attıranlara verilen kararda adliye hürmet gerekmiyor mu?
- Konuşmacı, bu milletin düşmanı olduğunu ve bu düşmanlıkla yeni bir şey olmadığını, el değiştiriyor olduğunu belirtiyor.
- Din karşıtı adamların bu harekete müttefik olduğunu, dün şeriat getirecek diye nefretle baktıkları kişilerle şimdi dost olduklarını vurguluyor.
- 37:08Kader ve İman İlişkisi
- Olup biten hadiselerin doğru kavranması, Allah'ın meşiyet-i ilahiyesine hakim olan kavanin-i tabiye ilahiyenin hususiyetlerine vukufla mümkündür.
- Konuşmacı, dine darbe vurmuş bir adam olarak hala devam ettiğini, devletçiliği komünistler bile müdafa etmediğini belirtiyor.
- Hayatın yürüyüşünü tabii seyrini anlamamaktır, ebedi muhalif olmak yerine milletin dinine, imanına yaklaşmak gerektiğini vurguluyor.
- 38:53Cehennem Yolcusu ve Kader
- Cehennem yolcusunu zorla döndürebilir misin? Siyaseten döndürebilir misin? Riyakarlık yapıp müslüman görünmeye çalışabilirsin ama bu Allah'ın mu değil sıfatını mu değil dalalete sevk eden sıfatını hakkıyla bahsetmiş, onda hakimiyet kurmuş cehennem yolcusunu çeviremezsin.
- Eğer bu imkan olsaydı Allah'ın cehennemi yaratması hikmetsiz, sebepsiz olurdu.
- Mağlubiyeti kabullenip aşağı oturman lazım, bunu yapmadığın müddetçe çırpın da dur.
- 40:14Kader ve İnsan İlişkisi
- Konuşmacı, Tayyip Bey'e Çankaya'daki eski mekanda oturmamayı kendine göre bir düşünceyle yaptığını, ancak o düşünceye seni sevk eden kaderin ne olduğunu biliyor musun diye soruyor.
- Orası kadim bir meyhaneden farksızdı, Allah seni orada oturtmak için ya Türkiye'ye gelişti, daha büyük bir yere ihtiyaç var diye sana bir şey hissettirdi burayı.
- Sevgi kaderdir, biz kaderi sadece fevkaladeliklerde hissederiz, halbuki senin kirpiğini oynatman bile kader icabıdır.
- 42:49Uyku ve Ölüm
- Uyku, akılla uyumayan bir durumdur; yatağa yatıp uyuduğunu fark etmeden, kaderin hükmüyle şuur ve göz kapanır.
- Uyku, ölümün kardeşidir; uyuyup uyanmak, başka bir dünyaya uyanmak gibi bir fark yoktur.
- Hiçbir canlı varlık Allah'ın ölüm kanunda müstesna değildir.
- 44:54Değerlendirme ve İrade
- Her insan hata eder ve sevabı da olur; bir insanı değerlendirirken mübalağa tehlikelidir.
- Hayatı değerlendirmekte veya değersizleştirmekte en etkili amil iradedir, ancak en önemli amil hislerin kontrolüdür.
- Husumetin müsaa muhabbeti layıkına tercih edilmesi, bu tercihteki şiddet kadar insanı yükseltir.
- 47:56İslam Prensipleri
- Müslümanın ölçüsü temel İslam prensipleridir; hayatı doğru rotaya oturtmak için dinin temel esaslarını öğrenmek gerekir.
- İslam'ı bir dünya görüşü, bir hayat tarzı olarak kavramak ve insanlara rehberlik etmek için temel İslam prensiplerini bilmek çok önemlidir.
- İslam'a hazmetse bir adam anormal laflar etmez; yanlışların temelinde İslam bilgi eksikliği ve prensiplerin hazmedilememiş olması vardır.
- 54:35Taassup ve Felsefe Dersi
- Hiçbir gruba girmemek, İslam'a çalışan herkesle beraber olmak ve hiçbir grubun taassubunu taşımamak gerekir.
- İnsanlara teşekkür etmeyen Allah'a şükretmez; birinin arkasından gitmeyi tasp haline getirip ötekilere eğri bakmak kul hakkına tecavüzdür.
- Okullarda tatbik edilen felsefe dersi Müslümanlara zarar dokunuyor; bu derste İmam Gazali gibi yüksek din alimleri yerden yere vurulurken, İbni Sina ve Sokrat gibi kişiler yükseltilir.
- 58:20Felsefe ve Akıl
- Felsefe, fiziki varlıkların mahiyetinin ötesinde bir tefekkür felsefesidir ve insanın tabiatının icabıdır.
- Felsefi zihni faaliyet sadece akla dayanmak dinden ayırır, ancak akıl dinin hakikatlerini muhakeme ederek kabul noktasına kadar emniyetlidir.
- "Kişinin dini aklıdır, aklı olmayanın dini yoktur" ifadesi İslam'ın bir prensibidir.
- 1:00:01Akıl ve Hakikat
- Akıl, melekeler gibi kuşun uçması, aslanın yavrusunu sevmesi gibi hudutludur, hakikat ise hudutsuzdur.
- Akılla bilinmesi gereken, kainata hakim olan gerçeklerin tümüne vukuf asla mümkün değildir.
- Akıl her yeni keşifle bir evvelki safhadaki adiyeti sabit olmakla mantıken mümkün değildir.
- 1:01:44Akılın Sınırları
- Akıl ve her organ gibi hududu tahlilidir, çünkü kudreti külliye ancak yaratıcının kudreti külli kudrettir.
- Her meleke asgari ile azami arasında bir faaliyet sahası vardır, gözün çok küçük veya çok büyük şeyi görmez, kulağın çok küçük veya çok büyük sesi işitmez.
- Eğer sonsuz hakikate vukuf imkanına sahip bir rol olsaydı, Allah peygamberler göndermezdi.
- 1:03:03Peygamberler ve Akıl
- Peygamberlerin tebligatı akıl üstüdür: cennet, cehennem, melek, Allah'ın bizzat varlığı ve uhrevi alem.
- Aklın acziyeti yaratıcı tarafından kabul olunmuş, akılla teçhiz edilmeye ilaveten Allah insanoğluna enbiyanın tebligatı ile yardımda bulunmuştur.
- Allah, enbiyanın tebligatındaki hakikati kavrayabilmek için insanın aklına kıvam, kudret ve derece vermiştir.
- 1:04:03Ahiret ve Rüya
- Allah, enbiyanın tebligatındaki metafizik hakikatlerin kavranması için emsal olacak, ona intikale vasıta olacak haller halk etmiştir.
- Ahireti anlaman için Allah rüyayı vermiştir; rüyada bir anda farklı yerlerde olabilmek gibi imkansız halleri yaşayabiliyorsunuz.
- Ahiretin şartları bu hayatın şartlarına uymadığı için zamansız bir alemdir.
- 1:06:04İnsanın Mükemmelliği
- İnsan mücehhez mükemmel bir insandır, mimarlar, alimler, mütefenniler gibi harikalar yapabilir.
- İnsan bir otun topraktan çıkardığı kokuyu veya rengini bulamaz.
- Her çiçeğin farklı renk ve kokusu vardır, mükemmellik bakımında asla ot ot yerinden kıpırdayamaz.
- 1:07:24Akıl ve Ruhun Acizliği
- İnsan, yediği meyve, sebze, et ve diğer gıdaları hayvan veya bitkiden alır, topraktan gıda yapamaz.
- Kainattaki mükemmel nizamı idrak eden, kendi acziyetini anlar.
- Felsefe, ruhun mahiyetini bilmek iddiasıyla yola girmiştir, ancak bugün ruhun ne olduğunu araştıran bir ilim olarak psikoloji yoktur.
- 1:08:26Psikolojinin Sınırları
- Psikoloji a priori yani kabli olarak ruhun varlığını kabul eder ve ondan münbais olan keyfiyetler arasındaki illiyet araştırır.
- Psikoloji bir laboratuvar ilmidir ve ruhu hadiseleri bir takım illiyetlerle izah eder, ancak "ruh nedir?" sorusuna cevap alamaz.
- Kur'an'da "onun hakkında size az bilgi verilmiştir" denilmiştir.
- 1:10:11Rasyonalizm ve Siyantizm
- Din düşmanları, aklı mabut yapan rasyonalizm felsefesinin karşısına siyantizm diye bir mabut çıkardılar.
- Akıl hudutsuz kudret sahibi değildir, bitkinin topraktan nasıl rengi ve kokuyu çıkardığını bilemez.
- İslam alimleri aklı "aklın nakıs" derler çünkü eksik bütün hakaikı kavramaya yetmez.
- 1:11:46Siyantizmin Temelleri
- Siyantizm, ilmin mabut olduğunu ve fen her şeyi halledeceğini savunur.
- Kemalizmin temel felsefesi pozitivizm, rasyonalizm ve siyantizmdir.
- İnsanlar ilmen, aklen izah edemedikleri şeylerde dine ram oluyorlar.
- 1:13:14Metafizik Hakikatlerin İspatı
- Hiçbir zaman beşeriyet teçhiz edildiği ilahi mevhibelerle, Allah'ın enbiya vasıtasıyla yaptığı yardım olmaksızın bu metafizik hakikatlerin külüne varamaz.
- Her filozof birbirinin aks ederek gelir, yeni ortaya çıkan bir cereyan kendinden evvelki filozofları tenkit eder.
- Enbiya birbirini teyit eder, eskiye tabi olanlar yeniyi kabul etmez, yeniler eskileri hüviyet-i asliyesi ile tasdik eder.
- 1:14:16İslam Perspektifinden Peygamberlik
- Adem aleyhisselam ilk insan ve ilk peygamberdir, Allah'ın bu yardımından hiçbir insan hariç kalmasın diye tebligat-ı ilahiye ilk insanla başlamıştır.
- Hiçbir kavim yoktur ki Allah ona peygamber göndermemiş olsun, Kur'an-ı Kerim'de isimleri tadat edilen otuziki peygamberden ibaret değil.
- Hiçbir peygamber yoktur ki kendinden evvelini tekzip etsin, teyit ederek gelir.
- 1:15:53Felsefi Cereyanlar ve İslam
- İmami Gazali'den beri yapılmamış bir iştir, felsefi cereyanların İslam'la mizan edilmesi eksik bir iştir.
- Felsefeyi okutmak, fakat bunların yanlışlarını da cevaplarını da okutmak şartıyla okutmak gerekir.
- Pozitivizmin iki temel prensibi vardır: küllilik prensibi ve zarurilik prensibi.
- 1:17:36Pozitivizm ve Hakikat Anlayışı
- Pozitivizm, hakikatin kaynağı olarak duygu organlarını kabul eder ve beş duygu (görme, işitme, dokunma, tatma, koklama) üzerinden hakikati kabul eder.
- Pozitivizmin temel prensibi, hakikatin laboratuvardan çıkarılması, tecrübe ve ilimlerle elde edilmesidir.
- Tabiat kanunlarına ait hükümler, pozitivizmin prensibini nakseder çünkü tüm suları tecrübe etmeden "normal basınç altında her saf su 100 dereceyi hararette buharlaşır" diyebiliriz.
- 1:20:27Dinin Hakikat Anlayışı
- Din, bize emrettiği şeyleri (abdest, namaz, zekat) tecrübe ederek mükemmellik olduğunu görürüz ve bu mükemmelliği zihin laboratuvarında umumileştiririz.
- Dinin prensiplerinde de pozitivizmin prensipleriyle benzerlik vardır; görmediğimiz şeyleri (melek, cehennem, cennet) inanabiliriz.
- Dinin prensiplerinde, pozitivizmin "zaruret" kavramıyla izah edilen durumlar, Allah'ın yaratma hikmetiyle açıklanır.
- 1:23:26Felsefe ve İslam İlişkisi
- Felsefe üzerinde çok söylenecek söz var ancak İslam'la mizan ederek felsefenin yanlışlarını ortaya koyan eserler çok azdır.
- Batı'da pozitivizm papazlar tarafından eleştirilirken, Türkiye'de hala mektepte okutulur.
- İslam'ın hayat ve kainatı izah tarzını iyi bilirseniz, felsefenin tüm sorularına cevap verebilirsiniz.
- 1:24:49Müslümanların Özel Durumu
- Müslümanlar, Kur'an yeryüzüne indikten sonra ümmet-i Muhammed olmuşlardır.
- Geçmiş ümmetlerin sevabı ve günahı bir yazılırdı, ancak Müslümanların sevabı niyet ettiği anda bir yazılır, icra ettiği anda dokuz ilavesiyle on yazılır.
- Müslümanların günahı işledikten sonra altı ay altı saat yazılmaz, çünkü sağdaki soldaki amiridir ve affedecekler.
- 1:27:13Dua ve Sonuç
- Ebu Hz. Ebubekir'in "Anam babam sana feda olsun ya Resulallah" sözü, Müslümanların Peygamber'e olan bağlılığını gösterir.
- Konuşmacı, dinin zayıf zamanında ve dini yeniden canlandırma istidadı olan bir ülkede dünyaya geldiklerini belirtiyor.
- Türk milletinin hakaik-i Muhammediye'nin galip aleminin bugün de lideri olduğunu ve istikbalde de olacağını vurguluyor.