Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan tarih dersidir. Eğitimci, tahtaya çizimler yaparak konuyu görsel olarak da desteklemektedir.
- Video, Ortaçağ Avrupası'nın iki ana konusunu ele almaktadır: feodalite ve haçlı seferleri. İlk bölümde feodalitenin tanımı, yapısı ve Ortaçağ Avrupası'ndaki (10-13. yüzyıllar) yaygınlığı anlatılırken, ikinci bölümde haçlı seferlerinin nedenleri, tarihsel gelişimi ve sonuçları kronolojik olarak incelenmektedir.
- Ders, feodalitenin ekonomik geçim kaynağının tarıma dayandığı, eşitsizlik temelli bir yönetim şekli olduğu bilgisiyle başlayıp, toprak dağılımı ve fief kavramını açıklamaktadır. Ardından haçlı seferlerinin dini, siyasi ve ekonomik nedenleri, ilk sekiz Haçlı Seferi'nin sonuçları ve Türk ve İslam dünyasına etkileri detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- 00:04Kitap Tanıtımı
- 2017 ÖABT tarih video ders notları çıktı ve bu kitap ders notu değil, konu anlatımlı bir kitaptır.
- Kitap, videolarla senkronize olup, videolardan birkaç tık daha üstte ayrıntı konuları içermektedir.
- Kitapta çok fazla örneklendirme ve akademik bilgiler bulunmaktadır, tarihle ilgili tüm ihtiyaçları karşılayabilecek kapasitededir.
- 01:19Konu Giriş
- Önceki derste ortaçağ Avrupası'na genel giriş yapılmış, İngiltere, Fransa, Verdun Antlaşması ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu anlatılmıştır.
- Bir sonraki konu feodalite ve haçlı seferlerine giriş olacaktır.
- Ortaçağ Avrupa'nın tipik yönetim şekli feodalite, düşünsel tarzı ise skolastik felsefe olarak tanımlanmaktadır.
- 01:46Feodalite ve Skolastik Felsefe
- Feodalite ve skolastik felsefe, 10. ile 13. yüzyıllar arasında Ortaçağ Avrupası'nda ortaya çıkmıştır.
- Verdun Antlaşması ile Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu parçalandı ve birçok devlet kuruldu, bu da Avrupa'da siyasi otorite boşluğu yarattı.
- Merkezi otorite boşluğunu derebeyler (feodal beyler) doldurdu ve bu durum feodalitenin ortaya çıkmasına neden oldu.
- 03:08Feodalitenin Tanımı ve Özellikleri
- Feodalite, ekonomik geçim kaynağının tarıma dayandığı, temeli eşitsizlik olan yönetim şeklidir.
- Feodalitede toprak sahipleri (süzeren) ve köylüler (vassal) arasında bir ilişki vardır ve her iki tarafın hakları da süzerenler tarafından korunur.
- Feodalitede siyasi bölünmüşlük, ekonomik geçim kaynağı toprak, sosyal sınıflar ve fakirlik vardır.
- 05:00Feodalitenin Ekonomik ve Sosyal Etkileri
- Türkiye'nin batısında ekonominin güçlü olması ticaretten kaynaklanırken, doğusunda tarımsal hayattan dolayı fakirlik yaşanmıştır.
- Feodalitede insanlar tarımla meşgul olduğu için düşünmeye vakti yoktur, bu da bilim, sanat ve edebiyatın gelişmesini engellemiştir.
- Türkiye Cumhuriyeti'nin merkezi otoritesinin en zayıf olduğu yer Güneydoğu'da olup, bunun sebeplerinden biri o bölgede feodal yaşam tarzının daha çok olmasıdır.
- 06:52Feodal Sistemin Yapısı
- Feodalitede ekonomik geçim kaynağı tarımdır ve toprağın sahibi kraldır.
- Kral topraklarını kilise ve derebeyleri arasında bölüştürür: krallar düklere, dükler marklere, markler kontlara, kontlar baronlara, baronlar şövalyelere verir.
- Şövalyeler toprakları işletir, halkın tarımı yaptığını kontrol eder ve güvenliğini sağlar.
- 08:02Fief Sözleşmesi ve Feodal Sistemin Sonuçları
- Fief, toprağın işletme hakkını ele geçiren sözleşmedir ve kral derebeylerle, baronlarla, şövalyelerle, düklerle, kontlarla, markezlerle bir sözleşme yapar.
- Feodal toprak sistemi Avrupa'da siyasi bölünmüşlüğü ortaya çıkarmıştır ve bu durum İslam dünyasının ve Türk dünyasının Avrupa'da ilerlemesine yardımcı olmuştur.
- Feodalitenin yıkılmasına sebep olan olay, şatoların ve surların toplarla yok edilmesidir.
- 09:43Feodal Sistemin Mimari Özellikleri ve Sonrası
- Feodalitenin tipik yönetim tarzının mimari tarzı şatolardır ve bu şatolar çok güvenli yerlerdir.
- Fransa ve İngiltere siyasi birliğini 15. yüzyıldan itibaren tamamlamış, merkezi krallıklar olarak ortaya çıkmış ve feodalite bu devletlerde sona ermiştir.
- Almanya ise ciddi bir siyasi bölünmüşlük yaşamış ve feodal rejim 1871'e kadar varlığını sürdürmüştür.
- 12:39Haçlı Seferleri ve Nedenleri
- Haçlı savaşları 1096-1270 yılları arasında yaklaşık on bir seferdir, ancak bu seferlerin sekizine odaklanılacaktır.
- Haçlı ruhunun ortaya çıkmasında Kudüs'ün alınması, İspanya'nın alınması, Malazgirt Savaşı ve İznik'in alınması önemli faktörlerdir.
- Osmanlı döneminde de Balkanlar'da ilerlemesi sonucu Osmanlı'ya karşı oluşmuş haçlı savaşları vardır.
- 14:55Haçlı Seferlerinin Nedenleri
- Haçlı seferleri dini, siyasi ve ekonomik nedenlerle üç gruba ayrılır.
- Dini nedenler arasında Kudüs'ü Müslümanlardan geri almak, Kluni tarikatının halkı kışkırtması ve sefere katılanlara cennet vaat etmesi bulunmaktadır.
- Siyasi nedenler arasında İspanya'daki Müslüman varlığına son vermek, Türkleri Anadolu'dan atmak, Bizans'ın Haçlıları Türkler'e karşı yardıma çağırması ve feodal beylerin macera araması bulunmaktadır.
- Ekonomik nedenler ise İslam dünyasının zenginliğini ele geçirmek ve Doğu İslam dünyasını yağmalamak istemeleridir.
- 17:36İlk Haçlı Çağrısı
- İlk haçlı çağrısı 1074 yılında Bizans İmparatoru Mihail Dukas tarafından yapılmıştır.
- Mihail Dukas, 1071'de Alparslan'ın Malazgirt Savaşı'nı kazanmasıyla Anadolu'da Türk tarihinin başlaması ve Türklerin Anadolu'ya yerleşmesiyle rahatsız olmuştur.
- 1086'da Süleyman Şah'ın hayatını kaybetmesiyle Anadolu Selçuklu Devleti'nde otorite boşluğu ortaya çıkmış ve 1092'de Melikşah'ın ölümüyle Büyük Selçuklu Devleti'nde fetret devri başlamıştır.
- 1095 yılında Bizans İmparatoru Alexios Komnos, Papa II. Urban'a haçlı seferlerini başlatmaları için çağrıda bulunmuş ve 1095 yılında Clermont Konsilinde alınan kararla haçlı birliği oluşmuştur.
- 20:26Haçlı Seferleri'nin Başlangıcı
- 1096 yılında haçlılar yola çıktı, bu seferlerinde bayraklarında, zırhlarında ve kasklarında bulunan haçtan dolayı "haçlı seferi" olarak adlandırıldı.
- Katolik Kilisesi ile Ortodoks Kilisesi bir araya gelerek "kutsal ittifak" oluşturdu ve Pierre Ermit liderliğinde ilk sefere çıktılar.
- Haçlı seferlerinde sekiz sefer yapıldı, ilk seferde galip geldiler, diğer yedi seferde problem yaşadılar, birinde galip geldiler, iki-üç yenildiler, dördü amacından sapmıştı, beş-altı-yedi-sekizinde yenildiler.
- 21:13Birinci Haçlı Seferi
- Birinci haçlı seferi Pierre Ermit liderliğinde yapıldı ve haçlılar İznik, Antakya, Trablus, Kudüs ve Urfa'yı ele geçirdiler.
- Haçlılar Kudüs'e kadar geldiler ve Türkleri Batı Anadolu'dan attılar, Türklerin Anadolu'da ilerlemesi geçici bir süre durdu.
- Haçlılar bu topraklarda Urfa Kontluğu, Antakya Kontluğu, Trablus Kontluğu ve Kudüs Krallığı'nı kurdular.
- 24:27İkinci ve Üçüncü Haçlı Seferleri
- Musul Atabeyi İmaduddin Zengi Urfa'yı haçlılardan geri aldı, bu olay ikinci haçlı savaşı'nın yaşanmasına sebep oldu ve 1144 yılında ikinci haçlı seferi çıktı.
- İkinci haçlı seferine ilk defa Fransız Kralı Louis ve Alman Kralı Konrad katıldı ve haçlılar yenildi.
- Üçüncü haçlı seferi 1187'de yaşandı, Eyyubi Sultanı Selahattin Eyyubi Hıttin Savaşı'yla haçlılardan Kudüs'ü geri aldı ve bu olay üçüncü haçlı savaşı'nın oluşmasına neden oldu.
- 27:18Dördüncü Haçlı Seferi
- Dördüncü haçlı seferi Venedik liderliğinde yapıldı ve amacından sapmış bir sefer olarak kabul edilir.
- Haçlılar İstanbul'a geldi, 1204 yılında Bizans'ı yıktı ve İstanbul'da kendilerine bir Latin Krallığı kurdular.
- Venedik, Bizans'ın elindeki toprakların büyük bir çoğunluğunu ele geçirdi ve Anadolu Selçuklu Devleti bu fırsatı bilerek Antalya, Sinop ve Samsun gibi toprakları kolayca ele geçirdi.
- 29:49Bizans'ın Yıkılışı ve Rum İmparatorlukları
- 1204 yılında Bizans yıkıldı ve Bizans'ın hükümdar sülalesi İstanbul'u terk etti.
- Bir kısmı Yanya'ya, bir kısmı İznik'e, bir kısmı Trabzon'a gitti ve burada Rum İmparatorluklarını kurdular.
- Bizans'ın yerine Epir Rum İmparatorluğu, İznik Rum İmparatorluğu ve Trabzon Rum İmparatorluğu kuruldu.
- 30:23Çocuk Haçlı Seferi
- 1261 yılında İznik'teki Sülale Haçlıları İstanbul'u terk edince, Bizans'ı yeniden canlandırdı.
- 1212 yılında gerçekleşen Çocuk Haçlı Seferi, 12-17 yaş arası 35 bin çocuğun sefere çıkmasıyla gerçekleşti.
- Papa, Haçlıların yenilgilerinin günahkar olmalarından kaynaklandığını söyleyerek, günahsız olan çocukların sefere çıkmasını önerdi.
- Macaristan ve Bulgaristan topraklarına geldiklerinde 35 bin çocuğun hepsi kayboldu, çünkü Avrupalılar kendi evlatlarını yiyor ve köle tüccarlarının eline geçiyordu.
- 32:08Son Dört Haçlı Seferi
- Beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci Haçlı seferleri Anadolu ile ilgili değil, deniz yoluyla Kudüs'e, Mısır'a ve Tunus'a yapıldı.
- Beşinci Haçlı Seferi Macar Kralı ile Avusturya Dükünün katıldığı sefer, altıncı seferi Alman Kralı Frederick'in düzenlediği sefer, yedinci seferi Fransa Kralı Louis'in düzenlediği sefer, sekizinci seferi ise Yeni Louis'in düzenlediği seferdi.
- Son dört Haçlı seferinde de Haçlıların yenilgileriyle sonuçlandı, Louis hastalandı ve öldü.
- 34:47Haçlı Seferlerinin Sonuçları
- Birinci Haçlı Seferi'nde İmaduddin Zengi Urfa'yı geri aldı, ikinci seferde Selahattin Eyyubi Kudüs'ü geri aldı.
- Üçüncü Haçlı Seferi amacından sapmıştı, dördüncü Haçlı Seferi İstanbul'a yapılmış, sekizinci Haçlı Seferi ise Kartaca'ya yapılmıştı.
- Haçlı seferlerine katılan devletler ve beylikler, seferlerin yapıldığı yıllara göre değişti; örneğin ikinci seferde Anadolu Selçuklu Devleti ve Musullatı Beyliği, üçüncü seferde Anadolu Selçuklu Devleti, Eyyubi ve Mısır Sultanlığı, beşinci seferde Eyyubi Devleti ve Mısır Sultanlığı vardı.