Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan, öğretmen adaylarına yönelik öğrenme öğretme kuramları, modelleri ve yaklaşımları hakkında kapsamlı bir eğitim dersidir.
- Videoda davranışçı eğitim ekolünün temel prensipleri ve modelleri detaylı olarak ele alınmaktadır. İçerik, Carol'ın Okulda Öğretim Modeli, Keller Planı (bireyselleştirilmiş öğretim modeli), Bloom'un Tam Öğrenme Modeli ve Skinner'ın Programlı Öğretim Modeli gibi temel davranışçı modelleri kapsamaktadır. Her model için öğrenmeyi etkileyen faktörler, modelin temel prensipleri ve uygulama alanları açıklanmaktadır.
- Video, KPSS sınavlarında sıkça sorulan konuları içermekte ve öğretmen adaylarının sınav hazırlığı için faydalı bilgiler sunmaktadır. Ayrıca, eğitimde kullanılan dönüş türleri (teyit edici, düzeltici, açıklayıcı, teşhis edici ve eklemleyici) ve programlı öğretim modelinin avantajları-dezavantajları da detaylı olarak anlatılmaktadır.
- 00:15Öğretim Kuramları ve Modelleri
- Bugün öğrenme öğretme kuramları, modelleri ve yaklaşımlarından davranışçı kuramlara ve modellere bakılacak.
- Geleneksel bakışta öğretim kuramları modelleri incelenecek, çağdaşlar yarın ele alınacak.
- Öğretmen ders planı yaparken öncelikle hangi kuram ve modele uygun olarak işleyeceğini belirler, sonra strateji, yöntem ve teknik belirler.
- 01:44Öğrenme Ekolleri
- Öğretmen dersini planlarken üç ekolden birini takip edebilir: davranışçı, bilişselci veya yapılandırmacı.
- Davranışçı ekol, öğrenmeyi basit bir uyarıcı-tepki bağı ile açıklar ve öğrenme üzerinde en etkili faktörün çevreyi olduğunu belirtir.
- Bilişselciler, öğrenmenin basit bir uyarıcı-tepki bağı ile açıklanamayacağını, insanın uyarıcıyı zihinsel işlemlerden geçirerek tepki verdiğini savunur.
- 04:42Yapılandırmacı Ekol ve Bilginin Öznelliği
- Yapılandırmacılar, öğrenmenin kişinin geçmiş yaşantılarından, deneyimlerinden, sosyal çevresinden ve ön bilgilerinden bağımsız düşünülemediğini iddia eder.
- Her insanın bilgiyi algılama biçiminin farklı olduğu için bilginin öznel olduğunu savunurlar.
- Davranışçılara ve bilişselcilere göre bilgi nesneldir ve kişiden kişiye değişmezken, yapılandırmacılar bilginin öznel olduğunu savunur.
- 06:57Davranışçı Ekoldan Modeller
- Davranışçı ekolden etkilenen dört model vardır: okulda öğretim modeli, bireyselleştirilmiş öğretim modeli, tam öğrenme modeli ve programlı öğretim modeli.
- Okulda öğretim modeli Carol'a aittir ve tamamen zaman faktörü üzerine kurulmuştur.
- Bireyselleştirilmiş öğretim modeli (Keller planı) Keller tarafından, tam öğrenme modeli Bloom tarafından, programlı öğretim modeli ise Skinner tarafından geliştirilmiştir.
- 10:14Diğer Modeller
- Hem davranışçılığı hem de bilişselciliği savunan modeller vardır.
- Temel öğretim modeli, sorularda çok az görülen ve ÖSYM'nin hiç sormadığı bir modeldir.
- 10:55Eğitim Modelleri ve Yaklaşımlar
- Temel öğretim modeli Glaser'e aittir ve hem davranışçılıktan hem de bilişselcilikten etkilenmiştir.
- ÖSYM'nin sıkça soruya çevirdiği öğretim durumları veya öğretim etkinlikleri modeli Gagne'ye aittir ve hem davranışçılıktan hem de bilişselcilikten etkilenmiştir.
- Bu modeller nesnel bilgiye yönelik eğitimi savunur ve geleneksel olarak kabul edilir.
- 12:27Davranışçı Modeller ve Yaklaşımlar
- Davranışçı modeller ve yaklaşımlar, davranışçı kuramlar olarak da adlandırılır ve sorularda dört isim altında görülür.
- İlk anlatılacak davranışçı model, Carol'ın ortaya attığı "Okulda Öğretim Modeli"dır.
- Carol, okullarda yapılan araştırmalar sonucunda öğrencilerin arasında hızlı ve yavaş öğrenen, iyi ve öğrenemeyen öğrenciler olduğunu gözlemlemiştir.
- 14:41Okulda Öğretim Modeli
- Carol, eğitim-öğretim sürecinde öğrenmeyi etkileyen en önemli faktörün zamandır ve zamanı iyi ayarlarsa herkesin her şeyi öğrenebileceğini iddia etmiştir.
- Bu modelde önemli olan zamanı iyi planlamaktır; öğretmen çocuklara öğrenmeleri için gerekli zamanı sağlarsa ve yeterli olanakları verirse herkes her şeyi okulda öğrenir.
- Bu modelde zaman faktörüne takıntılı olan öğretmenler, çocuklara gerekli zamanı ve olanakları sağladığında herkesin her şeyi okulda öğrenebileceğini savunur.
- 17:34Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler
- Carol, öğrenmeyi etkileyen faktörleri beş başlık altında toplamıştır.
- Öğrenci ile ilgili faktörler: öğrencinin yeteneği (bir şeyi öğrenmek için ihtiyaç duyduğu zaman), öğretimden yararlanma yeteneği (öğrenmek için gerekli hazır bulmuşluk ve önkoşul bilgileri), sabır ve sebat (öğrenmeye karşı tutum).
- Öğretmen ile ilgili faktörler: öğretmenin sunmuş olduğu fırsat ve öğretimin niteliğidir.
- 22:26Öğretimin Fırsat ve Niteliği
- Öğretmenin çocuklara verdiği zaman, fırsat olarak adlandırılır ve bu zaman sabit olarak ayarlanmalıdır.
- Öğretmenin vermiş olduğu zaman, çocuklara sunduğu fırsat olarak adlandırılır ve ders planı yaparken sabit bir zamandır.
- Öğretimin niteliği, çocuklara öğrenme sürecinde sağlanan olanaklar, kullanılan öğretim yöntemleri, teknikler ve etkinliklerdir.
- 24:32Carol'ın Öğretim Modeli
- Carol zamana takıntılıdır ve zamanın iyi planlanması gerektiğini savunur.
- Öğretmen eğer zamanı iyi planladıysa ve eğitim-öğretim sürecinin sonunda ek zamana ihtiyaç duymuyorsa, yapılan öğretimin niteliği yüksektir.
- Okulda öğretim modelinde öğrenmeyi etkileyen beş faktör vardır: üçü öğrenci ile (öğrencinin yeteneği, öğretimden yararlanma yeteneği, sabır ve sebat), iki tanesi öğretmenle (fırsat, öğretimin niteliği) alakalıdır.
- 27:17Carol'dan Etkilenen Modeller
- Keller, Carol'dan etkilenerek bireyselleştirilmiş öğretim modelini ortaya atmıştır.
- Bloom, Carol'dan etkilenerek zaman faktörünü ele alarak tam öğrenme modelini ortaya atmıştır.
- Bireyselleştirilmiş öğretim modeli (Keller Planı) kurucusunun ismiyle de anılır.
- 30:07Bireyselleştirilmiş Öğretim Modeli
- Keller'ın modelinde, okullarda hızlı ve yavaş öğrenen, iyi öğrenen ve öğrenemeyen öğrenciler varsa, öğretmenin görevi öğrenmeyi kolaylaştırmak için sınıflarda homojen gruplar oluşturmaktır.
- Öğretmen, öğrenme hızlarına göre homojen gruplar oluşturduktan sonra, bu gruplara özel materyal hazırlamalıdır.
- Çocuklar homojen gruplarda bireysel öğrenme yaşantıları geçirir ve birbirinden etkilenmeyecek şekilde öğrenirler.
- 34:24Keller Planı
- Keller planında, öğrenme hızlarına göre homojen gruplarda bireysel öğrenme sağlanır.
- Özel eğitimde ve birleştirilmiş sınıflarda (birler, ikiler, üçler gibi) Keller planı sıkça kullanılır.
- Öğretmenin yükü azalır çünkü öğrenciler homojen gruplara ayrılarak bireysel çalışırken, öğretmen gruplara ayrı ayrı ders verir.
- 36:20Keller Planının Özellikleri
- Keller planında öğrenmede alt sınır yüksek olup, bir çocuğun öğrendiğini söylemek için hedef davranışların yüzde dokuzundan fazlasını kazanması gerekir.
- Keller planı, sınıflarda hızlı ve yavaş öğrenen öğrencilerin varlığından etkilenerek, çocukları homojen gruplara ayırıp bireysel öğrenme sağlama prensibine dayanır.
- Öğrenciler kendi gruplarında daha özgüvenli hareket ederken, öğrenme süreci bireyseldir.
- 37:57Bloom'un Tam Öğrenme Modeli
- Bloom'un tam öğrenme modeli, ÖSYM'nin sıkça soru sorduğu ve önemli bir öğretim modelidir.
- Bloom'un iddiası, çocukların bilişsel ve duyuşsal giriş davranışları yeterli, sağlıklı bir öğretim hizmeti alıp, öğrenemediğinde ek zaman sağlandığında her öğrenci her şeyi öğrenebilir.
- Bloom normal dağılıma karşıdır ve eğitim-öğretim sürecinin sonunda grupun başarılı olduğu sola çarpık dağılımın olması gerektiğini savunur.
- 41:30Bloom'un Eğitim-Öğretim Sistemi
- Bloom eğitim-öğretim sürecini açık bir sisteme benzetir ve bu sistemin girdileri olarak öğrencilerin sahip oldukları nitelikleri görür.
- Bloom'un modelinde en önemli öğeler giriş davranışlarıdır.
- Bloom "öğrenemeyen öğrenci yoktur, öğretemeyen öğretmen vardır" fikrini savunur.
- 42:20Bloom'un Öğrenci Nitelikleri Teorisi
- Bloom, öğrencilerin niteliklerini bilişsel ve duyuşsal giriş davranışları olarak iki başlığa ayırır.
- Bilişsel giriş davranışları arasında ön bilgiler, problem çözme becerisi, akıl yürütme becerisi ve sayısal-sözel işlem yeteneği bulunur.
- Duyuşsal giriş davranışları ise ilgi, tutum, öğrenmeye karşı bakış açısı ve akademik özgüveni kapsar.
- 43:38Giriş_behaviorlarının Öğrenmede Etkisi
- Bloom'a göre bilişsel giriş davranışları öğrenmede yüzde elli etkilidir ve yeterli olmalıdır.
- Duyuşsal giriş davranışları öğrenmede yüzde yirmi beş etkilidir.
- Öğretmenler önce giriş davranışlarını test etmelidir, çünkü girdilerin yeterli olması öğrenmede çok önemlidir.
- 46:20Öğretmenin Rolü ve Öğrenme Süreci
- Eğer girdiler yeterli değilse, öğretmen önce tamamlayıcı öğretim yapmak zorundadır.
- İşlem aşaması, öğretmenin vermiş olduğu öğretim hizmetidir ve öğrenmede sadece yüzde yirmi beş etkilidir.
- Öğretmen, öğrenmeyi kolaylaştırmak için PİDE prensibine göre pekiştireç kullanmalı, ipucu vermelidir, dönüt ve düzeltme yapmalı ve etkin katılım sağlamalıdır.
- 49:06Öğrenme Değerlendirmesi ve Ek Öğretim
- Her ünite sonunda öğretmenler formatif sınavlar uygulamalıdır ve beklenti sınıfın tamamının hedef davranışların yüzde yetmişini kazanmasıdır.
- Eğer tüm öğrenciler hedeflerin yüzde yetmişini kazanmışsa öğretmen yeni üniteye geçebilir.
- Öğrenemeyen öğrenciler için ek öğretim, öğrenen öğrenciler için ise zenginleştirilmiş öğretim yapılmalıdır.
- 52:36Tam Öğrenme Modeli
- Programlı öğretim keller planından yardım alabilir, ancak ek öğretim olarak görülmemelidir.
- Öğretmen, öğrenemeyen çocuklara işbirlikli öğrenme veya akran öğretimi yapamaz çünkü bu çocuklar birbirine öğretemez.
- Öğrenen çocuklara ise zenginleştirilmiş öğretim yapılır; öğretmen onlara alıştırma, tekrar ve pekiştirme çalışmaları yaptırır.
- 53:24Tam Öğrenme Modelinin Sistemi
- Tam öğrenme modeli bir sisteme benzetilir: girdiler test edilir, yeterli değilse tamamlanır, yeterli ise öğretim hizmeti verilir.
- Her ünitenin sonunda formatif test yapılır; sınıfın yüzde yüzü hedeflerin yüzde yetmişini kazanmışsa yeni üniteye geçilir.
- Öğrenemeyen öğrencilere ek öğretim, öğrenenlere zenginleştirilmiş öğretim yapılır ve izleme testi ile süreç devam eder.
- 54:14Öğrenme Ürünleri ve Tam Öğrenme Modeli
- Üniler biriktikçe öğretmenin öğrenme ürünlerine (çıktılara) bakması gerekir; bilişsel anlamda öğrenme ürünleri olmalıdır.
- Duyuşsal anlamda ilgi ve tutum olumlu yöne çevrilmelidir, özellikle yavaş öğrencilerde öğrenme hızı artmalıdır.
- Tam öğrenmeciler, bilişsel ve duyuşsal giriş davranışları yeterli hale getirilirse, sağlıklı bir öğretim hizmeti sunulursa ve öğrenemeyene ek zaman sağlanırsa herkes her şeyi öğrenir iddiasında olan bir modeldir.
- 55:59Tam Öğrenme Modelinin Özellikleri
- Tam öğrenme, grupla öğretimi savunur ve hızlı öğrenenler yavaşı beklemek zorunda kalır.
- Tüm alanlarda uygulanabilir ve tüm derslerde uygulandığında tüm hedefleri (bilme, kavrama, uygulama, analiz, sentez, değerlendirme) kazandırabilir.
- Tam öğrenme modeli, öğretimi açık bir sisteme benzetir: girdileri, işlem aşamasını ve çıktıları vardır.
- 59:03Bloomcu Öğretim Yöntemleri
- Bloomcular pekiştireç, ipucu, dönüp düzeltme ve etkin katılımı savunur.
- Pekiştireç, davranışın sıklığını arttıran her şeydir; ipucu ise doğruya ulaştıran, öğrenmeyi kolaylaştıran sözel ve görsel mesajlardır.
- Dönüt, çocuğa yaptığı cevabın doğruluğunu veya yanlışlığını hissettirmektir; düzeltme ise doğrudan doğruyu söylemedir; etkin katılım ise çocuğun sürecede dahil edilmesidir.
- 1:00:48Dönüş Türleri
- Dönüş türleri arasında teyit edici, düzeltici, açıklayıcı, teşhis edici ve eklemleyici dönüşler bulunmaktadır.
- Teyit edici dönüş, çocuğun verdiği cevabın doğru veya yanlış olduğunu söyleme davranışıdır.
- Düzeltici dönüş, yanlış cevap veren çocuğa doğruyu söylemedir.
- 1:02:09Dönüş Türlerinin Açıklamaları
- Açıklayıcı dönüş, yanlış cevap veren çocuğa doğruyu açıklama ve bilgi vermedir.
- Teşhis edici dönüş, çocuğa yanlışın nedenini ve neye çalışacağını söylemedir.
- Eklemleyici dönüş, çocuğa doğru cevabı verdiğinde ek bilgi vermektir.
- 1:03:32Dönüş Türlerinin Kullanım Alanları
- Teyit edici dönüş hem doğru hem yanlış cevap durumlarında kullanılır.
- Düzeltici, açıklayıcı ve teşhis edici dönüşler sadece cevap yanlış olduğunda kullanılır.
- Eklemleyici dönüş ise sadece doğru cevap verildiğinde kullanılır.
- 1:04:34Programlı Öğretim Modeli
- Programlı öğretim modeli, davranışçı kuramların sonuncusu olarak adlandırılır.
- Programlı öğretim modeli aynı zamanda bireysel bir öğretim tekniğidir.
- Bu model Skinner isimli bir kuramcıya aittir.
- 1:05:16Programlı Öğretim Modeli ve Temel İlkeleri
- Programlı öğretim modelini ortaya atan Skinner, edimsel koşullanmanın kademeli yaklaşma ilkelerinden hareket etmiştir.
- Kademeli yaklaşma, öğrenimde aşamalılık, basitten karmaşığa ve kolaydan zora doğru ilerleme mantığını ifade eder.
- Skinner'a göre öğretim bireyselleştirilmelidir ve bu sayede hata en aza iner.
- 1:07:19Öğretmenin Görevi ve Özel Materyaller
- Öğretmenin görevi, çocukların üzerinde çalışacağı özel materyalleri geliştirmektir.
- Bu materyaller çoğunlukla bilgisayar yazılımı, CD veya özel kitapçıklardır.
- Çocuklar bu materyallerle kendi hızlarına uygun bireysel olarak çalışmalı, başarıyı hissetmeli ve anında dönüt ve düzeltme almaları gerekir.
- 1:09:46Programlı Öğretim Modelinin İlkeleri
- Öğrenmede küçük adımlar ilkesi önemlidir; çocuklar bir hedefi öğrenmeden diğerine geçmemelidir.
- Çocuğun etkin katılımı gerekir, pasif olmamalıdır.
- Hızlı öğrenen çocuk yavaşı beklememeli, her çocuk kendi hızında öğrenmelidir.
- 1:13:23Programlı Öğretim Modelinin Avantajları ve Dezavantajları
- Programlı öğretim modeli hem sınıf içi hem de sınıf dışı kullanılabilir.
- Sosyal beceri kazandırmaz çünkü çocuklar bireysel çalışır.
- Tüm branşlarda ve konularda uygundur ancak üst düzey hedeflerde etkili değildir.
- 1:15:25Programlı Öğretim Modelinin Çeşitleri
- Programlı öğretim modeli doğrusal ve dallara ayrılmış iki farklı modeli vardır.
- Doğrusal modelde çocukların ilgi ve istekleri göz önüne alınmaz, birini öğrenip diğerine geçerek ilerlerler.
- Dallara ayrılmış modelde çocuklara seçenekler sunulur, ilgi ve istekleri önemsenir ve kendi kararları ile ilerlerler.
- 1:17:09Dersin Sonu ve Planlar
- Konular bitince soru çözümü yapılacağı belirtiliyor.
- Yarın saat üçte görüşüleceği söyleniyor.
- İzleyicilere kendilerine iyi bakmaları tavsiye ediliyor.