Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından KPSS öğrencilerine yönelik hazırlanmış akademik bir ders formatındadır. Eğitimci, öğrenmeyi etkileyen faktörler ve güdülenme kavramlarını detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, öğrenmeyi etkileyen faktörleri kavram haritası üzerinden özetleyerek başlamakta ve ardından türe özgü hazır oluş, olgunlaşma, hazır bulunuşluk, dikkat, genel uyarılmışlık, kaygı, yaş, zeka ve güdülenme (motivasyon) gibi faktörleri sırayla açıklamaktadır. Güdülenme bölümünde birincil ve ikincil güdüler, içsel ve dışsal güdülenme süreçleri ele alınmakta ve KPSS sınavlarında bu konuların nasıl sorulabileceği örneklerle anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca sınavlarda çıkabilecek tuzak sorular hakkında uyarılar yapılmakta ve aktarım ile ket vurma kavramlarının ayrı bir videoda anlatılacağı belirtilmektedir.
- 00:03Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler ve Kavram Haritası
- Öğrenmeyi etkileyen faktörler konusunda kavram haritası hazırlanmış ve öğrencilerin bu haritayı doğru konumlandırması gerekiyor.
- Öğrenci aktivitesi öğrenenle ilgili bir faktör değildir, çünkü öğrenciyi aktif kılan ya öğretmendir ya da kullanılan yöntemdir.
- Öğrenenle ilgili faktörler arasında türe özgü hazır oluş, olgunlaşma, hazır bulunuşluk, dikkat ve genel uyarılmışlık hali bulunmaktadır.
- 01:25Türe Özgü Hazır Oluş
- Türe özgü hazır oluş, genetik donanımı ifade eder ve bir türün kendine has, doğuştan gelen genetik özellikleridir.
- İnsanların türe özgü hazır oluş yapısı konuşmak ve düşünmektir, kuşların ise uçmak, balıkların ise suda yaşamaktır.
- Her tür kendi türe özgü yapısı neye izin veriyorsa ancak o kadarını öğrenebilir, aynı türün bireyleri arasında türe özgü hazır oluş farkı olamaz.
- 05:44Olgunlaşma
- Olgunlaşma öğrenmenin ön koşuludur ve olgunlaşma olmadan öğrenme olmaz.
- Örneğin, büzgeç kaslar gelişmeden çocuk tuvalet eğitimini alamaz.
- Olgunlaşma olmadan öğrenme olmaz, bu nedenle olgunlaşma öğrenmenin ön koşuludur.
- 07:26Hazır Bulunuşluk
- Hazır bulunuşluk, öğrenmeye hazır olma düzeyidir ve büyüme, olgunlaşma, ilgi, istek, ön öğrenme, ön bilgi ve genel sağlık durumu içerir.
- Öğrenmede bir piramit modeli uygulanabilir: en tepede öğrenme, altında büyüme, olgunlaşma, hazır bulunuşluk ve yaşantı yer alır.
- Bu faktörler birbirini destekler: büyüme olmadan olgunlaşma olmaz, olgunlaşma olmadan hazır bulunuşluk, hazır bulunuşluk olmadan yaşantı olmaz ve yaşantı olmadan öğrenme olmaz.
- 09:36Dikkat
- Dikkat, organizmanın enerjisini belli bir alana yoğunlaştırmasıdır ve üç şekilde ayrılır: istemli dikkat, istemsiz dikkat ve bölünmüş dikkat.
- İstemli dikkat, bilinçli olarak bir duruma yoğunlaşmak ve odaklanmaktır, öğrenmede en çok istenen ve kalıcı öğrenmeyi sağlayan dikkat türüdür.
- İstemsiz dikkat, gürültü ve ses gibi dışarıdan gelen uyarıcıların kişinin öğrenme sürecini farkına varmadan etkilemesidir, bölünmüş dikkat ise aynı anda birden fazla duruma odaklanmaktır.
- 12:52Genel Uyarılmışlık Hali
- Genel uyarılmışlık hali, organizmanın uyarıcıları alabilme veya alamama potansiyelidir.
- Bu durum daha çok ortam, ısı, hava ve iklim gibi durumlarla alakalıdır.
- Genel uyarılmışlıkta iki uç nokta belirlenir.
- 13:52Genel Uyarılmışlık ve Öğrenme
- Genel uyarılmışlık, uyku ve gevşeme hali ile panik ve dehşet arasında bir orta noktada bulunur.
- İnsanlar çok gevşediğinde (çok sıcak ortamda) öğrenme ortaya çıkmaz çünkü genel uyarılmışlık düşer.
- Yatarak ders çalışmak önerilmez çünkü uzandığınızda laktik asit salgılanır ve beyin uyku moduna geçer.
- 17:44Kaygı ve Öğrenme
- Kaygı (anksiyete), bir beklenti durumunda organizmada ortaya çıkan endişe halidir.
- Kaygının iki uç noktası vardır: yüksek kaygı ve düşük kaygı, orta düzey kaygı ise öğrenmeyi olumlu etkiler.
- Yüksek kaygı öğrenmeyi olumsuz etkilerken, çok düşük kaygı yaşayan insanlarda da öğrenme ortaya çıkmaz.
- 22:19Yaş ve Öğrenme
- Öğrenme için kritik dönemler 6-12 yaş arasıdır, bu dönemde en duyarlı ve verimli öğrenme gerçekleşir.
- İnsanların 20 yaşına kadar öğrenme hızları giderek artar, 20 yaşından sonra var olan potansiyeli korur ve 50-60 yaşına kadar sabit kalır.
- 60 yaşından sonra öğrenme hızı düşmeye başlar, ancak Pija'ya göre insanların öğrenme hızının en iyi olduğu nokta 30 yaş ve sonrasıdır.
- 24:21Zeka ve Öğrenme
- Zeka problem çözme becerisidir ve bir insanın zeka yaşı takvim yaşından büyükse o zaman zeki insanlar olarak adlandırılır.
- Toplumda en çok görülenler tutuk zeka, normal zeka ve ileri zekadır.
- Normal zekalı bir insanla ileri zeka arasındaki tek fark öğrenme hızıdır; ortalama zekaya sahip ama nasıl çalışacağını bilen bir insan bazen ileri zekalı bir insandan daha iyi performans gösterebilir.
- 26:34Güdülenme ve Öğrenme
- Güdülenme (motivasyon), organizmanın amaçlı eylemde bulunması için bir zorunluluktur ve öğrenmeyi olumlu etkiler.
- Güdülenme süreci: ihtiyaç durumu, dürtü, güdü, davranış ve doyuma ulaşma şeklinde ilerler.
- Güdüler ikiye ayrılır: birincil güdüler ve ikincil güdüler.
- 28:14Birincil ve İkincil Güdüler
- Birincil güdüler doğuştan gelen yapılardır ve açlık, susuzluk, uyku ve sağlık gibi doğuştan gelen ihtiyaçları ifade eder.
- İkincil güdüler ise sonradan kazanılır ve kariyer, statü, saygı, kupa ve onaylanma gibi durumları içerir.
- KPSS'de birincil ve ikincil güdüler konusu sorulmaz, asıl soru güdülenme süreci konusundadır.
- 29:18İçsel ve Dışsal Güdülenme
- İçsel güdülenme, kişinin bir duruma kendi isteğiyle merak ettiği için yönelmesidir.
- Dışsal güdülenme ise kişinin dış faktörler sebebiyle (ödül, ödül gibi) bir duruma yönelmesidir.
- Öğrenme açısından içsel güdülenme tercih edilir çünkü dışsal güdülenme insanı bir yere kadar götürür, benzin bitince durur.
- 31:29Güdülenmenin Örnekleri
- Çocuklarda genellikle dışsal güdülenme ön plandadır, örneğin el yıkama alışkanlığını edindirmek için hediyeler verilir.
- Dışsal güdülenme ile başlayan bir durumun içe döndüğü, çocuk artık hediyeye ihtiyaç duymadan kendisi ellerini yıkamaya başladığı görülür.
- KPSS'yi kazanmak için başkaları için, para kazanmak için dışsal güdülenmedir; kendim için, kendi hayatıma katkı sağlamak için içsel güdülenmedir.
- 32:32Gelecek Konular
- Toplam dokuz kavram konuşulduktan sonra aktarım ve ket vurma kavramları da ele alınacaktır.
- Aktarım ve ket vurma kavramları çok detaylı ve hassas olduğu için ayrı bir videoda anlatılacaktır.
- Aktarım ve ket vurma, sınavda en çok soru gelen ve beklenen konulardan biridir.