Buradasın

Ödemeler Dengesi ve Denkleştirme Mekanizmaları Eğitim Videosu

youtube.com/watch?v=rrDnrYNu420

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan uluslararası iktisat politikası dersinin altıncı ünitesi olan "ödemeler dengesi ve denkleştirme mekanizmaları" konusunu kapsayan bir eğitim içeriğidir.
Video, ödemeler dengesi kavramının tanımı ile başlayıp, ödemeler dengesi tabloları, hesap sistemleri (cari işlemler hesabı, sermaye ve finans hesabı, resmi rezervler hesabı) ve dış açık kavramını açıklamaktadır. Daha sonra dış ödemeler dengesizliklerinin nedenleri (genişletici politikalar, hızlı büyüme, döviz kuru politikaları, verimlilik azalması, ekonomik dalgalanmalar) ele alınmakta ve son olarak dış dengesizliklerin otomatik ve dış denkleştirme mekanizmaları (Keynesyen gelir mekanizması, parasalcı yaklaşımla dış dengeleme, devalüasyon, para ve maliye politikaları) detaylı olarak anlatılmaktadır.
Video, ekonomik kavramları günlük hayattan örneklerle açıklamakta ve altı farklı müdahale yöntemi (para politikası, maliye politikası, toplam harcama masse etme yaklaşımı, harcama kaydırıcı politikalar, devalüasyon ve döviz gelirlerini artıracak politikalar) ile dış dengesizliklerin nasıl giderilebileceği konusunda kapsamlı bilgiler sunmaktadır.

00:05Ödemeler Dengesi Kavramı: Ödemeler dengesi, ekonomide yerleşik kişilerin diğer ekonomilerde bulunan yerleşik kişiler ile belirli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik işlemlerin kayıtlarını gösteren rapordur.
Ödemeler dengesi zamana bağlı olarak açıklanan dinamik bir kavram olduğu için akım değişken olarak kabul edilir.
01:41Ödemeler Dengesi Tabloları: Ödemeler dengesini üç farklı tablo şeklinde hazırlayabiliriz: özet tablo, analitik tablo ve detaylı tablo.
Özet tablo sadece başlıca kalemleri içeren sınırlı ölçüde bilgi veren bir tablodur.
Analitik tablo ekonomideki gelişmeleri analiz etmeye imkan verecek tüm gerekli kalemleri içeren tablodur.
Detaylı tablo ödemeler dengesinin en kapsamlı sunumunu içeren tablodur ve mal ve hizmet ticareti, gelir ve giderler dengesi, cari transferler, sermaye hareketleri gibi tüm kalemleri içerir.
03:24Ödemeler Bilançosu ve Kayıt İlkeleri: Ödemeler dengesi mal ve hizmet alışverişi ile sermaye hareketlerini gösteren bir bilanço olduğu için ödemeler bilançosu adını alır.
Ödemeler dengesi kayıtlarında üç temel ilke vardır: çift kayıt ilkesi, işlemlerin kayıt tarihi ve işlemlerin kayıt değeri.
Çift kayıt ilkesine göre, ülke yerleşiklerin ve hükümetlerin diğer ülkelere ödeme yapmasını gerektiren işlemler borç olarak, ülkeye ödeme yapılmasını gerektiren işlemler ise alacak olarak kayıt edilir.
05:35Kayıt İlkelerinin Detayları: İşlemlerin kayıt tarihi ilkesine göre, tüm ekonomik işlemler taraflar arasında mülkiyet değişim tarihinde alacak veya borç olarak kaydedilir.
Piyasa değeri ile kayıt ilkesine göre, tüm ekonomik varlıklar piyasa değerleri ile ödemeler dengesine kayıt edilir.
07:24Ödemeler Dengesinin Temel Hesapları: Ödemeler dengesinin iki temel hesabı vardır: cari işlemler hesabı ve sermaye finans hesabı.
Cari işlemler hesabının dört alt kalemi vardır: mal ticareti, hizmet ticareti, gelirler ve cari transferler.
Sermaye finans hesabının dört alt kalemi vardır: sermaye hesabı, finans hesabı, diğer yatırımlar ve rezerv varlıklar.
Sermaye finans hesabı, tüm uluslararası finansal ve reel varlıkların alım satım işlemlerinin kaydedildiği bir hesaptır ve özel bir önem arz eder çünkü merkez bankası tarafından resmi uluslararası rezerv varlıkların satın alınması ve satılması ile ilgili işlemler bu hesapta yer alır.
10:49Dış Ticaret Dengesi: İhracat artı değer, ithalat ise eksi değer olarak kaydedilir.
Mal ithalatı ve ihracatının denge durumu dış ticaret dengesi olarak adlandırılır.
İthalat tutarı ihracat tutarını aşarsa dış ticaret açığı, ihracat tutarı ithalat tutarını aşarsa dış ticaret fazlası vardır.
12:12Döviz Hesaplarının Alt Kalemleri: Mal ticaret hesabında genel mal ticareti, işlem gören ve onarılan mallar, limanlarda temin edilen mallar ve üretim amaçlı altın yer alır.
Hizmet ticareti hesabında taşımacılık, turizm, inşaat, sigortacılık, finansal hizmetler ve resmi hizmetler bulunur.
Gelirler hesabında ücret gelirleri dengesi ve faiz, kar payı şeklinde yatırım gelirleri yer alır.
14:23Cari Transferler Hesabı: Cari transferler hesabı, ekonomiye mal ve hizmet veya para girişinin herhangi bir kaynak çıkışı olmadan gerçekleşmesi durumunu kapsar.
Bu kalem farklı ülke yerleşikleri arasında yapılan karşılıksız ödemelerin kaydedildiği bir hesaptır ve resmi veya özel bağışları, hibeleri, yardımları ve işçi dövizlerini kapsar.
İşçi dövizleri, yurt dışında çalışan ilk ülke işçilerin gönderdikleri döviz havaleleri olarak tanımlanır.
17:03Cari İşlemler Dengesi: Cari işlemler dengesi, görünür ticaret (mal ticareti) ve görünmeyen kalemler dengesi olarak adlandırılır.
Cari işlemler açığı, döviz ödemelerinin döviz gelirlerini aşması durumunda oluşur.
Dış ticaret açığı ise sadece ithalatın ihracatı aşması durumunda oluşur ve daha kısıtlı bir kavramdır.
18:23Sermaye ve Finans Hesabı: Sermaye ve finans hesabının alt kalemleri sermaye hesabı, finans hesabı ve diğer yatırımlar hesabından oluşur.
Sermaye hesabının alt kalemleri göçmen transferleri ve üretilmeyen ve finansal olmayan varlıklardır.
Finans hesabı, özel ve kamu kuruluşlarına ait kısa ve uzun vadeli uluslararası sermaye akımlarını kapsayan, sermaye ve finans hesabının en önemli kalemidir.
22:53Resmi Rezervler Hesabı: Üçüncü hesap olan resmi rezervler hesabı, ülkenin döviz rezervlerini ve diğer uluslararası para birimlerini izler.
23:07Ödemeler Dengesi ve Resmi Rezervler Hesabı: Bir ülkenin merkez bankasının uluslararası rezervlerdeki değişmeleri ödemeler dengesinde resmi rezervler hesabına kaydedilir ve bu hesabın ana aktörü merkez bankasıdır.
Resmi rezervler parasal altın, özel çekme hakları, IMF rezerv pozisyonları, döviz rezervleri ve diğer alacak haklarını kapsar.
24:41Ödemeler Dengesinin Temel Özellikleri: Ödemeler dengesinde çift kayıt ilkesi geçerli olduğundan, alacakların değeri borçların değerine eşit olmak zorundadır ve tüm ödemeler dengesi her zaman sıfır toplamı verir.
Ekonomik işlemlerin yol açtığı alacakların değeri, borçların değerine eşit olmak zorunda değildir, bu nedenle ödemeler dengesi açığı veya fazlası kavramları ortaya çıkar.
Alacak işlemlerinin değeri borç işlemlerinin değerinden daha büyükse hesap fazla verir, daha küçükse açık verir.
26:36Ödemeler Dengesinin Denkliği: Ödemeler dengesinin iki temel hesabı olan cari hesap ve sermaye hesabı açığının sermaye hesabı fazlasına eşit olması gerekir.
Ödemeler dengesi, cari hesap dengesi ve sermaye-finans hesabı dengesi birbirini nötrlemek durumundadır.
Cari işlemler hesabı açığının sermaye ve finans hesabı fazlası ile finanse edilememesi durumunda resmi rezervler azalır.
27:45Dış Açık ve Net Hata Noksan Hesabı: Dış açık, uluslararası ticaret ve sermaye hareketleri nedeniyle oluşan döviz talebi artışı ve resmi rezerv azalışıdır.
İstatistik hatalar, net hata ve noksan hesabı, veri farklılığı, kayıt dönemi farklılığı ve kredili işlemler gibi nedenlerle ödemeler dengesinde muhasebe anlamında denklik sağlamak amacıyla açılır.
Net hata ve noksan hesabı, muhasebe kayıtlarındaki farklılıkları gidermek için kullanılır.
30:54Dış Ödemeler Dengesizliklerinin Nedenleri: Dış ödemeler dengesizlikleri genişletici politikalar uygulaması, hızlı büyüme sürecine girme, döviz kuru politikaları sebebiyle dengesizlik, döviz spekülasyonu gibi nedenlerle oluşabilir.
Üretim manasında verimlilik azalması, ekonomik dalgalanmalar veya arz şokları da dış açık verme nedeni olarak gösterilebilir.
32:01Genişletici Politikalar ve Dış Ödemeler Dengesi: Genişletici para ve maliye politikaları, toplam talebi arttırarak dış açık oluşmasına neden olmuştur.
Genişletici politikalar, tüketicileri hem yerli hem ithal mallara olan taleplerini artırmıştır, özellikle genç nüfuslu ülkelerde ithal mallar tercih edilmiştir.
Genişletici politikalar uygulandığında, yerli üretim artmasına rağmen ithalat da artmış ve dış ödemeler dengesinde olumsuz etki yaratmıştır.
34:23Hızlı Büyüme Süreci ve Dış Ödemeler: Hızlı büyüme sürecinde, ülkenin kalkınması ve üretim artışı ile birlikte ithalat da artmıştır.
Dışa bağımlı temel girdi temininde olan ülkelerde, GSYİH artışı ithalat artışına yol açmaktadır.
Zenginleşme sürecinde vatandaşların yurtdışına seyahat etmesi, döviz transferine ve dış açıklara neden olmuştur.
35:50Döviz Kuru Politikaları ve Dış Ödemeler: Ulusal paranın yabancı para karşısındaki değeri, izlenen döviz kuru sistemine göre yüksek veya düşük tutulabilir.
Enflasyon yaşayan bir ülkede, ulusal para fiilen değer kaybederken, döviz kurunun artmasını engelleyen kur politikası izlenirse ulusal para aşırı değerli olur.
Aşırı değerli para, ihracatın rekabet gücünü düşürerek ithalatı artırmakta ve dış ticaret açığı oluşturmakta, böylece dış ödemeler dengesinde dengesizlik meydana gelmektedir.
38:47Döviz Spekülasyonu ve Ekonomik Dalgalanmalar: Döviz spekülasyonu, özellikle kısa vadeli sermaye hareketlerinin arttığı dönemlerde döviz kurlarını etkileyerek dış ödemeler dengesinde dengesizliklere yol açabilir.
Üretimde düşük verimlilik, ihracatın rekabet gücünü düşürerek ithalatı artırmakta ve dış ödemeler dengesinde dengesizliklere neden olmaktadır.
Ekonomik dalgalanmalar, özellikle küresel krizler, ülkelerin ihracat gelirlerini azaltarak dış ödemeler dengesinde dengesizliklere yol açabilir.
42:24Arz Şokları ve Dış Ödemeler: Arz şokları, örneğin petrol fiyatlarındaki yüksek artışlar, ithalat değerlerini artırarak dış ödemeler dengesinde dengesizliklere neden olabilir.
Küresel ısınma, kuraklık, sel, deprem ve doğal afetler gibi sebeplerle ülkeler arz şokları yaşayabilir.
Arz şokları, ithalat giderlerini artırırken ihracat gelirleri sabit kalırsa, dış açık ve dış ödemeler dengesinde dengesizlik meydana gelir.
43:27Tasarruf-Yatırım Özdeşliği: Bir ekonomide gelirin tüketilmeyen kısmı tasarruf edilir ve bu tasarruflar yatırım harcamalarında kullanılır.
Dışa kapalı bir ekonomide toplam yurtiçi tasarruflar (özel ve kamu kesimi) toplam yurtiçi yatırımlara (özel ve kamu kesimi) eşit olmak zorundadır.
Dışı açık bir ekonomide toplam yatırımlar toplam yurtiçi tasarrufları aşabilir, bu durumda yatırımların ulusal tasarrufları aşan kısmı diğer ülkelerin tasarruflarıyla karşılanır.
45:55Cari Hesap Dengesi: Toplam yatırımların ulusal tasarrufları aşması, ekonominin gelirinden fazla harcama yapması anlamına gelir ve cari işlemler hesabını açık vermesine yol açar.
Cari işlemler hesabının açık olması durumunda, dış dünyaya yapılan ödemeler dış dünyadan gelen ödemelerden fazla olduğu için aradaki fark dış dünyadan borçlanma veya yabancı sermaye yatırımları şeklinde giderilmektedir.
İyi yönetilmezse bu durum ülkede fakirleşme, dışarıya sermaye aktarımı ve kar aktarımını getirebilir.
48:31Bütçe Dengesi ve Cari Hesap Dengesi: Dış açık bir ekonomide milli gelir dengesinde, yatırım, kamu harcamaları ve ihracat milli geliri arttıran unsurlar (şuraya) olarak adlandırılır.
Tasarruflar, vergiler ve ithalat milli geliri azaltıcı unsurlar (sızıntılar) olarak adlandırılır.
Bir ekonominin net borçlanmasını gösteren eşitlikte, özel yatırım-tasarruf farkı artı bütçe açığı dış ticaret açığını oluşturur.
51:30İkiz Açıklar ve Ödemeler Dengesinde Denkleştirme Mekanizmaları: İkiz açıklar, bütçe açığı veren bir ekonomide özel kesim tasarrufları da yetersiz ise cari açık oluşturur.
Ödemeler dengesinde görülen dengesizliklerin giderilmesinde iki yaklaşım vardır: otomatik denkleştirme mekanizmaları ve dış denkleştirme mekanizmaları.
Otomatik denkleştirme mekanizmaları, müdahale etmeden kendi kendine düzelebilecek sistemleri ifade ederken, dış denkleştirme mekanizmaları devletin müdahale etmesi gerektiği yaklaşımdır.
53:43Dalgalı Kur Sistemi ve Dış Denge: Dalgalı kur sistemi, hükümetlerin döviz piyasasına müdahale etmemesi veya nadir müdahale ettiği bir kur sistemidir.
Bu sistemde döviz kuru, döviz arz ve talebi tarafından belirlenir ve dış denge kendiliğinden sağlanır.
Dış ticaret açığı oluştuğunda (ithalat ihracattan fazla), döviz talebi artarak döviz kuru yükselir ve ulusal para değer kaybeder.
56:11Döviz Kuru Değişikliğinin Etkileri: Döviz kurunun yükselmesi ithalatın ulusal para cinsinden pahalalanmasına ve ihracatın döviz cinsinden ucuzlanmasına neden olur.
İthalat azalırken ihracat artar, bu da dış dengeyi otomatik olarak kurar.
Klasik miktar kurumuna göre, ekonomide para arzı artarsa fiyatlar genel düzeyi aynı oranda artar, para arzı azalırsa fiyatlar düşer.
59:33Fiyat Altın Para Akım Mekanizması: Ödemeler dengesi açık veren bir ekonomide ithalat talebi fazla olduğunda döviz kuru yükselir ve altın çıkışı gerçekleşir.
Altın arzı azaldığı için ulusal para karşılıksız kalır ve dolaşımdaki para arzı kısılır.
Para arzı azalınca fiyatlar düşer, ülke dış piyasada rekabet gücü kazanır, ihracat artar ve ithalat azalır.
1:01:44Keynesyen Milli Gelir Değişmesi ve Dış Denge: Keynesyen yaklaşımında sabit kur sistemi geçerli, fiyatlar, faiz oranı ve ücretler sabittir.
Dış açık nedeniyle üretim ve talep azaldığında milli gelir düşer, fiyatları düşürür ve tüketim azalır.
Milli gelirin azalması ithalatı düşürürken, iç talebin azalması ihracat imkanlarını artırır, böylece dış denge kurulur.
1:04:02Keynesyen Yaklaşım ve Dış Denge: Keynesyen gelir mekanizmasına göre, yurtiçi talep ve üretimin daralması, milli gelirin azalması ve fiyatların düşmesiyle ithalat azalırken ihracat artar.
Bu süreçte başlangıçta oluşan dış açık kendiliğinden kapanır ve dış denge otomatik olarak giderilir.
Ülkenin gelir seviyesi düştüğünde ithalat azalır, üretici firmalar daha fazla ihracat yapmaya çalışır ve denge kendiliğinden kurulur.
1:05:35Parasalcı Yaklaşım ve Dış Denge: Parasalcı görüşe göre, dış denge sorunu para arzı ve para talebi arasındaki dengesizlikle açıklanır.
Para arzı merkez bankası tarafından belirlenirken, para talebi hane halkı tarafından gelir düzeyi, fiyat düzeyi ve faiz oranına bağlı olarak belirlenir.
Parasalcı yaklaşıma göre para arzı para talebine eşit olduğunda dış açık sorunu olmaz ve dış denge bir süre sonra otomatik olarak sağlanır.
1:07:09Sabit Döviz Kuru Sisteminde Dış Denge: Sabit döviz kuru sisteminde ithalat artışı ve sermaye çıkışı nedeniyle ödemeler dengesi açık verdiğinde döviz rezervleri azalır ve döviz kuru yükselme eğilimine girer.
Merkez bankası döviz kurunun yükselmesine izin vermeden piyasaya ulusal para karşılığında döviz satarak ulusal para arzını azaltır.
Ulusal para arzının azalmasıyla hane halkının gelir düzeyi düşer, mal ve hizmet talebi azalır, böylece döviz talebi de azalır ve dış açık giderilir.
1:10:14Dış Denkleştirme Politikaları: Her zaman piyasa kendiliğinden dengeye gelmez, bazen devlet müdahalesi gerekebilir.
Sabit kur sisteminde döviz kuru hükümetler tarafından belirlenir ve sadece hükümet kararı ile değiştirilir.
Enflasyon oranının arttığı bir ekonomide ulusal para fiilen değer kaybeder, ancak resmi olarak değerini korur ve bu durum "ulusal paranın aşırı değerlenmesi" olarak adlandırılır.
1:12:32Devalüasyon ve Etkileri: Devalüasyon, sabit kur sisteminde döviz kurunun yükselmesiyle ulusal paranın değer kaybetmesidir ve tersi durum revalüasyon olarak adlandırılır.
Devalüasyonun fiyat etkisi ve hacim etkisi olmak üzere iki etkisi vardır; fiyat etkisi olumlu, hacim etkisi ise olumsuz etkileri olabilir.
Devalüasyon, ihracat mallarının döviz cinsinden nispi olarak ucuzlamasını sağlar ve bu da ihracat hacminde artış beklenmesiyle olumlu bir etki yaratır.
1:14:40Devalüasyonun Dış Ticarete Etkisi: Devalüasyon, ihraç mallarının dış talebini arttırırken ithal malların yurtiçi talebini düşürür.
Devalüasyon ile dış ticaret açığı azalır, ancak Marshall-Lerner koşuluna (ihracat ve ithal malları talep esnekliklerinin toplamı 1'e eşit veya büyük olması) uyulması gerekir.
Marshall-Lerner koşulunun sağlanmaması durumunda (örneğin her iki ürünün de esnekliği düşük olması), devalüasyon dış ticaret dengesini düzeltemez.
1:16:54Harcama Değiştirici Politikalar: Dış dengesizliklere müdahalede para ve maliye politikaları uygulanabilir.
Para politikası, merkez bankası tarafından yürütülen ve fiyat istikrarını sağlamak amacıyla toplam likidite hacmini, toplam harcamaları, kredi hacmini ve ithalat hacmini düzenleyen politikadır.
Para politikası araçları arasında açık piyasa işlemleri, zorunlu karşılık oranları ve iskonto oranı bulunmaktadır.
1:18:54Para Politikası Araçları: Açık piyasa işlemleri, merkez bankası'nın likidite hacmini düzenlemek amacıyla piyasada kamu menkul kıymetlerini alıp satmak veya döviz sürüp çekmek anlamına gelir.
Zorunlu karşılık oranları, bankaların merkez bankası'na karşı olan yükümlülükleridir ve sıkı para politikası uygulandığında arttırılır.
İskonto oranı, merkez bankası'nın bankalara verdiği kredinin faiz oranıdır ve değiştirilerek kredi hacmi, para arzı ve faiz oranı üzerinde etki yaratılır.
1:20:19Maliye Politikası ve İthalat Kontrolü: Maliye politikası, harcamaları değiştirmek amacıyla uygulanan temel para politikasıdır ve hükümet harcamaları, vergiler ve transfer harcamaları gibi araçları içerir.
İthalat talebini azaltmak için ithalat tarifelerini artırarak vergileri artırabilir, böylece yurt dışına para ve döviz çıkışını azaltarak dış ticaret dengesini sağlayabilir.
1:21:24Toplam Harcama Masse Etme Yaklaşımı: Toplam harcama masse etme yaklaşımı, toplam harcamalar ile yurtiçi üretim arasındaki ilişkiyi inceler ve yurtiçi üretim toplam harcamaları karşılayacak yeterlilikte olup olmadığına göre dış açık veya dış fazla oluşur.
Bir ekonomide toplam harcamalar reel üretime eşit ise dış ticaret dengesi sıfır olur, ancak harcamalar üretim üretimi aşarsa dış ticaret dengesi negatif olur.
Dış ticaret dengesizliğinin giderilmesi ekonominin tam istihdamda olup olmamasına göre değişir; eksik istihdamda bulunan ekonomilerde reel üretimi arttırarak dış açığı kapatmak mümkündür.
1:23:36Dış Ticaret Açığı Çözüm Yöntemleri: Tam istihdamda olan ekonomilerde dış ticaret açığı sorunu, üretimi arttırma veya toplam harcamaları kısma yolu ile giderilebilir.
Sabit kur sisteminde devalüasyon ve harcama politikaları, dış ticaret açığını kapatmak için kullanılan yöntemlerdir.
Harcama kaydırıcı politikalar, ödemeler dengesinin cari işlemler hesabı üzerinde etkili olan ve ithal mallarından yurtiçi mallara harcamaları kaydırmayı amaçlayan politikalardır.
1:25:06Harcama Kaydırıcı Politika Araçları: Harcama kaydırıcı politikalar için gümrük tarifeleri, kotalar, ithal yasakları ve döviz kontrolleri gibi araçlar kullanılır.
Gümrük tarifelerini artırarak ithal malların fiyatları arttırılabilir, böylece yerli ürünlere tercih edilmesi sağlanabilir.
Kotalar uygulanarak ithalat miktarı sınırlanabilir ve döviz kontrolleri yaparak ithalat işlemleri kontrol edilebilir.
1:28:38Harcama Kaydırıcı Politikalar ve Dış Denge: Dördüncü yöntem olan harcama kaydırıcı politikalar, hükümetlerin ödemeler dengesi açıklarını gidermek amacıyla ithal mallarından yurtiçi mallara harcamaları kaydırmayı tercih etmesidir.
Bu politikalar kapsamında gümrük tarifeleri artırılması, kotalar uygulanması, ithal yasakları getirilmesi ve döviz kontrolleri yapılabilir.
Örneğin, yurt dışından gelen otomobilin fiyatını artırmak, kota uygulamak veya döviz kontrolleri yaparak ithalatı düşürerek dış açığı azaltabilir.
1:30:21Döviz Gelirlerini Artırmaya Yönelik Politikalar: Beşinci ve son politika, ödemeler dengesi açıklarını gidermek için döviz gelirlerini artırmaya yönelik politikalar izlemektir.
Hükümetler, döviz kazandırıcı işlemleri destekleyerek mal ve hizmet ihracatını ve yabancı sermaye girişini arttırmaya teşvik ederler.
İhracatçılara sübvasyonlar verilir, vergi iadeleri yapılır, ihracat mallarından vergi alınmaz ve ihracatçılar için düşük faizli kredi sağlanır.
1:32:13Hizmet Ticareti ve Döviz Gelirlerini Artırma: Mal ticaretin yanı sıra hizmet ticareti de ödemeler dengesinde önemli bir yer tutar.
Turizm gelirlerini artırmak için turizme yatırım yapılır ve dış ülkelere reklam yapılır.
Uluslararası bankacılık, sigortacılık, taşımacılık ve yurtdışı danışmanlık hizmetleri de döviz geliri sağlayan önemli faaliyetlerdir.

Ödemeler Dengesi ve Denkleştirme Mekanizmaları Eğitim Videosu

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir