Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 1923 yılında Lozan Barış Görüşmeleri gereğince gerçekleşen mübadele sonrası Niğde'ye göç eden Rum Ortodoks cemaatinin bıraktığı mimari eserleri tanıtan bir belgeseldir.
- Video, Niğde'nin mübadele öncesi ve sonrası demografik değişimiyle başlayıp, ardından Niğde'deki çeşitli Rum Ortodoks kiliselerinin detaylı mimari özelliklerini anlatmaktadır. Küçükköy Kilisesi, Tereket Kilisesi, Hamamlı Köyü Manastırı, Bor Kilisesi, Konaklı Kasabası Kilisesi, Aşağı Kayabaşı Mahallesi Kilisesi ve Niğde İlim Merkezi'ndeki Prodromos Manastırı gibi eserlerin konumları, mimari özellikleri, süslemeleri ve tarihi bilgileri sırasıyla sunulmaktadır.
- 00:13Mübadele Sözleşmesi ve Niğde'nin Değişimi
- 1923 yılında Lozan Barış Görüşmelerinde imzalanan mübadele sözleşmesi gereğince Türkiye'de yaşayan Rum Ortodoks cemaatle Yunanistan'daki Müslüman nüfus zorunlu göçe tabi tutulmuştur.
- Mübadele ile göç eden Rum Ortodoks cemaatin bir bölümü Grek kökenli iken, diğer bir bölümü ise Osmanlı arşiv kayıtlarında "Zımbiyani Karaman" olarak geçen, Türkçe'den başka bir dil bilmeyen, Grek harfleriyle Türkçe yazan Karamanlılar'dır.
- Niğde, mübadeleden önce yüzde otuz civarında gayrimüslim yaşadığı bir yerken, mübadeleden sonra yüzde yüz Türk şehri haline gelmiştir.
- 01:49Küçükköy Kilisesi
- Niğde'nin batısında Küçükköy'de bulunan orijinal ismi Aya Nikola Kilisesi olan eserin inşa malzemesi olarak çoğunlukla düzgün kesme bazalt taşı kullanılmıştır.
- Eserde dönemin mimari özelliklerine uygun olarak muazzam bir taş işçiliği, zengin süslemeler ve traxler bulunmaktadır.
- Eserin sağ cephesinde Hz. İbrahim'in oğlu Hz. İsmail'i kurban etmesini temsil eden bir fresk, ortada kubbeye geçişte dört İncil yazarının tasvir edildiği freskler ve mavi renk ağırlıklı barok tarzda kartuşlar içinde bitkisel motifler ve vazodan çıkan çiçek motifleri gibi kalem işi süslemeler vardır.
- 04:04Hertek Kilisesi
- Niğde'nin yaklaşık iki km güneybatısında Tertek kasabasında bulunan orijinal ismi Başmelek Mikail Kilisesi olan eserin Karamanlıca kitabesi Niğde Müzesi'ndedir.
- Sonradan camiye çevrilen kilisenin yapım yılı ve kimin tarafından yaptırıldığı aslına sadık kalınarak mermer üzerine işlenmiştir.
- Eserin iç mekanında iki sıra halinde beşer sütun yer alır, sütun başları ahşap işlemelidir ve gnay konuda ahşap işlemeli paravanlarla çevrilmiştir.
- 05:34Manastır Tepesi Kilisesi
- Niğde'nin iki kilometre batısında, Hamamlı köyünün güneybatısında, Manastır Tepesi denilen kayardı bağları girişinde bulunan eserin kapısı bina aksındadır.
- Metal kaplamalı kapının kenarlarında taş işçiliği süslemeler göze çarpar, kapının üst tarafında bir hac motifi bulunur.
- Eserin batı cephesinde ikinci katında, ortadaki pencerenin üzerinde pencere seviyesinden saçak seviyesine kadar uzanan bir haç motifi vardır.
- 08:26Bor Kilisesi
- Niğde'nin Bor ilçesinde Yukarı Sokubaşı Mahallesi 29 Ekim İlköğretim Okulu'nun yanında bulunan Bor Kilisesi'nin restorasyon çalışmalarına yakın zamanda başlanmıştır.
- Ana kapısı bina aksında olan eserin üç adet kitabesi vardır, ana kapının üzerindeki kitabe tamir kitabesidir.
- Eserin doğu cephesinde üç akci bulunmaktadır, uzun yıllar sinema olarak kullanılan ki halen örtü sistemine kadar ayaktadır ancak klasiklerinin birçoğu tahrip olmuştur.
- 09:52Konaklı Kilisesi
- Niğde'nin Konaklı kasabasında Hürriyet Mahallesi'nde bulunan eserin batı cephesinde giriş kapılarının üzerinde Karamanlıca ile yazılmış üç adet kitabe vardır.
- Eserin iç mekanında orta örten beşik tonozun ortasında Pantokrator İsa fleksi bulunur, kuzey cephesi'nin pencere alınlıklarında ve sütun kemerlerinde aziz resimleri göze çarpar.
- Eserin güney cephesinde atlı asker motifi bulunmaktadır, flekslerinin çoğu silinmeye yüz tutmuş durumdadır.
- 13:00Aşağı Kayabaşı Mahallesi
- Niğde'nin Aşağı Kayabaşı Mahallesi'nde bulunan eser, mübadeleden önce Rum Ortodokslarının yaşadığı bir bölgede sonradan camiye çevrilen Begüm Camii'nin dışında Rumlara ait diğer sivil mimari örneklerine de rastlanır.
- Eserin Karamanlıca olan kitabesi ana kapının hemen üstünde yer almaktadır, kitabeden eserin inşasına II. Mahmut döneminde Konya Metropoliti Yuvakim zamanında 1831 yılında başlanıp 25 Mart 1835 tarihinde bitirildiği anlaşılmaktadır.
- Eserin reykon girişi dışarıdan yapılmıştır, her abdestte birer tane niş bulunan eserin pencereleri dikdörtgen formludur ve sütun başlarında taş işlemeler bulunur.
- 14:23Eski Saray Mahallesi Kilisesi
- Niğde İlim Merkezde Eski Saray Mahallesi'nde bulunan eserin inşa kitabesi bulunmamaktadır, ancak kaynaklar eserin 1861 yılında inşa edilen Prodromos Manastırına ait kilise olduğunu belirtmektedir.
- Apsislerde ve sütunlar arası kemerlerde gri ve mavi tonların hakim olduğu eserin orta nekteki aksisinin kenarlarında birer tane mis bulunur.
- Eserin ortasındaki tonozda etrafında melek figürleri olan İsa'nın göğe yükselişini temsil eden büyük bir İsa figürüyle onun çevresinde havarilerin figürleri görülür, sütun başlarında havarilere ve azizlere ait figürler bulunur.