Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Birinci Dünya Savaşı sonrası Osmanlı İmparatorluğu'nun durumunu ve Mustafa Kemal Paşa'nın Kurtuluş Savaşı'na hazırlık sürecini anlatan tarihsel bir anlatımdır. Videoda Sultan Mehmet Vahideddin, Ahmet İzzet Paşa, Mustafa Kemal Paşa, Ahmet Tevfik Paşa, Damat Ferit Paşa, Fevzi Paşa ve Cevat Paşa gibi dönemin önemli siyasi ve askeri figürleri yer almaktadır.
- Video, 1918 sonbahar aylarında Osmanlı İmparatorluğu'nun durumundan başlayarak, Mondros Mütarekesi'nin imzalanması, İtilaf Devletleri'nin işgalleri ve Mustafa Kemal'in İstanbul'a gelişinden itibaren siyasete girişini kronolojik olarak anlatmaktadır. Ardından Genelkurmay'ın ordu müfettişliği projesi, Mustafa Kemal'in Anadolu'ya gönderilmesi için yapılan vize işlemleri ve 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkışı detaylı şekilde aktarılmaktadır.
- Videoda ayrıca Yunanların İzmir'i işgal etmesi, Türk halkını nasıl tahrik ettiği ve Mustafa Kemal'in Anadolu'ya geçişinde kendisine verilen geniş yetkiler de ele alınmaktadır. Türk gençliğinin bu önemli tarihsel olayı hafızasından nasıl silindiği de anlatımın bir parçasıdır.
- 00:10Osmanlı İmparatorluğu'nun Son Günleri
- 1918 sonbaharında Türkler, İngiliz orduları karşısında bozguna uğrayarak geri çekilmeye çalışırken, Talat Paşa kabinesi 8 Ekim 1918'de Sultan Mehmet Vahideddin'e istifasını sundu.
- Padişah, yeni hükümeti kurması için tecrübeli devlet adamı Ahmet Tevfik Paşa'yı görevlendirdi, ancak imparatorluk yıkımın eşiğine gelmişti.
- Tevfik Paşa hükümet kurma çabalarında başarısız olunca, Mustafa Kemal Paşa padişaha mektup yazarak Ahmet İzzet Paşa'nın sadrazamlık makamına getirilmesini ve kendi görev alabileceğini önerdi.
- 01:41İzzet Paşa Hükümeti ve Ateşkes
- Sultan, birçok devlet adamının telkisiyle Ahmet İzzet Paşa'yı sadrazamlık makamına getirdi ve kabinesinde İttihat ve Terakki ile bağlantılı isimlere yer verdi.
- İzzet Paşa, orduların durumunu gösteren raporlar karşısında yenilgiyi kabul edip ateşkes yapabilmek için çaba gösterdi.
- İstenilen ateşkes antlaşması 30 Ekim 1918'de imzalanabildi ve Mustafa Kemal bir gün sonra Yıldırım Ordular Grubu Komutanı olarak atandı.
- 02:50İtilaf Devletleri'nin İhlali
- Osmanlılar Mondros Mütarekesi'nin onları rahatlatacağını düşünürken, İtilaf Devletleri ateşkes yapıldığı andan itibaren anlaşmalarını uygulamak yerine işgal faaliyetlerine başladılar.
- İngilizler, ateşkesin 7. maddesini bahane ederek 3 Kasım'da Musul'a girdiler ve ardından İskenderun'u talep ettiler.
- Bu gelişmeler barışın geleceğini sanan Türkleri şaşkına çevirdi, ortam alevlendi ve hükümet istifaya zorlandı.
- 04:08Mustafa Kemal'in İstanbul Dönemi
- Ahmet İzzet Paşa, kıta komutanlarının merkeze gelmesini istedi ve Mustafa Kemal Paşa da İstanbul'a gitti.
- 13 Kasım'da İstanbul'a varan Mustafa Kemal, İtilaf Devletleri donanmasının boğaza demirlediğini görünce "Geldikleri gibi giderler" sözünü söyledi.
- 13 Kasım'dan 16 Mayıs'a kadar İstanbul'da kalan Mustafa Kemal, kurtuluş fikrinin şekillendiği bir evre geçirdi.
- 05:39Mustafa Kemal'in Siyasi Faaliyetleri
- Mirliva Mustafa Kemal Paşa İstanbul'a geldikten sonra fiilen siyasete girdi, meclise mebus olarak girmek, harbiye nazırı olmak veya hükümet kurmak istedi.
- Fikirlerini duyurabilmek için Ali Fethi Bey ile birlikte Minber gazetesini çıkardı ve Şişli'deki evinde silah arkadaşlarıyla toplantılar yaptı.
- Mustafa Kemal, padişahla altı kez görüşmeyi başardı, İttihatçılarla irtibatta olmakla beraber Hürriyet ve İtilaf partisi mensuplarıyla da görüşmeyi tereddüt etmedi.
- 07:24Anadolu'da Olaylar ve Paris Barış Konferansı
- Anadolu'da durumlar karışıktı; İtilaf Devletleri işgal sahalarını genişletirken, Türk halkı reddi ilhak cemiyetleri kurdu ve mitingler düzenledi.
- 19 Aralık 1918'de Hatay-Dörtyol'da düşmana ilk kurşun sıkıldı.
- İtilaf Devletleri, 1 Ocak 1919'da Paris'te toplandı ve Osmanlı Devleti'ni negatif ayrıştırdı, Türkler kendilerine reva görülecek sonu biliyorlardı.
- 09:08Milli Mücadele Fikirleri
- Onurlu bir barış ümidi kalmayınca, milli bilinci olan herkes Türk yurdunun içinde bulunduğu zor durumdan kurtulabilmesi için farklı fikirleri benimsedi.
- 13 Mart 1919'da sadrazam olan Damat Ferit Paşa, İngilizlere olan hayranlığıyla ülkeyi selamete götürecek tek çıkar yolunu bulduğunu düşünüyordu.
- Savaş hali devam ediyordu, Paris'ten barışın da çıkacağı yoktu ve Osmanlı Genelkurmayı ordularını tamamen altı duruma düşürme niyetinde değildi.
- 10:02Ordu Müfettişliği Fikri
- Genelkurmay'ın önde gelenleri Fevzi ve Cevat Paşa, dağılma emaresi gösteren orduyu forma sokmak ve devlet otoritesini yeniden tesis etmek için müfettişlik uygulamasını teklif ettiler.
- Ülke birkaç askeri bölgeye ayrılacak ve bu bölgelere asayişi sağlamak için belli isimler atanacaktı.
- Mustafa Kemal, müfettişlik meselesiyle kovaladığı fırsatı yakalayarak Anadolu'ya geçme fırsatını bulacaktı.
- 10:44Mustafa Kemal'in İstanbul'daki Durumu
- Mustafa Kemal bir süre siyasi kulvardan faaliyetlerine devam etti, ancak İngiliz General Edmund Allenby'nin kendisini Nusaybin'deki altıncı ordunun başına tayin etme girişimini reddetti.
- İlk İstanbul'daki günlerinde hükümete dahil olup ülkesine hizmet edebileceğine inanmasına rağmen, idarecilerin durağan politikalarını görünce Anadolu'ya geçmeye karar verdi.
- Mustafa Kemal, Anadolu'ya geçmek için yetkili bir görev aramaya başladı.
- 11:39Mustafa Kemal'in Müfettişliğe Atanması
- Mustafa Kemal Paşa'nın yakın dostu Ali Fuat Paşa, Mehmet Ali Bey ile temasa geçerek Mustafa Kemal'e faal bir görev verilmesi yönünde telkinlerde bulundu.
- İngiliz Yüksek Komiseri Arthur Cltop, 21 Nisan 1919'da Bab-ı Ali'ye bir nota vererek Karadeniz bölgesinde Türklerin Rumlara saldırıp, Doğu Anadolu'da milli hareketlenmelerin olduğunu belirtti.
- Damat Ferit Paşa, Mustafa Kemal'i durumu halletmesi için görevlendirmeye karar verdi ve 18 Mart Zaferinden tanınan Cevat Paşa ile bir araya getirdi.
- 14:01Mustafa Kemal'in Anadolu Müfettişliği
- Harbiye Nazırı Şakir Paşa, Mustafa Kemal'i dokuzuncu ordu müfettişliği ile Samsun'a yollamak istediğini belirtti.
- 30 Nisan 1919'da karar Padişahın onayı için Yıldız Sarayı'na yollandı ve Vahdeddin, bir gün içerisinde atamayı onayladı.
- Sultan Vahdeddin, mütarekeden sonra ipleri kendi eline alma niyetindeydi ve Mustafa Kemal'i tanıdığı için ona güveniyordu.
- 16:01Mustafa Kemal'in Popülerliği ve Yetki Belgesi
- Mustafa Kemal'in herhangi bir pozisyona atanması kimse tarafından sakıncalı görülmedi, çünkü geçmişi tertemizdi ve Çanakkale'deki başarısı akıllarda tazeydi.
- 5 Mayıs'ta paşa'nın dokuzuncu ordu müfettişliğine tayini resmi gazetede yayınlandı ve 7 Mayıs'ta yetki belgesi onaylandı.
- Mustafa Kemal, Genelkurmay İkinci Başkanı Kazım İncan'ın yardımıyla yetki belgesini kendi düzenledi ve bu belgeyle Trabzon, Sivas, Erzurum, Van vilayetleri ile Erzincan ve Canik mutasarrıflığı sorumluluğunda kaldı.
- 19:15Anadolu Müfettişliğine Hazırlık
- Mustafa Kemal, yanında götüreceği karargah personelini oluşturma işine koyuldu ve hazırlıkların tamamlanması için günler geçti.
- En büyük sıkıntı para konusunda yaşandı, karargahın görev bölgesine yapacağı harcamalar için yeteri kadar ödenek tahsis edilemedi.
- 13 Mayıs'ta Samsun'a gidecek heyetin vize işlemlerine başlandı, çünkü İstanbul ve Karadeniz işgal altındaydı ve İngilizler kuş uçurmuyordu.
- 19:44Mustafa Kemal'in Samsun'a Yolculuğu Hazırlıkları
- Mustafa Kemal ve ekibinin seyahat etmesi için İngilizlerin geçiş izni vermesi gerekiyordu.
- İngilizler, yapılan atamaların kendilerine sorun çıkaracağını öngöremedikleri gibi, Karadeniz Ordu Komutanlığı'na bile durumu bildirmeyi ihmal ettiler.
- Vize işlemleri biraz gecikti, İngiliz subayları başlangıçta üç-dört kişilik bir heyet için vize çıkarmayı kabul etmiş, ancak Türklerin kırk'tan fazla kişi için vize istemesi durumu üstlerine bildirdi.
- 20:3714 Mayıs'ta Olaylar
- Mustafa Kemal, Yunan'ın İzmir'e çıkacağı haberini aldı ve bu durumun halkın tepkisini tahmin edilemez seviyede olacağını biliyordu.
- Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, 1. Ordu Müfettişliğine getirildi ve boşalan makama Cevat Paşa geldi.
- Mustafa Kemal, Cevat Paşa'dan doğrudan Genelkurmayla iletişim kurabileceği bir şifre anahtarı aldı ve Seyahat için Bandırma Vapurunun kaptanına emir verebilmek için Bahriye'den izin istedi.
- 21:24Sadrazamla Görüşme ve Planlar
- Sadrazam Damat Ferit, Mustafa Kemal'i ve Cevat Paşa'yı Nişantaşı'daki Sadaret Konağı'na çağırdı.
- Mustafa Kemal, Cevat Paşa'ya "Evet paşam, bir şey yapacağım" diyerek planlarını belirtti.
- Kimse Mustafa Kemal'ın Anadolu'da ne yapmak istediğini tam olarak bilmiyordu, ancak o Samsun'a çıkıp halka dayanan bir direniş örgütlemeyi kafasına koymuştu.
- 22:36Yunan İşgali ve Türk Tepkisi
- 15 Mayıs 1919'da Yunan askerleri İzmir'i işgal etti ve durum karşısında tüm Anadolu ayağa kalktı.
- Yurdun dört bir yanından protesto telgrafları çekildi, Ege'deki subayların elleri silahlarına gitti ve ortalık bir anda karışıverdi.
- İtalyanların Anadolu'daki gücünü kırmak için Yunanları Anadolu'ya çıkaran İngilizler, kendi elleriyle Türkleri tahrik etmişlerdi.
- 23:17Samsun'a Yolculuğun Başlangıcı
- Mustafa Kemal, 16 Mayıs'ta acele ile son kontrollerini yaptı, mühürlenip imzalanan vizeleri aldı ve Padişahla Yıldız Sarayı'nda görüştü.
- Paşa, Babıali'ye gitse de hükümeti toplantı halinde buldu ve bakanların İzmir'in işgalinin yarattığı durum üzerinde konuştuğunu gördü.
- 16 Mayıs 1919'da saat 16:30'da Bandırma Vapurunun mahiyetiyle beraber denize açıldığı ve Türk tarihinin en ilham verici yolculuğunun başladığı belirtildi.
- 24:02Samsun Yolculuğunun Önemi ve Unutulması
- Bu yolculuk, başka bir milletin tarihinde olsa yüzlerce kitap, onlarca film ve dizide anlatılacak, sokaklarda posterler asılacak bir olay olabilirdi.
- Fakat Türk gençliğinin hafızasından silinip gidiyor ve çok büyük bir kısmının Kurtuluş Savaşı, Atatürk ve Osmanlı'nın son dönemleriyle ilgili tek bir kitap dahi okumadığı belirtiliyor.
- Bandırma Vapurunun 18 Mayıs'ta Sinop'a vardıktan sonra Samsun'a yöneldiği ve Mustafa Kemal'in 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkıp Milli Mücadele ateşini yaktığı anlatılıyor.