Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih dersi formatında olup, konuşmacı Mısır meselesi ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanı hakkında bilgi vermektedir. Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın Selanik yakınlarındaki Kavala kasabasında doğduğu, çocukluk ve gençlik yıllarında Fransız tüccarında çalıştığı ve Napolyon Bonapart'ın Mısır'ı işgal etmesiyle ilgili olaylar anlatılmaktadır.
- Video, Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın Mısır'da güç kazanma sürecini, Osmanlı Devleti ile olan ilişkilerini ve yaşanan çatışmaları kronolojik olarak ele almaktadır. Akka kuşatması, Mısır valiliğine atanması, Yunan isyanı sırasında gösterdiği yardımsızlık, Suriye üzerine yürüyüşü, Kütahya Antlaşması ve Londra Protokolü gibi önemli olaylar detaylı şekilde anlatılmaktadır. Ayrıca Boğazlar Meselesi ve Londra-Boğazlar Sözleşmesi gibi diplomatik gelişmeler de dersin sonunda açıklanmaktadır.
- 00:19Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın Hayatı ve Mısır'a Gelişi
- Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Selanik yakınlarındaki Kavala kasabasında doğmuş ve çocukluk ve gençlik yıllarında bir Fransız tüccarın yanında çalışarak Fransızcasını ilerletmiştir.
- 1798 yılında Napolyon Bonapart'ın Mısır'ı işgal etmesi üzerine, Kavalalı Mehmet Ali Paşa Nizam-ı Cedid ordusunun bir üyesi olarak Akka kuşatmasına katılmış ve Napolyon'u yenilgiye uğratmıştır.
- Nizam-ı Cedid ordusu daha sonra Kabakçı Mustafa İsyanı üzerine kaldırılmış, III. Selim tahttan indirilmiş ve yerine IV. Mustafa geçmiştir.
- 02:05Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın Mısır'daki Güçlenmesi
- Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Mısır'da yavaş yavaş güç kazanmaya başlamış, özellikle askeri içerisinde zekası sayesinde nüfuzlu hale gelmiştir.
- 1804 yılında Osmanlı Devleti Mısır valisi olarak onu getirmiş, Mehmet Ali Paşa ise Fransa'dan ekonomik yardım ve teknik destek alarak Mısır'ın gelirini 3-4 kat artırmış ve Mısır Kölemen Beylerini ortadan kaldırmıştır.
- Arabistan'da çıkan Vahabi ayaklanmasının bastırılmasında büyük rol oynadığı için nüfuzu artmıştır.
- 03:03Osmanlı Devleti ve Kavalalı Mehmet Ali Paşa Arasındaki İlişkiler
- Osmanlı Devleti Mora'da çıkan Yunan İsyanı ile uğraşırken, Kavalalı Mehmet Ali Paşa'dan yardım istemiş, ancak 1827 yılında İngiliz, Rus ve Fransız ortak donanması tarafından Navarin'de baskına uğramıştır.
- Kavalalı Mehmet Ali Paşa, donanmasının yakılmasından sonra II. Mahmud'a haber vermeden kuvvetlerini geri çekmiş, bu durum II. Mahmud'ı rahatsız etmiştir.
- Mehmet Ali Paşa, Mora'daki hizmetler karşılığında Suriye valiliği istemiş ancak II. Mahmud bunu kabul etmemiş, bu durum ikisinin arasındaki ilişkileri bozmuştur.
- 05:19Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın İsyanı ve Kütahya Antlaşması
- Kavalalı Mehmet Ali Paşa, çeşitli bahanelerle Suriye'ye yürüyüp Akka ve Şam'ı almış, Osmanlı Devleti'nin gönderdiği kuvvetler Hatay-Belen Savaşı'nda yenilmiştir.
- 1832 yılında Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa Adana'ya ve Konya'ya girmiş, Kütahya'ya kadar ilerleyerek Osmanlı kuvvetlerini yenilgiye uğratmıştır.
- Osmanlı Devleti İngiltere ve Fransa'dan yardım isteyince, bu iki ülke yardım etmemiş, II. Mahmud ise Rusya'dan yardım istemiş ve Rus filosu Hünkar İskelesine gelmiştir.
- 06:30Kütahya Antlaşması ve Sonrası
- İngiltere ve Fransa telaşlanarak Kavalalı Mehmet Ali Paşa ile Osmanlı Devleti arasında Kütahya Antlaşması yapılmasını sağlamıştır.
- 1833 Nisan ayında bu anlaşmaya göre Mehmet Ali Paşa'ya Mısır ve Girit valiliklerine ek olarak Suriye valiliği, oğlu İbrahim Paşa'ya da Cidde valiliğine ek olarak Adana valiliği verilmiştir.
- II. Mahmud, İngiltere ve Fransa'ya güvenmemiş ve Rusya ile Hünkar İskelesi Antlaşması yaparak bir savaş durumunda birbirlerine yardım etmeyi ve Osmanlı Devleti'nin Rusya'ya karşı harekât olduğu zaman boğazları kapatacağını belirtmiştir.
- 07:32Nizip Savaşı ve Londra Protokolü
- Mehmet Ali Paşa vergilerini ödemeyince II. Mahmud Müşir Hafız Paşa'yı İbrahim Paşa üzerine göndermiş, 1839'da Nizip yakınlarında yapılan savaşta Osmanlı kuvvetleri yenilgiye uğramıştır.
- Bu sırada II. Mahmud vefat etmiş ve yerine Sultan Abdülmecit geçmiştir, İngiltere ve Fransa devreye girerek Osmanlı Devleti ile Kavalalı arasında Londra Protokolü imzalanmasını sağlamıştır.
- Londra Protokolü'ne göre Mısır valiliği babadan oğula geçmek suretiyle Kavalalı Mehmet Ali Paşa ailesine verilecek ve Osmanlı Devleti'ne her yıl belli miktarda vergi ödenecektir.
- 08:32Boğazlar Meselesi ve Londra Boğazlar Sözleşmesi
- Hünkar İskelesi Antlaşması'nın 1841 yılında dolması üzerine İngiltere, Osmanlı Devleti'nin Ruslarla yeni bir anlaşma yapmasını önlemek için Londra'da bir konferans toplamıştır.
- Londra Boğazlar Sözleşmesi'ne göre boğazlar tamamen Osmanlı Devleti'nin hakimiyetinde kalacak ve boğazlar bütün savaş gemilerine kapalı olacak.
- Bu antlaşma ile İngiltere, Rusya'nın Karadeniz'den Akdeniz'e inmesini önlemiş ve sömürgelerine giden yolları güven altına almıştır.