Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından memur adaylarına yönelik verilen anayasa ve siyasi haklar dersidir. Eğitmen, temel hak ve ödevler kapsamında siyasi hakları detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, vatandaşlık kavramı, vatandaşlık bağının oluşumu, vatandaşlık kanununun şartları ve vatandaşlıktan çıkarma süreci ile başlayıp, oy kullanma hakkı ve kimlerin oy kullanamayacağı konularını ele almaktadır. Daha sonra siyasi partilerin nasıl kurulduğu, kimlerin parti üyesi olabileceği ve olamayacağı, partilerin kapatılma nedenleri gibi konular işlenmektedir.
- Videoda ayrıca hakim, savcı, subay, astsubay, uzman çavuş gibi meslek gruplarının parti üyesi olamayacağı, ancak oy kullanabilecekleri; memurların ise parti yöneticisi olabileceği, ancak parti üyesi olamayacağı vurgulanmaktadır. Vatandaşlıktan çıkarma kararlarına karşı yargı yolu kapatılamayacağı ve seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin bir yıl içinde uygulanmayacağı gibi önemli bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:08Siyasi Haklar Dersi Tanıtımı
- Siyasi haklar arasında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı, kamu hizmetlerine girme, vergi ödevi, vatan hizmeti seçme ve seçilme hakkı, siyasi parti kurma, üye olma, dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı bulunmaktadır.
- Bu derste ve bir sonraki derste temel hak ve ödevlerle ilgili Anayasa'nın belirttiği konular ele alınacaktır.
- 01:14Türk Vatandaşlığı
- Anayasada Türk vatandaşlığı hakkında belirtilen hükümler arasında "Türk Devleti'ne vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk'tür" ve "Türk ananın veya Türk babanın çocuğu da Türk'tür" ifadeleri yer almaktadır.
- Vatandaşlık kanunun gösterdiği şartlarda kazanılır ve kaybedilir, hiçbir Türk vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz.
- Vatandaşlıktan çıkarma kararlarına karşı yargı yolu açıktır ve bu kararlar Danıştay'a ilk derece mahkemesi olarak başvurulabilir.
- 04:11Oy Kullanma Hakkı
- Anayasaya göre Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayanlar, 18 yaşını doldurmayanlar ve askeri öğrenciler oy kullanamaz.
- Silah altında bulunan er-erbaş (askerliği vatan hizmeti olarak yapan sivil kişiler) oy kullanamaz, ancak askerliği meslek olarak yapan subay, astsubay, uzman çavuş, sözleşmeli er ve erbaş oy kullanabilir.
- Taksirli suçlar hariç ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler oy kullanamaz, ancak kasıtlı suçtan hüküm giyenler oy kullanamaz.
- 08:45Oy Kullanma Hakkı
- Çifte vatandaş, askerliği meslek olarak yapan subaylar, astsubaylar, uzman çavuşlar, sözleşmeli erler ve erbaşlar oy kullanabilir.
- Anayasa tutuklulara oy kullanma engeli getirmemiş, taksirli suçtan hükümlüler oy kullanabilirken kasıtlı suçtan hükümlüler oy kullanamaz.
- Yurtdışındaki Türk vatandaşları genel seçimlerde oy kullanabilir, son seçimlerde elçiliklerde ve konsolosluklarda oy kullanma imkanı sağlanmıştır.
- 09:53Seçim Kanunlarında Değişiklikler
- Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler bir yıl içinde yapılacak seçimlere uygulanmaz.
- Bu hüküm 2001 yılında getirilmiştir.
- 10:47Vatandaşlık Hakkı
- Türk devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk'tür ve vatandaşlık kanunun gösterdiği şartlarda kazanılır, kaybedilir.
- Vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz ve vatandaşlıktan çıkarma kararlarına karşı yargı yolu açıktır.
- Türk ananın veya Türk babanın çocuğu da Türk'tür.
- 11:15Oy Kullanamayan Kişiler
- Yabancılar oy kullanamaz, ancak çifte vatandaşlar oy kullanabilir.
- 18 yaşını doldurmayanlar, silah altında bulunan er-erbaşlar, askeri öğrenciler ve kasıtlı suçtan hükümlüler oy kullanamaz.
- Taksirli suçtan hükümlüler ve tutuklular oy kullanabilir.
- 12:24Siyasi Partiler
- Türkiye'de çok sayıda siyasi parti bulunmakta olup, medyada sadece birkaç partinin adı bilinmektedir.
- Bir siyasi parti üye olma yeterliliğine sahip en az otuz Türk vatandaşı tarafından izinsiz kurulur ve İçişleri Bakanlığı'na bildirim yapılır.
- Bir partinin tüzüğü, programı ve eylemleri insan haklarına, eşitlik ilkesine, hukuk devleti ilkesine, millet egemenliğine, devletin bağımsızlığına, demokratik ve laik cumhuriyet gereklerine aykırı olamaz.
- 15:36Parti Üyeliği Koşulları
- Hakimler, savcılar, silahlı kuvvet mensupları, yüksek yargı organı mensupları ve işçi niteliği taşımayan kamu görevlileri parti üyesi olamaz.
- İşçiler ve yükseköğretim öncesi öğrenciler parti üyesi olabilir, ancak yükseköğretim öğrencilerinin siyasi partilere üyeliğine ilişkin esaslar kanunla düzenlenir.
- Üniversitedeki öğretim elemanları, ilgili partinin merkez teşkilatında olmak koşuluyla parti üyesi olabilir.
- 19:58Vatandaşlık ve Parti Üyeliği Hakkında Bilgiler
- Hakim, savcı, subay, astsubay, uzman çavuş ve memur gibi devlet görevlileri oy kullanabilir ancak parti üyesi olamazlar.
- Hakim, savcı, subay, astsubay, uzman çavuş ve memur parti üyesi olamazken, işçi, memur ve 18 yaşını dolduran yükseköğretim öğrencisi partiye üye olabilir.
- Vatandaşlıktan çıkarma kararlarına karşı yargı yolu kapatılamaz.
- 21:35Seçim ve Siyasi Partiler Hakkında Bilgiler
- Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler bir yıl içinde yapılan seçimlerde uygulanmaz.
- Siyasi partiler izinsiz kurulamaz, bildirim İçişleri Bakanlığı'na yapılır ve en az 30 Türk vatandaşıyla kurulabilir.
- Yüksek yargı organı mensupları, silahlı kuvvet mensupları, memurlar ve yüksek öğrenim öncesi öğrenciler partiye üye olamaz.