Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Rehber" adlı programda sunucu Kübra Hanım, Medipol Üniversitesi İletişim Fakültesi doktora öğretim üyesi Dr. Mustafa Arslan ve Belçika'dan psikoterapist Melek Keskin arasında geçen bir röportajdır. Programda izleyicilerden gelen sorular da ele alınmaktadır.
- Video, medya okuryazarlığı, algı yönetimi ve sosyal medyanın toplumsal etkileri konularını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde yeni medya ve medya okuryazarlığı kavramları açıklanırken, devamında algı yönetiminin tarihsel gelişimi, medyanın bu süreçteki rolü ve sosyal medyada algı yönetiminin nasıl yapıldığı anlatılmaktadır. Son bölümde ise sosyal medyanın psikolojik etkileri, özellikle gençler üzerindeki etkileri ve aile ilişkilerine etkileri tartışılmaktadır.
- Röportajda Irak Savaşı, Arap Baharı, 2008 ekonomik krizi ve darbe girişimi gibi tarihsel olaylar üzerinden medya manipülasyonları örneklerle açıklanmakta, medya okuryazarlığının bu manipülasyonlara karşı nasıl bir engel olabileceği ve bireylerin bu konudaki sorumlulukları vurgulanmaktadır. Ayrıca, ebeveynlerin çocuklarının sosyal medya kullanımını kontrol etmek için bireysel ve kurumsal yöntemler önerilmektedir.
- 00:33Programın Tanıtımı
- Programda medya, sosyal medya ve medyada algı yönetimi konuları ele alınacak.
- Medipol Üniversitesi İletişim Fakültesi doktora öğretim üyesi Mustafa Arslan, sosyal medya konusunda bilgi verecek.
- İzleyiciler sorularını 0248 553 38,99 48 numaralı WhatsApp hattına veya rehber@trt.net.tr e-posta adresine gönderebilirler.
- 02:44Sosyal Medya Kullanımı
- Sosyal medya kullanımı için önceden bir ehliyet verilmiyor, kullanıcılar genellikle hukuki metni kabul ederek giriş yapıyorlar.
- Sosyal medya kullanımı için çocuklar bile kolayca giriş yapabiliyor ve herkes bildiklerini paylaşmak istiyor.
- 03:39Yeni Medya ve Medya Okuryazarlığı
- Yeni medya, sosyal medyayı ve dijital medyayı içeren bir alan olarak tanımlanıyor.
- Medya okuryazarlığı, iletilen bilginin kaynağını doğru yorumlayabilme ve kaynak üretme sürecidir.
- Yeni medyada kontrolün kimde olduğu belli değil, isimsiz iletiler var ve muhatabın karşı tarafa ulaşamadığı bir alan.
- 05:04Dijital Dünya ve Algı
- Dijital dünyada günümüzdeki yaşam alanının benzeri yaşanıyor; alışveriş, iletişim, seçimler, savaşlar, ekonomi ve siyaset bu alanda uygulanıyor.
- Malcolm X'in "medya size iyi insanları kötü, kötü insanlara iyi gösterebilir" sözü, medyanın algıyı nasıl etkileyebileceğini vurguluyor.
- Medya, mağduru zalim, zalimi mazlum gösteren bir algı oluşturabilir.
- 06:29Algı Kavramı
- Algı, hem fiziki hem de psikolojik olarak zihnimizin anlamlandırdığı ve tepki gösterdiği bir süreçtir.
- Fiziksel algılar (acı, koku, görme, tad) ve eşyaya karşı tutumumuz, onu anlamlandırma biçimimiz de algıdır.
- Renkler ve kokular gibi algılar kültürel ve kişisel deneyimlerden kaynaklanır, farklı kültürlerde aynı koku farklı şekilde algılanabilir.
- 08:04Z Kuşağı ve Algı Yönetimi
- Z kuşağı daha akıllı ve bilgiye hızlı ulaşabiliyor ancak derin bir araştırmadan geçmeyen bilgileri kolayca kabul ediyor.
- Sosyal medya ile birlikte algı yönetimi kavramı daha çok duyulmaya başlamıştır.
- Medyanın ortaya çıkışı, toplumsal ilişkiler bağlamında ilk defa halkla ilişkiler alanında algı yönetimi ile alakalıdır.
- 09:18Medyanın Algı Yönetimi Amacı
- İlk halkla ilişkiler çalışmaları kapsamında radyo, televizyon, gazete, dergi ve kitap gibi medya araçlarının çıkış amacı insanların algılarını yönetmektir.
- Medyanın arka plandaki fikri toplum mühendisliği yapmak ve toplumu istenilen kıvamda düşünmeye sevk etmektir.
- Medyanın çıkış noktası propaganda amaçlı kullanılmıştır ve bazı dönemlerde kitaplar, gazeteler, dergiler ve televizyonlar yasaklanmıştır.
- 10:32Algı Yönetiminin Farklı Yönleri
- Algı yönetimi bazen bangır bangır, bazen de sessiz sedasız yapılabilir.
- Algı yönetimi sadece siyasal ve ideolojik yönlendirme amaçlı değil, ekonomik alışverişe teşvik etme, ideoloji benimsetme, ülkeyi tanıtmak veya ürün satmak amaçlı da kullanılır.
- Algı yönetimi reklam, toplum mühendisliği, siyasal yönlendirme ve manipülasyon amaçlı kullanılan bir alan olarak en fazla tercih edilir.
- 12:29Algı Yönetimi Deneyleri
- Algı yönetimi kavramı ilk etapta Amerika Birleşik Devletleri'nde Amerikan ordusunda yapılan bir deneyle ortaya çıkmıştır.
- Bir deneyde, bir odada bir denek grubu ve algısını yönetmek istedikleri bir kişi bulunur, grup üyeleri yanlış bilgi vererek kişinin algısını yönlendirirler.
- Sosyal medyada bot hesaplarla yüzbinlerce kişiye "Türkiye'nin ekonomisi çok kötü" denildiği zaman, insanlar yavaş yavaş gerçekten kötü olduğuna inanmaya başlarlar.
- 15:51Medya Okuryazarlığı
- Medya okuryazarlığı, algı yönetimi ile yapılan manipülasyonlara engel olabilir.
- İyi bir medya okuryazarı, manipülasyonları hızlı bir şekilde fark edebilir.
- 16:05Algı Yönetimi ve Medya Okuryazarlığı
- Algı yönetimi, haberin kaynağını araştırmak, tarihçesine bakmak ve olayı kendi zihnine kabul ettirme noktasında kendini sorgulamakla başlar.
- Algı yönetimi, medya okuryazarlığını aşacak şekilde kurgulanmıştır ve bir medya okuryazarını bile manipüle edecek tarzda bir çalışma yapılır.
- Medya okuryazarlığına alışmak yeterli değildir, algı yönetimi bir proje şeklinde yapıldığı takdirde kendimizi de buna göre güncellememiz gerekir.
- 17:28Algı Yönetimi Örnekleri
- Irak Savaşı öncesi, Irak'ta nükleer silahlar olduğu iddiası yapılmış, ancak daha sonra bu iddianın yanlış olduğu ortaya çıkmıştır.
- Avrupa'da yaşayan Türkler için de benzer algılar yönetilmektedir; Türkler tarihsel bağlamıyla ele alınıp savaşçı, barbar ve uyum sağlamayan bir topluluk olarak gösterilmeye çalışılmıştır.
- Bu algıyı tersine çevirmek için toplumun uyanık olması ve yeni nesilleri eğitmek gerekmektedir.
- 19:29Medya Okuryazarlığı Stratejileri
- İyi bir medya okuryazarı olmak için bilgileri teyit etmek için resmi kanallara başvurmak gerekir.
- Kurumsal manipülasyonlar ve algı yönetimi açmak zordur, bu nedenle medyanın ve sosyal medyanın kuruluş amacı olarak algı yönetimi olduğunu varsayarak şüpheci bir şekilde yaklaşmak gerekir.
- Sosyal medya mecralarına girerken temkinli, şüpheci ve septik bir bakış açısıyla yaklaşmak ve bir süzgeçten geçirip bakmak önemlidir.
- 21:33Dijital Medyada Algı Yönetimi
- Dijital medya, zaman algımızı alıp götürerek anlık haberler sunmaktadır, bu da insanları hataya düşürmektedir.
- Yeni medya, günlük ilişkilerimizde yaşadığımız gibi, bir şeyi hemen inanmak yerine düşünüp, aile çevremize, arkadaşlara ve söyleyen kişinin durumuna bakarak sükunetle olayı zihnimizde tutmaya çalışmalıyız.
- Sosyal medyada videolarla duygular aktarıldığı için, aynı mağduriyet yaşadığımız birine hemen destek olmak gibi niyetle karşılık verip yayabiliriz, ancak bu doğru olmayabiliyor.
- 23:37Algı Yönetimi ve Dini Duygular
- Algı yönetimi ve manipülasyonlar belli parametreler doğrultusunda karşımıza çıkartılır, örneğin Ramazan ayında dini duygularımız kabarık olduğu için yardım talepleri artar.
- Sosyal medyadan gelen yardım taleplerine doğrudan kapılmak yerine, bunun resmi mekanizmalar tarafından iletilebileceğini bilmek gerekir.
- Algı yönetimi, insanların duygularını sömürerek yüzbinlerce kişiden para toplamak şeklinde de yapılabilir.
- 25:23Medya Manipülasyonu ve Algı Yönetimi
- Tarihçiler, Hitler'in başa geçme sürecini anlatırken, Almanya'nın ekonomik buhran içinde olduğu ve Hitler'in bu durumu suistimal ederek kendini topluma kabul ettirdiğini belirtiyorlar.
- Ramazan'da duygu sömürüsü yapılır, kriz ortamlarında birisi bu krizi fırsata çevirmek için harekete geçer.
- Yıllık özel günlerde (Anneler Günü, Babalar Günü) firmalar indirim kampanyaları başlatır, ancak bu kampanyaların gerçek indirim olup olmadığı şüpheli olabilir.
- 26:54Medyanın Gücü ve Algı Yönetimi
- 1980'lerde Almanya'da Hitler'in günlükleri yayınladı, bu günlükler hiçbir zaman var olmadı ancak Alman toplumu bunlara inanmıştı.
- Bu günlüklerde Hitler'in masum olduğu ve Almanya'nın kötü niyetli işler yapmadığı bilgileri vardı, ancak yıllar sonra gerçek olmadığı ortaya çıktı.
- Medyanın büyük bir gücü vardır ve medya okuryazarlığı konusunda kendimizi geliştirmezsek doğru olanı yanlış algılayabilir veya yanlışı doğru kabul edebiliriz.
- 28:57Sosyal Medya ve Psikolojik Etkileri
- Sosyal medyada herkes tatilde, mutlu ve varlıklı gibi görünür, bu görsellik zihin üzerinde çok etkili olup manipüle edilebilir.
- Sosyal medya hem ailesel hem toplumsal olarak olumlu ve olumsuz etkileri vardır, özellikle küçük yaşlarda (3 yaş altı) ekran maruziyeti ciddi hasarlara yol açabilir.
- Sosyal medya sosyal ilişkileri etkiler, canlı buluşmalar yerine online görüşmeler tercih edilir ve bu durum insan psikolojisini olumsuz etkileyebilir.
- 31:51Gençler ve Sosyal Medya
- Sosyal medyada bilgi kirliliği vardır, gençler büyük bir kütüphanenin içerisine düşer ve soyut kavramlar tam somutlaşmadığı için amaçları farklılaşabilir.
- Gençler için sosyal medya büyük bir alanda kaybolma riski oluşturabilir, nereye tutunacaklarını bilemeyebilirler.
- Ailelerin gençlere rehberlik yapması ve beklentilerini gerçekçi tutması önemlidir, sosyal medya üzerinde değil kendi benlikleri üzerinden yol almaları gerekir.
- 35:03Medya ve Siyasi Etkiler
- Medyada dördüncü kuvvet olarak bahsedilir ve Arap Baharı gibi devrimler medya aracılığıyla gerçekleşebilir.
- Siyasi ve kültürel mevzularda kitleleri harekete geçirmek için medya kullanılır, medya okuryazarı olarak berrak bir zihinle bu alana girmemiz gerekir.
- Vicdanlarımıza sürekli baskı var, "duyarsızsın" gibi eleştirilerle karşı karşıyayız, ancak bu baskıları aşarak berrak bir zihinle hareket etmeliyiz.
- 36:50Medya ve Algı Savaşları
- Medya artık askeri gücün kullandığı yöntemleri kullanıyor ve algı savaşları söz konusu.
- Arap Baharı örneğinde, ekonomik, siyasi ve kültürel olarak bunalmış bir toplumu sosyal medyada organize olan bir ekiple ayaklandırdılar.
- Algı yönetimi, imaj oluşturulması durumudur ve bize bir fotoğraf karesi yerleştirmeye çalışıyor.
- 38:23İmaj ve Algı Yönetimi
- İmaj yönetimi için semboller, söylemler ve göstergebilim bilim yöntemleri kullanılır.
- Bir marka güçlü olarak algılanırsa, aynı kumaştan üretilen diğer markalar bile tercih edilmez.
- İslam simgeleri gibi semboller, onları kullanan herkesin aynı düşüncede olduğu şeklinde imgelenir.
- 40:14Algı Yönetimi Örnekleri
- 2008 ekonomik krizinde Türkiye'de Cumhurbaşkanı'nın "bu ekonomik kriz bizi teğet geçecek" sözü insanların ekonomik direncini korudu.
- Darbe girişiminde Cumhurbaşkanı'nın "biz buradayız" sözü, herkesin demokrasinin savunması açısından sesini yükseltmesini sağladı.
- Sosyal medyada bilinçaltımıza yerleştirilen semboller, alttan verilmesi gereken mesajları vermek için kullanılır.
- 42:56Algı Yönetimi ve Çözüm
- Temiz, berrak ve algıları yenilmeyecek bir zihin için antrenman gerekiyor.
- Fake news (yanlış haberler) gibi bilgilerin yayılmasının doğru düşünmelerine engel olduğu belirtiliyor.
- 43:41Algı Yönetiminin Toplumsal ve Ekonomik Etkileri
- 2007-2008 yıllarında Arap Baharı sırasında yaşanan savaş, daha sonra bölgeye yayılmış ve toplumsal sonuçlar doğurmuştur.
- Algı yönetimi pazarlamacıları, insanları sürekli daha iyi, daha güzel ve daha kaliteli diye alışverişe yönlendirerek zihinlerini etkilemektedir.
- Özellikle gençlerde estetiksel kaygılar nedeniyle güzellik algısı oluşturulmuş, bu algılar sağlık sorunlarına yol açabilir ve toplumsal yıkım yaratabilir.
- 45:35Çocukların Sosyal Medya Kullanımı ve Çözüm Önerileri
- Ebeveynler, çocuklarının sosyal medyada nereye girdiklerini ve neye baktıklarını kontrol etmekte zorlanmaktadır.
- Bireysel mücadele için ebeveynlerin çocuklarına filtreler koyması ve çocuk versiyonu YouTube gibi platformları kullanması önerilmektedir.
- Kurumsal mücadele için sosyal medya platformlarına filtre getirilmesi ve olumsuz algı yönetimi yapan içeriklerin engellenmesi gerekmektedir.
- 47:46Medya Okuryazarlığı ve Programın Kapanışı
- Algı yönetiminde sosyal medya kullanan herkesin bir gün denk geldiği, özellikle kadın bedeni üzerinden güzellik algısının yıllar içerisinde değişebileceğini gösteren bir video bulunmaktadır.
- Madonna örneği, kendi bireysel fikirlerine sahip çıkarak medyada zenginleştiren bir örnek olarak gösterilmiştir.
- Medipol Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyesi Dr. Mustafa Arslan ile medya okuryazarlığı konusu ele alınmış ve sosyal medyayı daha dikkatli kullanmanın öneminden bahsedilmiştir.