Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Medeniyet Ufku" adlı programın oniki. bölümüdür. Programda Sadettin Ökten ve Yılmaz Hoca olarak anılan bir diğer konuşmacı yer almaktadır.
- Bu video, İslam medeniyeti ve modernite arasındaki farkları, çelişkileri ve değerler sistemlerini ele almaktadır. Program, medeniyet tasavvuru ve değerlerin hayatımızda nasıl yansıdığını inceleyerek başlamakta, ardından modernitenin Tanrı'yı hayatın içine sokmama eğilimi ve İslam medeniyetinin Tanrı'ya yakınlığı arasındaki farkları tartışmaktadır. Daha sonra sanatın toplum ve medeniyetle olan ilişkisi, bilimin değerler sistemiyle ilişkisi ve eğitimdeki yaklaşımlar ele alınmaktadır.
- Videoda "selamlaşma" gibi günlük alışkanlıkların farklı medeniyetlerdeki anlamları, modernite ve İslam medeniyeti arasındaki farklılıklar günlük hayattaki temenniler, dualar ve sosyal ilişkiler üzerinden örneklerle açıklanmaktadır. Ayrıca, sanatın tanımı, sanatkarın toplumun bir parçası olduğu ve sanat eserlerinin toplumun değerler sistemini yansıttığı vurgulanmaktadır.
- Sanatkar ve Toplum İlişkisi
- Sanatkar bir toplumun içinde yaşıyor, o toplumun çocuğu olarak dünyaya gelmiş ve o toplumun şartları içinde büyümüş.
- Sanatkar, yaşadığı toplumun davranış biçimlerinden, kodlarından, temayüllerinden bağımsız olamaz.
- Bu kodlar, biçimler ve atmosfer, toplumun mensup olduğu medeniyetin hayata o dönemdeki yansımasıdır.
- 01:00Medeniyet Ufkunun Tanıtımı
- Medeniyet Ufkunun on ikinci bölümüne hoş geldiniz deniliyor.
- Program boyunca değer, ilke, norm, vicdan, çelişkisizlik, tutarlılık, mutabakat gibi kavramlara dair bir perspektif oluşmuştur.
- Bu değerler hayatın farklı sahalara (mimari, sanat, bilim, muaşere, eğitim) nasıl yansıyor, bunu misal üzerinden konuşmak istiyorlar.
- 02:11Şükür ve Medeniyet
- Varlığımız başlı başına teşekkür vesilesidir ve biz şükürle mükellefiz.
- Şükür kalbe ait bir hadisedir, dil onu ifade eder ve bakışlar, sima şükrün ifadesini gösterir.
- Şükür için bir nimet verilmesi gerekir, verilmezse şükredilemez.
- 03:24Değerler ve Medeniyet Tasavvuru
- Değerler hayatımızı yönlendirir, onlara inanıp bu değerlere göre hayatımızı tanzim ederiz.
- Değerlere göre üretilen ilkeler ve normlar doğrultusunda eylem yaparız.
- Normlar somut kurallar ifade eder, bilen bir adam için normların ehemmiyeti azalır, direkt değerlere ulaşır.
- 04:13Muaşere ve Değerler
- Gündelik hayatımızda (muaşeretimizde) kapıdan çıkarken "Allah'a ısmarladık, Allah'a emanet" gibi sözler kullanırız.
- Bu sözlerde değerlerle olan ilgimizi gösteririz.
- İslam medeniyetinde "selam" ifadesi "Allah'ın selamı üzerine olsun" anlamına gelir ve Allah'ın hıfzı, himayesi ve saadeti içerir.
- 05:27Modernite ve İslam Medeniyeti Arasındaki Çelişki
- Modernite, İslam medeniyeti ile ciddi bir çelişki yaratıyor ve bu çelişki Türkiye'nin modernite problemine yansıyor.
- Selam, İslam medeniyetinde bir emniyet manifestosu olarak görülürken, modernistler için Tanrı'yı hayatın içine çok sokmak istemezler.
- Modernistler için Tanrı sadece ihtiyaç duyulduğunda çağrılırken, İslam medeniyetinde Tanrı sürekli bir varlık olarak hissedilir.
- 07:37Modernite ve İslam Medeniyeti Arasındaki Farklar
- Modernite içinde yetişmiş ve İslam'a dönen kişilerin selamı yürekten verirken, modernistler çirkin görünmeyeyim diye yarım yamalak selam verirler.
- Selam verme biçimleri ve eylemler ruha etki eder, çünkü bu biçimler ve eylemler refleks değil, bir tercihin ürünüdür.
- Modernite içinde yetişmiş kişiler, İslam medeniyetindeki değerler sistemini anlamakta zorlanır ve bu sistemden rahatsız olurlar.
- 12:18Modernite ve İslam Medeniyeti Arasındaki İlişkiler
- Modern hastalara "Allah şifa versin" denildiğinde rahatsız olurlar çünkü onlar iyileşmeyi hekimden ve ilaçtan beklerler.
- Modernite içindeki ilişkiler genellikle bir alışveriş süresi olarak görülürken, İslam medeniyetinde hizmet bir necata vesile olarak değerlendirilir.
- Anne-baba duası İslam medeniyetinde çok önemlidir ve günlük hayatta sık sık duyulur, ancak modernite içinde bu değer kaybolmuştur.
- 16:35Sanat ve Medeniyet
- Sanat bir eylemdir ve üretilen eserler ya bir obje, ses kompozisyonu, söz kompozisyonu veya eylem kompozisyonu olabilir.
- Sanat eserleri duygu boyutuna hitap eder ve bu hitap estetik teorisi oluşturur.
- Sanatı yapan kişiye sanatkar denir ve bu sanatkar bir medeniyet içinde yaşar.
- 17:53Sanat ve Toplum İlişkisi
- Sanatkar, yaşadığı toplumun içinde büyümüş ve o toplumun kodları, davranış biçimleri ve atmosferinden bağımsız olamaz.
- Sanatkar ve sanat eseri, toplumun o andaki durumundan ve değerler sisteminden bağımsız olamaz.
- Aykırı sanat da, içinde bulunduğu toplumun değerlerine aykırı olabilir ancak başka bir toplumun değerleriyle örtüşebilir.
- 19:46Aykırı Sanat ve Öncü Sanatkarlar
- Bazı sanatkarlar toplumsal yapının dinamizmini evvelde seziyor ve bir sonraki dönemde ifade edecek sanatı yapıyorlar, bunlara öncü sanatkar denir.
- Bazıları ise toplumun dışına çıkarak başka bir dünyanın sanatını getiriyor, ancak bu sanat başka bir toplumda anlaşılmıyor.
- Klasik Batı müziği, farklı sosyal şartlarda yaşayan insanlar için anlaşılmayan bir sanat örneği olabilir.
- 21:49Öz Sanat ve Medeniyet Kurucuları
- Kendi değerlerimize göre ürettiğimiz sanat, öz sanatımızdır.
- Her büyük medeniyetin kurucu babaları vardır; Klasik Türk musikisi için Hızırzade Mustafa, Klasik Batı müziksinde ise Johann Sebastian Bach.
- Divan edebiyatının temellerini atanlar Galip, Nedim, Taşlıcalı Yahya, Necati, Fuzuli, Baki gibi isimlerdir.
- 24:03Değerler ve Sanat İlişkisi
- Farklı kültürlerden gelen sanat eserlerini beğenmeye başladığımızda, onları doğuran değerler sistemi bize his olarak geçer.
- İnsan alışabilir, örneğin güzel hatlara bakarak göz terbiyesi edilebilir veya farklı müzikleri dinleyerek kulak terbiyesi edilebilir.
- Her sanatkar kendi değerlerini sanatına yansıtıyor, bu değerler birbirinden farklı olabilir ancak biri diğerinden üstün değildir.
- 25:43İslam Medeniyetinin Değerleri ve Bilim
- İslam medeniyetinin değerleri, bilime değerler sisteminin yansıması açısından önemlidir.
- "La faile illallah" (her şey Allah'ın iradesiyle) ilkesi, bilimsel kanunların mutlak olmadığını, kanunu koyanın aynı zamanda ilga edebileceğini gösterir.
- Batı bilimi, doğa kanunlarının tesadüfen veya büyük patlama sonucu oluştuğunu kabul ederken, İslam medeniyeti farklı bir bakış açısı sunar.
- 27:00Bilimde Muhabbet ve Emanet Gözlemi
- Bilimde muhabbetin yeri vardır, ancak günümüzde bu değer kaybedilmiştir.
- Eski hocalar, talebeleri evlat gözüyle bakarak emanet gibi görmüşlerdir.
- Klasik sanatlarımızda üstatlar tilmizi bu gözle bakarken, medarise dolunca bu gelenekte değişiklikler olmuştur.
- 28:15Bilimsel İlke ve Zihinsel Yapı
- "La faile illallah" ile hayata başlarsanız, fizik kanunlarının izafi olduğunu bilirsiniz ve probabilite söz konusu olduğunda her zaman bir sıkıntı olabilir.
- Mutlak olmayan önermeleri kabul eden bir zihinsel yapı, karşı çıkmaya çalışıldığında korunmaya çalışır.
- Mutlak olmayana mutlak izafe edilemez, bu zihinsel yapının donmasına neden olur.
- 29:48Bilimin Sınırları ve Etkileri
- Pozitif bilimlerle uğraşanlar, istisna kaideyi bozmaz fikrini koyarak sınırlı deneyler sonucunda genellemeler yaparlar.
- Doğa bilimlerinin etkin olmasının sebebi teknolojiye dönüşümü ve elde edilen güçtür.
- Bilimin sınırlarının kaldırılması, nefs-i emmareye geniş bir alan vermiş, bu da modern insanın sıkıntısına neden olmuştur.
- 31:01Değerler Sistemi ve Bilim
- Bilimin doğduğu çevredeki değerler sistemi, bilimi etkiler ve ortaya konulan ürünü de aynı değerler sistemi muhacehesinde kullanır.
- İnsan esas olduğu için değerler sistemi gündeme gelir ve hangi değerler sistemine göre bilim üretildiğine bağlıdır.
- Batı'nın ilmini alıp ahlakını almayalım demek mümkün olmayan bir tezdir.