Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Akla Takılanlar" programında Açıly Akkoyun moderatörlüğünde gerçekleşen bu sohbet programında, matematik korkusu ve matematik eğitimi konuları ele alınmaktadır. Programa Prof. Dr. Haluk Oral, Dr. Burak Karabey, Dr. Sinem Durusal, Dilber Uzar ve diğer matematik eğitimcileri katılmaktadır.
- Program, matematik korkusunun nedenleri, matematiği sevmek için yapılan çabalar ve matematik öğretiminin psikolojik yönlerini incelemektedir. Konuşmacılar, matematiğin zekaya bağlanmasının yanıltıcı olduğunu, matematiğin gelişimsel bir süreç olduğunu ve matematik öğretiminin sadece cevap vermek değil, soru sormak ve nedensellik aramak olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, matematik başarısını etkileyen faktörler, evdeki kitap sayısının matematik başarısına etkisi ve matematik eğitimi için yeni metotlar da tartışılmaktadır.
- Programda matematik öğretmeni Dilber Uzar'ın tasarladığı materyaller (pizza materyali ile kesirler, asansör mantığıyla tam sayılar) gösterilmekte ve matematiği somut-soyut geçiş sürecinde nasıl destekleyebileceği anlatılmaktadır. Ayrıca sokak röportajlarıyla insanlar matematiğe bakış açıları ve matematiğin günlük hayattaki önemi hakkında görüşlerini paylaşmaktadır.
- 00:11Programın Tanıtımı
- "Akla Takılanlarda" matematik korkusu tüm yönleriyle ele alınacak ve "severek matematik öğrenmek mümkün mü?" sorulacak.
- Konuklar arasında Türkiye'nin en önemli matematik profesörlerinden Prof. Dr. Haluk Oral, üstün yetenek ve matematik eğitmeni Dr. Burak Karabey, uzman klinik psikolog Dr. Sinem Durusal ve matematik öğretmeni Dilber Uzar bulunuyor.
- 01:31Matematik ve Sorun Çözme
- Matematik, soru çözmeyi öğreterek sorunları çözmeye hazırlar.
- Matematik, bir şeyin niye doğru olduğunu anlamak için çözülen problemler mantık silsilesi kurmayı kolaylaştırır.
- Matematikte öğrenilen yöntemler, matematikle ilgili sınıflandırmayacağımız soruları bile çözmeye yardımcı olabilir.
- 03:27Matematik Korkusunun Kökeni
- Matematik korkusunun her öğrenci için farklı bir cevap verilmesi gereken bir konu olduğu belirtiliyor.
- Çocukların genellikle matematikten korkan anne babaların çocukları olduğu gözlemleniyor.
- Matematik korkusunun psikolojik kökeni, ebeveynlerin çocuklara matematiğin zor olduğunu öğretmesi ve bu konuda sürekli dikkat çekmesiyle oluşabiliyor.
- 05:35Matematik Korkusunun Etkileri
- Matematik korkusu, öğrenme ve bilişsel süreçlere zarar vererek çocukta "matematik çok zor" önyargısı oluşturuyor.
- Bu önyargı geliştikçe, psikoterapistin bunu kırmaya yönelik çabaları zorlaşıyor.
- Anne babaların "matematiği çalıştır" veya "hesap kitaplarını yap" gibi ifadeler bile çocuk üzerinde psikolojik baskı oluşturabilir.
- 07:19Matematik ve Zeka İlişkisi
- Matematik yapmanın zeka belirtisi olarak görülmesi, insanların matematikten uzaklaşmasına neden olabilir.
- İnsanoglu doğuştan matematik yapısıyla dünyaya gelir ve çocukların okuma yazma bilmeden sayabilmeleri bu gerçeği gösterir.
- Matematik, örüntü üzerine kuruludur ve matematik eğitimi çocuklarda bu örüntü yapısını oluşturmaya çalışır.
- 08:39Matematik Düşünme Süreci
- Matematik yapmayı sadece soru çözmek değil, bir süreç üzerinde düşünmek olarak tanımlamak gerekir.
- Matematik düşünmek demektir ve soruların çözümüne zaman kısıtlaması getirilmemelidir.
- Matematik problemlerini çözmek insanı mutlu eder ve bu süreçte dopamin ve serotonin hormonları yüksek seviyede üretilir.
- 11:15Matematik Eğitimi Materyalleri
- Matematik öğretmeni, zorlanan öğrenciler için materyaller tasarlamayı düşünmüştür.
- Kesirler konusunu anlatmak için pizza materyali tasarlanmıştır, böylece öğrenciler kendi elleriyle bir bütünün eş parçalarını böler ve birim kesirleri öğrenirler.
- Tam sayılarla ilgili toplama çıkarma işlemi için asansör mantığına dayalı bir materyal tasarlanmıştır, bu materyal hem el becerisi hem de matematik öğrenimi için etkili bir faaliyet olarak kullanılabilir.
- 14:15Matematik Öğretiminin Psikolojik Boyutu
- Matematik öğretiminde bireysel bakış açısı önemlidir ve öğretmenler farklı boyutlu anlatımlar denemelidir.
- Tek boyutlu anlatım sadece sınıfın yaklaşık %4-5'ine hitap ederken, çok boyutlu anlatım ve varyasyonlar sayesinde başarı oranı ve öğrencinin anlama şekli artar.
- Başarı hissi ve öğrendiğini hissetme, başarabilirlik hissiyatını yükseltir ve kaygıyla başa çıkılabilir.
- 15:42Kaygı ve Matematik Öğrenimi
- Kaygı belirli bir dozda motive edicidir, ancak aşırı kaygı başarısızlık anksiyetesi ve performans anksiyetesi yaratabilir.
- Öğrenci yeterli hissettiğinde veya öğrendiğini hissettiğinde rahatlar ve "ben yapabilirim" duygusu oluşur.
- Zihnimiz doğuşta yetenekli veya yeteneksiz ayrımı yapmaz, hangi tarafı çalıştırırsak o taraf gelişir.
- 16:44Matematiğin Doğası
- Matematik sadece formüller değil, formüllerin bulunuşu ve araştırma sürecidir.
- Matematikte formülü ezberlemek yerine, formülün nasıl keşfedildiğini anlamak önemlidir.
- Matematik öğretimi, beynin işletim sistemi gibi çalışır ve küçük yaşlarda çarpım tablosu gibi temel bilgileri ezberletmek sakıncası yoktur.
- 17:41Matematik Öğretiminde Farklı Alanlar
- İlkokul matematik öğretimi ve üniversite matematik öğretimi farklı uzmanlık alanlarıdır.
- Lise bitiminde üniversite sınavına hazırlanan öğrenciler matematiksel ahlakı bozulmuş olarak gelir, neden doğru olduğunu merak etmek yerine nasıl çabuk çözerler mi diye endişelenirler.
- Üniversitede matematik öğretimi, soruları çabuk çözdürmek değil, doğru olduğunu ispatlayabilmeyi öğretmektir.
- 20:15Matematiğin Gerçek Amacı
- Matematik sadece formüllerin hangi zaman kullanılacağını bilmek değil, neden doğru olduğunu araştırmaktır.
- Matematik soru çözerken sorun çözmeyi de öğrenirsiniz çünkü her şeyi düşündüğünüz için soru çözümünden sorun çözümüne geçebilirsiniz.
- Matematik beynin çalışma prensibini geliştirir ve dünyaya bakış açısını şekillendirir.
- 21:33Üstün Zekalı Çocuklar ve Matematik
- Üstün zekalı çocuklar veya matematiğe yatkın çocuklar, nedensellik arayışları yüksek olanlardır.
- Bu çocukların peşinde oldukları şey nedensellik arayışıdır ve bu süreçten vazgeçemiyorlar.
- Matematik nedenselliği araştıran bir bilimdir, neden o geldi, neden bu geldi sorularını cevaplamaktır.
- 23:50Matematik Öğrenme Süreci
- Matematik zor değildir, öğrenmekte zorluk vardır.
- Matematiği kolaylaştırmak çocukları ilerletmez, aynı soruları çözmeye odaklanırlar.
- Beyni geliştiren şey zorlamadır, ancak bu aşırı zorluk değil, kademeli olarak artan zorluktur.
- 25:41Çocuğa Cevap Vermek Değil Soru Sormak
- Çocuğa cevap vermek onu geliştirmez, soruyla cevap vermek geliştirir.
- Bizi geliştiren şey sorudur, akıl yürüterek nedensellikle bulmak çok önemlidir.
- Çocuğa nedenini anlatırken kendi fikrini ve muhakemesini geliştiririz.
- 26:20Çocuğun Muhakeme Yolculuğunu Bırakmak
- Ebeveynlerin çocuğun kendi muhakeme yolculuğunu bırakması gerekir.
- Sınıfta en sevilmeyen çocuk, soru sorulduğunda hemen cevabı söyleyen çocuktur.
- Çocuğun kendi keşfi sonucunda büyüklük hissi ve olumlu başarma duygusu oluşur.
- 28:12Matematik ve Nedensellik
- Matematik baştan sona nedensellik ve akıl yürütmektir.
- Dünyada hiçbir ülke matematik programı olmamaktadır, herkes matematik öğretiyor.
- Matematik en büyük özelliği nedenselliği ve akıl yürütmeyi çok iyi kavramasıdır.
- 29:01Çocukların Öğrenme Merakı
- Çocukların en çok neden sorusunu sordukları dönem üç yaş civarındadır.
- İki ila üç yaş arası çocuklara sayıları sayıp tekrar ettirip, sonra tersten tekrar ettirerek uzun süreli belleği geliştirebilirsiniz.
- Dünya küresi kullanarak çocuklara merakını ve araştırma çabasını desteklemek mümkündür.
- 30:31Sorunun Derinleştirilmesi
- Sorunun yüzeyde kalması ve derinleştirilmesine fırsat vermemek sorunudur.
- Derinleşme sağlarsa matematiğin farklı alanlarını birbirine bağlayacak ve akıl yürütmesini geliştirecek.
- Nedensellik aramak matematiğe yaklaşmamızı ve çocuklara matematiği sevdirmemizi önemli bir anahtar sağlar.
- 31:37Öğretmenin Rolü
- İyi bir öğretmen nedensellik ve nedeni sorusunu her küçük eşitlikte bile açıklar.
- Eşittir işareti gibi basit şeylerden hayata bakışımız ve felsefe çıkabilir.
- Materyallerle ders işlendikten sonra öğrenciler "devamında da bu şekilde işleyeceğiz mi?" diye sorgulamaya başlarlar.
- 33:09Öğretmenin Matematik Öğretim Yöntemi
- Öğretmen, öğrencilerin bildiklerini ve bilmediklerini ayrı ayrı tutmaları için bir bardak yöntemi kullanıyor.
- Bu yöntemle öğrenciler formülleri hatırlayabiliyor ve diğer branş öğretmenleri de bu yöntemin faydalı olduğunu görüyor.
- Öğretmen, öğrencilerin konuları yıl sonuna kadar hatırlayabilmeleri ve materyallerle konuları hatırlayabilmeleri en büyük mutluluğu oluşturuyor.
- 34:15Somut-Soyut Dönüşüm Süreci
- Öğretmen, somut-soyut geçişinin olduğu bir dönemde çocukların koptuğu yerlerin 3., 6. ve 9. sınıflar olduğunu belirtiyor.
- 3. sınıfta sözel matematik problemleri, 6. sınıfta sayı çeşitleri ve cebire geçiş, 9. sınıfta ise mantık ve fonksiyonlar konularında çocuklar zorlanmaya başlıyor.
- Bu kırılmaların sebebi hızlı geçişler ve somutla soyut arasındaki geçişin iyi zaman verilmemesi olarak belirtiliyor.
- 35:02Materyal Kullanımının Önemi
- Materyal kullanımının değerli olduğu, çocuklara somut olarak zihinde bir resim bırakarak içselleştirme sağladığı vurgulanıyor.
- Örneğin "çiçek" kelimesi söylendiğinde herkesin kafasında farklı bir çiçek resmi oluşuyor, materyaller de benzer şekilde somut bir resim bırakıyor.
- 35:30Matematik Hakkında Sokağın Görüşü
- Sokağın matematikle ilişkisi hakkında yapılan röportajda, insanların matematiği genellikle sevmediğini ve zor olduğunu düşündüğü görülüyor.
- Matematik hakkında bilgi sahibi olanlar, günlük hayatta hesap kitapları, maliyet hesaplamaları ve alışverişlerde kullanıldığını belirtiyor.
- Bazı insanlar matematiği sadece hesap kitap olarak görüyor ve matematiğin sadece aritmetik olduğunu düşünüyor.
- 38:14Matematiğin Tanımı ve Alanları
- Matematiğin tam tanımını vermek yerine, matematiğin yaptıklarına bakmak daha faydalı olabilir.
- Matematiğin cebir, aritmetik, geometri, mantık gibi birçok farklı alanında olduğu belirtiliyor.
- Fizik ve kimya gibi bilimlerin temelleri matematik üzerine kurulmuştur.
- 40:01Matematiğin Herkes İçin Önemi
- Herkesin matematiğe ihtiyacı vardır; matematikçi olmak gerekmez, ancak doktor, mutfak elemanı olmak için de belirli bir seviyede matematik bilgisi gereklidir.
- Matematiği müzik gibi farklı seviyelerde kullanabiliriz; bazıları basit hesaplamalar yaparken, bazıları ise karmaşık matematiksel problemleri çözebilir.
- Matematiği sevmeyenler bile, matematiğin kafayı yorduğunu düşünürler, ancak kafayı yormak beyin gelişimi için önemlidir.
- 42:35Matematiğin Tarihi ve Önemi
- Matematiğin tarihi çok uzundur; Afrika'da bulunan 25 bin yıllık Eşango kemik, en eski matematik materyali olarak bilinmektedir.
- İlk sekiz sınıfta öğretilen matematik, 24 bin yıllık bir bilgi bütünüdür.
- Matematiği çözemeyen bir yaşam olmaz; yeme içme, organizasyon ve akıl yürütme gibi her şey matematikle ilişkilidir.
- 44:35Matematiği Öğrenmenin Yolları
- Çocuğa kazandırılacak en önemli davranış çalışma alışkanlığıdır; matematik gibi her şey çalışarak başarılır.
- Matematik öğrenmek bir süreçtir; derinleşme ve bol çalışma gerektirir.
- Matematiğin içindeyiz, kaçmak imkansızdır; çünkü zihnimiz örüntüsel olduğu için sadece matematik öğrenebilir.
- 47:08Matematik Öğretimi ve Öğrenci Tepkileri
- Matematik dersinde ilgisi ve yeteneği zayıf olan öğrencilerin, yeni metodlar kullanıldığında matematiği daha çok sevmeye başladıkları belirtiliyor.
- Yeni öğrenme biçimini istemeyen öğrenciler ve olumsuz tepkiler veren veliler olduğu, ancak konuyu önce materyallerle öğrendikten sonra soru çözmeye geçildiği vurgulanıyor.
- Yeni metodlar sayesinde öğrenilen bilgilerin kalıcı olması, velilerin zamanla destek olmaya başlaması ve materyallerde veli desteği bulunması belirtiliyor.
- 49:15Matematik ve Çocuk Gelişimine Etkisi
- Matematik sadece bir ders değil, hayatın içine yedirebildiğimiz bir beceri olarak algılanmalı.
- Matematik, çocukta özdenetim, sorumluluk bilinci, analiz ve düşünme becerilerini geliştirebiliyor.
- Matematiksel kaygı yönetimi için "seni anlıyorum, duygunu anlıyorum, ama birlikte buna çözüm üretebiliriz" cümlesi öneriliyor.
- 51:31Matematik Motivasyonu
- Yetişkinler için matematik programlarında motivasyonun hiçbir imtihanın olmaması ve ölçülmeme üzerine kurulu olduğu belirtiliyor.
- Gerçek hayatta motivasyon için çocuğun ne yapmak istediğini sormak ve ona bağlı bireysel analiz yapmak önemli.
- Matematik bilgisinin her alanda faydalı olabileceği, çizgi film karakterlerinin matematikle yapıldığı gibi örnekler verilerek matematik motivasyonu sağlanabilir.
- 55:33Matematik Başarısını Etkileyen Faktörler
- Sınavlarda matematik başarısını etkileyen kritik faktörlerden biri evlerde bulunan kitap sayısının fazla olmasıdır.
- Tem sınavında, 100 kitapın üzerinde olan çocukların matematik başarısı diğer çocuklara göre daha yüksektir.
- Kitaplar, matematikteki nedensellik arayışını daha iyi anlamamızı sağlar.
- 56:34Matematik ve Kitaplar Arasındaki İlişki
- Robert Legends, 83 yaşında Abel ödülünü (matematiğin önemli ödüllerinden biri) almış bir matematikçidir.
- Legends, lise sona kadar matematik çalışmadığını ancak çok kitap okuduğunu ve özellikle edebiyat hocasının kendisine matematik öğrettirdiğini belirtmiştir.
- Legends, yedi dil biliyor ve Türkiye'de Cahit Arf ile bir yıl çalışmış, Türkçeyi çok iyi konuşabilmektedir.
- 57:42Matematik ve Edebiyat Arasındaki Bağ
- Legends, Türkçeye iki yazar (Ahmet Hamdi Tanpınar ve Yaşar Kemal) önermiş ve matematik geliştirmek için sadece matematik çalışmanın yeterli olmadığını vurgulamıştır.
- Matematik, hayatın dokusunu, yaşanmışlığı ve yaşamsal nedensellik arayışlarını tamamlar.
- Matematikte öğrenme açığı oluşturmak çok önemlidir; Legends 80 yaşından sonra bile matematik konusunda insanlık tarihini baştan sona bilmek istediğini belirtmiştir.
- 59:31Matematik ve Kişisel Deneyim
- Konuşmacı, konservatuvar tiyatro bölümü mezunu olmasına rağmen lisede matematik bölümü mezunu olduğunu ve aslında matematiği sevdiğini ancak içeriğini o yaşlarda kavrayamadığını belirtmiştir.
- Matematik, hayat yolculuğudur ve hayat yolunuzdan matematik eksik kalmamalıdır.