Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan, anonim Türk şiirinin en yaygın nazım biçimi olan mani hakkında bilgi veren bir eğitim içeriğidir.
- Video, maninin tanımı ve özellikleriyle başlayıp, dört farklı mani çeşidini detaylıca ele almaktadır. Düz (tam) mani, kesik (cinaslı) mani, yedekli (artık) mani ve karşılıklı değiş mani türleri örneklerle açıklanmaktadır. Her mani türü için uyak örgüsü, hece ölçüsü ve dizelerin yapısı hakkında bilgiler verilmekte, böylece izleyiciler mani şiirinin yapısını ve türlerini daha iyi anlayabilmektedir.
- 00:01Mani Şairliği Nedir?
- Mani, anonim Türk şiirinin en yaygın nazım biçimidir ve genellikle tek dörtlük halinde aa, xa şeklinde bir uyak örgüsüyle söylenir.
- Maniler sözlü ürünlerdir, bu nedenle söyleyeni belli değildir ve büyük oranda hece ölçüsünün yedili kalıbıyla söylenir.
- Manilerin en belirgin özellikleri aa-xa şeklinde uyak örgüsüne sahip olması ve halk şiirinin en kısa nazım biçimi olmalarıdır.
- 01:32Manilerin Yapısı ve Özellikleri
- Manilerin ilk iki dizesi doldurma dizedir, herhangi bir anlam ifade etmez ve asıl söylenmek istenenler son iki dizede bırakılır.
- Maniler halk arasında yaygın bir gelenek haline gelmiştir ve bu şiirleri okuyan kişilere manici, mani, yakıcı gibi adlar verilir.
- Maniler karşımıza dört farklı türde çıkmaktadır.
- 02:18Düz veya Tam Mani
- Düz veya tam mani, mani denilince akla gelen ilk mani çeşididir ve dört dizeden oluşur.
- Bu manilerin kafiye örgüsü aaxa'dır ve genellikle yedili hece ölçüsüyle söylenir.
- Örnek: "Bağlarında üzüm var, mor şalvarda gözüm var, kaçma yarim uzağa, sana bir çift sözüm var."
- 03:11Kesik veya Cinaslı Mani
- Kesik veya cinaslı manilerin ilk dizesi yedi heceden azdır ve ilk dizede kullanılan sözcükle cinaslı kafiye oluşturulur.
- Cinaslı kafiye, okunuşları aynı ama anlamları farklı olan sözcüklerin dize sonlarında kullanılmasıdır.
- Örnek: "Yarasızlar ok değmiş, yarasızlar yaralının halinden ne bilsin yarasızlar."
- 04:15Yedekli veya Artık Mani
- Yedekli veya artık mani, düz maninin sonuna iki dizeler daha eklenerek oluşur.
- Eklenen son iki dizede kafiyeye uyum sağlanmalıdır.
- Örnek: "İlkbahara yaz derler, şirin söze naz derler, kime derdim söylesem bu ders sana az derler, kendin ettin kendine yan yana gez derler."
- 05:12Karşılıklı Değiş Mani
- Karşılıklı değiş mani, karşılıklı olarak söylenen ve dörtlükler soru-cevap şeklinde bir atışma havası taşımaktadır.
- Örnek: "Oğlan heyben var mıdır? İçi dolu nar mıdır? Üçyüz altın isterler. Hiç haberin var mıdır?" ve cevabı "Hava var kekliğim hava var yaylaya doldu da var. Sen sağ ol, ben sağ ol. Üçyüz altında ne var?"