Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootechni Bölümü'nde öğretim üyesi olan Prof. Dr. İhsan Soysal ile yapılan bir hayvancılık programıdır.
- Video, manda yetiştiriciliği ve besleme programları hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. İlk bölümde manda yetiştiriciliğinde besleme programlarının nasıl oluşturulacağı, süt ikame yemi kullanımı, sütten kesim programı ve laktasyon dönemindeki besleme stratejileri anlatılırken, ikinci bölümde manda ırkları, manda sütünün ve etinin besin değeri, Türkiye'deki manda üretiminin durumu ve dünya genelindeki mandacılık trendleri ele alınmaktadır.
- Programda ayrıca manda yetiştiriciliğinin maliyetleri düşürme ve kazançlı olma açısından önemi vurgulanmakta, manda ürünlerinin coğrafi işaret kavramıyla işaretlenmesi gibi konular da işlenmektedir.
- 00:28Manda Besleme Programı
- Beşinci haftadan itibaren manda sütü yerine süt ikame yemi veya yağsız sütle besleme yapılabilir, sekizinci-dokuzuncu haftadan itibaren sütten kesim programı uygulanır.
- Ağız sütü, farklı çevre koşullarına göre bağışıklık sistemini geliştiren ve farklı antikorlara sahip olabilecek sığırların ağız sütünün karıştırılıp saklanması ve buzağılara içirilmesi gibi bir uygulamadır.
- Fazla miktarda ağız sütü dondurucularda saklanabilir, ancak yüksek sıcaklık uygulanmamalıdır çünkü antikorların bozulması sütün işe yaramamasına neden olur.
- 02:37Sütten Kesim ve Büyüme Dönemi
- Sütten kesim en geç doksan günden itibaren yapılmalı, en iyisi dokuz haftada kesilmelidir; üç aydan sonra kesinlikle süt ile besleme yapılmamalıdır.
- Üç aydan sonra büyütme yemine geçilir ve dört-altı ay içerisinde erkek ve dişilerin birbirinden ayrılması gerekir.
- Erkek ve dişilerin ayrılması, cinsel faaliyetlerin başlaması ve rekabetten dolayı birbirlerine zarar verme durumlarını önlemek için önemlidir.
- 04:07Rasyon Oluşturma ve Besleme
- Rasyonlar oluştururken hayvanın canlı ağırlığı, süt verimi, gebelik durumu ve büyüme durumu gibi bilgiler önemlidir.
- Dengeli besleme, optimum şekilde daha düşük maliyetle yüksek miktarda süt elde etmeyi sağlar; gereğinden fazla veya az yem vermek hem işletme maliyetlerini artırır hem de hayvanın sağlığını olumsuz etkiler.
- Hayvanın besin madde gereksinimleri süt verimine ve canlı ağırlığına bağlı olarak değişir; süt verimi arttıkça enerji ve protein gereksinimi de artar.
- 06:06Laktasyon Dönemi Besleme
- Laktasyonun başlangıcında süt verimi hızlı artarken, yem tüketim kapasitesi on-onbeşinci haftalarda maksimum seviyeye ulaşır.
- İlk bir-bir buçuk aylık dönemde hayvanda canlı ağırlık kaybı söz konusudur, ancak süt verimindeki düşme ve yem tüketim miktarındaki artışla birlikte canlı ağırlık artışı başlar.
- Laktasyonun başlangıcında düşük kuru madde tüketim kapasitesi göz önüne alınarak enerji ve protein yoğunluğu yüksek yemler kullanılmalı, laktasyonun ilerlemesiyle birlikte yem kalitesi düşürülerek daha düşük enerji ve protein içeren yemlerle değiştirilmelidir.
- 08:01Dönemsel Besleme
- Laktasyonun başlangıcında yüzde yirmi ham protein ve 2600 kilo kalori metabolik enerji içeren fabrika yemi ile besleme yapılabilir.
- Kaba yem kalitesi, fabrika yeminin miktarını etkileyen önemli bir unsurdur; düşük kaliteli kaba yem varsa fabrika yemi daha fazla kullanılır, yüksek sindirebilirlikteki kaba yemler varsa fabrika yeminin miktarı düşürülebilir.
- Laktasyonun başlangıcında kaba yem kalitesi en yüksek olan yemlerden yararlanılmalı, ilerlemesiyle birlikte kalite düşürülerek daha düşük enerji ve protein içeren kaba yemlerden yararlanılmalıdır.
- 10:00Kuru Dönem Besleme
- Yüksek verimli hayvanlarda kuru dönem en az iki ay kala başlamalıdır.
- Kuru dönemde ilk bir-bir buçuk aylık dönem içerisinde kaba yem ağırlıklı besleme yapılmalı, rasyonların yaklaşık yüzde seksen'i kaba yemlerden oluşmalıdır.
- Gebe hayvanlarda ilk altı aylık dönemde fetüs boyutu üçte biri kadar, son üç aya geldiğinde üçte ikilik kısım gerçekleşir ve fazla miktarda besin maddesine ihtiyaç duyar.
- 12:16Manda Besleme ve Sonuç
- Şu an için manda için özel fabrika öğretim yemleri yoktur, ancak manda popülasyonu arttıkça talep de artacak ve yem üreticileri bu konuda değerlendirecektir.
- Beslemeyle ilgili doğru programlar uygulandığında kazançlı olunabilir çünkü bir işletmedeki maliyetlerin yüzde elli'si ile yüzde seksen'i yem giderleri oluşturur.
- 14:09Manda Yetiştiriciliğinin Gelişimi
- Manda yetiştiriciliği son elli yılda dünya ülkelerinde değeri anlaşılmış ve her ülkede gelişme gösteren bir dal haline gelmiştir.
- Manda yetiştiriciliği, ekstansif üretim koşullarından büyük ölçekli entansif üretim koşullarına geçişle gelişmiştir.
- Mandanın et, süt ve diğer ürünleri bakımından değeri anlaşıldıktan sonra bu ilgi daha da artmıştır.
- 14:45Manda İrkleri
- Yabani manda, Afrika'da bulunan Cafe Cafe mandaları veya Kırmızı Kongo mandaları olarak bilinir ve mandanın atalarını oluşturur.
- Üretim yapılan çiftlik hayvanı olarak kullanılan manda ırkları genelde Asya kökenlidir ve nehir mandaları ile bataklık mandaları olarak ikiye ayrılır.
- Bataklık mandaları Himalaya Dağları'nın kuzey ve doğusunda yer alır, kromozom sayıları farklıdır ve et üretimi yönünde gelişmiştir.
- 15:45Akdeniz Mandaları ve Dünyadaki Manda Üretimi
- Nehir mandalarının bir alt grubu Akdeniz mandalarıdır ve Türkiye, Mısır, Suriye, İran ve kısmen Balkanlar'da yayılır.
- Pakistan'da 25 milyon civarında manda bulunmakta ve tüketilen sütün %60'ı manda sütünden gelmektedir.
- Manda sütü protein, yağ, kuru madde ve diğer besin maddeleri bakımından sığır sütünden çok farklıdır.
- 16:36Manda Ürünlerinin Besin Değeri
- Manda sütünün kuru maddesinin yüksekliği yoğurtta kendine özgü katılığı verir.
- Proteinin yüksekliği İtalyanların mozzarella peynirindeki verim miktarını tayin eder.
- Manda eti özellikle kolesterol bakımından sığır etine kıyasla çok daha düşük olup, klinik deneylerde kolesterol düzeyinde ciddi düşüşler gözlenmiştir.
- 17:30Manda Ürünlerinin Kültürel Önemi
- Kentleşmenin artmasıyla kırsal kesim kent yaşamına daha çok üretim yapmak zorunda kalmıştır.
- Türkiye'de sucuk yapımında Türk Standartları Enstitüsü standartlarına göre sucuğa işlenen etin belirli miktarda manda eti içermesi gerekmektedir.
- Türkiye'de manda sütü ve yağı için yetiştirilir, bu nedenle ileri yaşlara gelmiş hayvanların süt verimi tamamlandığında kesilir ve et kalitesi düşük olabilir.
- 19:14Dünyadaki Manda İrkleri ve Üretim Miktarları
- Üretim miktarı bakımından en öne çıkan ülke İtalya'dır ve İtalyan mandalarının Haçlı seferleri sırasında Anadolu'dan götürülen mandalar olduğu görüşü yaygındır.
- İtalyan mandalarında protein yönünde, Türkiye'deki mandalarda ise yağ oranı yüksekliği yönünde seçim yapılmıştır.
- Türkiye'de süt için yetiştirilen manda hayvanları ortalama bir tonun üzerinde, bir buçuk ton-iki ton süt vermektedir.
- 20:59Manda Üretiminde Seleksiyon ve İslah
- Diğer ülkelerde önce serbest ekstansif koşullarda olan üretim biçimi, çeşitli ülkelerde seleksiyon programıyla o ülkeye özgü kayıtları tutulmuş, numaraları ve damızlık değerleri ifade edilen bir bileşime dönüşmüştür.
- İtalya ve Pakistan'da ülke düzeyinde otuzlarca yıl süren seleksiyon programı oluşturarak iki ton düzeyinde verim veren hayvan ırkları elde edilmiştir.
- Manda süt verimini karşılaştırırken kiloyu değil, satış değerini ve kuru maddeyi karşılaştırmak gerekir.
- 22:49Manda Ürünlerinin Pazarlanması ve Özel Özellikleri
- Manda ürünlerinin özgün ve geleneksel ürünler kategorisine girdiği, Avrupa'da coğrafi işaret kavramıyla işaretlendiği belirtilmektedir.
- Manda üreticileri, inek sütünden elde edilen kaymağın manda kaymağı adı altında pazarlanması konusunda mağdurdur.
- Manda, milyonları bulan sayısının yüz bine düşmesi, yoğurdunun değerli olması, en düşük kolesterole sahip olması ve kuru maddesi yüksek olması gibi özellikleriyle özel bir hayvandır.