Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türk, İslam, Selçuklu ve Osmanlı geleneksel sanat kültür anlayışını ele alan bir eğitim programıdır. Programda sunucu ve asistan Yasemin Hanım yer almaktadır.
- Video, malakari sanatının tarihsel gelişimini, çeşitlerini ve uygulama tekniklerini kapsamlı şekilde anlatmaktadır. İlk bölümde malakari'nin Selçuklu döneminden Osmanlı'ya kadar olan tarihsel süreci ve farklı çeşitleri (düz malakari, müzeyyen malakari, rölyef malakari) ele alınırken, ikinci bölümde malakari yapmak için gerekli malzemeler ve yapım aşamaları adım adım gösterilmektedir.
- Videoda ayrıca horasan harcının hazırlanması, zeminin astarlanması, perdah sıvası uygulanması ve alçı döşeme aşamaları detaylı olarak anlatılmaktadır. Malakari sanatının ince uçlu malalarla yapıldığı, 65-90 derece arası kesimlerle desen oluşturulduğu ve özellikle kubbe ve mihrap gibi eğri yüzeylerde kullanıldığı belirtilmektedir. Günümüzde malakari sanatının sadece restorasyon faaliyetlerinde kullanıldığı ve sivil mimaride bu sanatın daha fazla yaygınlaşması gerektiği vurgulanmaktadır.
- 00:36Türk Sanat Kültür Programı Tanıtımı
- Programda Türk, İslam, Selçuklu ve Osmanlı geleneksel sanat kültür anlayışı, uygulama faaliyetleri ve folklorik marifetler ele alınacaktır.
- İzleyiciler sanatsal çalışmaların nasıl meydana geldiğini, el aletlerini ve malzeme özelliklerini tanıyacaklardır.
- Bu bölümde mala ucu ile kesimi yapılan alçak veya yüksek rölyef tekniğinde üst üste iki sıva harcın renk farklılığı ile elde edilen malakari sanatı ele alınacaktır.
- 02:31Malakari Sanatının Tarihi ve Çeşitleri
- Malakari alçı ile yapılan bir süsleme tekniğidir ve kendi içinde farklı çeşitleri vardır.
- Osmanlı'da birçok camide bu teknik kullanılmış, özellikle 17. yüzyılda Sultanahmet Camii'nde çok fazla kullanılmıştır.
- Malakari'nin üç temel çeşidi vardır: düz malakari, müzeyyen malakari (motiflerin iç detaylarının da gösterildiği biçimler) ve rölyef malakari (zeminden sıfırdan kalkar belirli bir tümsek yaparak tekrar sıfıra iner).
- 04:10Malakari'nin Tarihsel Gelişimi
- Malakari'nin ilk örneklerini Selçuklulara 13. yüzyıla kadar indirebiliriz, özellikle camilerde mihraplarda yapılmış çalışmalar vardır.
- Erken Osmanlı sanatında malakari'nin ilk kullanıldığı yerler Bursa Yeşil Camisi'nin yan mahfillerindeki ocak ve pencere alınlıklarıdır.
- 16. yüzyılda Sinan camilerinde (Şehzade Mehmet Camii, Kadırga Sokullu Camii, Kılıç Ali Paşa Camii, Eyüp Sultan, Zal Mahmut Camii, Edirne Selimiye Camii) yoğun malakari tekniği kullanılmıştır.
- 06:02Malakari'nin Modern Örnekleri
- 17. yüzyılın başında Sultanahmet Camii'nde bütün sıvalı yüzeylerde malakari tekniği kullanılmıştır.
- Topkapı Sarayı'nda malakari ile yapılmış birçok örnek vardır, en önemlisi 17. yüzyılın ortalarında yapılmış düz malakari olan Bağdat Köşkü'nün kubbesidir.
- Malakari'nin boyutları bulundukları mekanların yükseklikleri ile orantılıdır, örneğin Sultanahmet Camii'nin kubbesinde yapılan malakari ile Topkapı Sarayı'nın harem dairesi odasında yapılan malakari arasında 2-3 metrelik farklılıklar vardır.
- 07:56Malakari Yapımında Kullanılan Malzemeler
- Malakari yapımında gereken malzemeler her yerde bulunan ürünler değil, özel sipariş gerektiren bazı malzemelerdir.
- İstanbul'da bu malzemeleri bulabileceğimiz yerler Tahtakale ve Perşembe Pazarı civarıdır.
- Malakari yapımında kullanılan malzemeler arasında kireç harcı, keçi kılı, horasan kırığı, yumurta akını, kemik tutkalı, dekstrin, jelatin ve kazein bulunmaktadır.
- 13:52Malakari Yapım Tekniği
- Malakari yapımında önce yapılacak yüzeyler alçıyla sıvanır, bu sıvama olayı 3-4 milim kalınlığında veya bir santime kadar giden kalınlıklarda yapılır.
- Malakari yapmak için yapılacak ilk iş zeminin hazırlanmasıdır.
- Horasan harcı için kireç 10 gündür su içerisinde bekletilir, bu sayede plastisi ve bağlayıcı özelliği artar.
- 16:58Horasan Harcı Hazırlama
- Horasan kırığı suyla karıştırılarak suya doymuş olması gerekiyor.
- Beyaz keçi kılları (keten lifi) ortalama bir-iki santim boyunda kesiliyor ve samanla birlikte kullanılıyor.
- Yumurta hemen imalat yaparken kırmak gerekiyor çünkü beyaz kurumaya başlayıp sertleşir.
- 18:27Horasan Harcının Karıştırılması
- Harç içerisine kemik tutkalından bir kısım dökülüyor ve mikserle karıştırılıyor.
- Horasan harcı yaklaşık beş-on dakika karıştırılarak kıvama getiriliyor.
- Harç zemine astar olarak uygulanacak.
- 19:12Zemin Hazırlama ve Astar Uygulaması
- Zemin ıslatılmalı çünkü toz parçacıkları harcın arkasında tabaka oluşturup oksidasyona uğrayarak hava kabarcıkları halinde çatlatabilir.
- Zemin ıslatıldıktan sonra mala küreği ve mala ile astar uygulanıyor.
- Zeminin üzerine alçı sıva döşenecek.
- 20:19Perdah Sıvası Uygulaması
- Horasan harcının iri taneleri nedeniyle desenlerin arasında pirinç taneleri görüneceğinden, daha ince pirinç taneli (bir-iki milim) harçla perdah çekilmesi gerekiyor.
- İyi pişmiş horasan mor rengine dönüşür.
- Perdah sıvası uygulandıktan sonra alçı dökülecek ve desen üzerine aplik edilecek.
- 22:05Alçı Uygulaması ve Kesim
- Alçı ortalama beş-altı milim kalınlık verecek.
- Maari sanatının ismi küçük malalarla, ince uçlu malalarla yapıldığı için bu ismi alıyor.
- Kesim 65-90 derece arası yapılmalı ve her çizgi çizildikten sonra malanın ucu temizlenmeli.
- 24:27Maari Sanatının Durumu
- Maari sanatının seyri bugün itibarıyla çok fazla örnekleri olmamakla birlikte revzen camilerinde vitral çalışmaları vardır.
- Revzen ustaları alçıyı rahat kestikleri için maari sanatına daha yatkın olabilirler.
- Maari sanatı sadece restorasyon faaliyetleri içerisinde yapılabiliyor, yeni yapılan dini mimarilerde bu çalışma yapılmıyor.