Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan makro iktisat dersi formatındadır.
- Ders, toplam çıktı ve milli gelir muhasebesi konusunu ele almaktadır. İlk olarak toplam çıktının ne olduğu açıklanmakta, ardından gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) ve gayri safi milli hasıla (GSMH) kavramları karşılaştırılmaktadır. Daha sonra GSYİH'nin üç farklı hesaplama yöntemi (toplam üretim/katma değer, toplam gelir ve toplam harcama) detaylı şekilde anlatılmakta ve nominal ile reel GSYİH arasındaki farklar örneklerle gösterilmektedir.
- Dersin son bölümünde, GSYİH'dan milli gelire ulaşma süreci, kişisel gelir, harcanabilir gelir ve tasarruf kavramları açıklanmaktadır. Eğitmen, konuları günlük hayattan örneklerle pekiştirmekte ve öğrencilere sorular çözmeleri tavsiye etmektedir.
- Toplam Çıktı ve Milli Gelir Muhasebesi
- Toplam çıktı, bir ekonomide bir yılda üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin oluşturduğu bileşik mal geliridir.
- Milli gelir muhasebesi, bir yılda üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin değerini hesaplama yöntemidir.
- Milli gelir muhasebesi iki farklı kavramla ölçülür: gayri safi yurtiçi hasıla ve gayri safi milli hasıla.
- 01:35Gayri Safi Milli Hasıla
- Gayri safi milli hasıla, sadece vatandaşların ülke içinde elde ettikleri faktör gelirleri ile ülke dışında elde edip ülkeye transfer ettikleri faktör gelirlerinin toplamıdır.
- Gayri safi milli hasıla, sınır kavramı olmadan vatandaşın ülke içinde ve ülke dışında elde ettiği faktör gelirlerinin toplamından oluşur.
- Bir Türk vatandaşı, ister Türkiye'de ister Amerika'da olsun, elde ettikleri faktör gelirlerinin toplamı gayri safi milli hasılayı verir.
- 04:22Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
- Gayri safi yurtiçi hasıla, bir ülkedeki yerleşiklerin sahip oldukları üretim faktörleri ile belli bir yılda ürettikleri tüm nihai mal ve hizmetlerin toplam piyasa değeridir.
- Gayri safi yurtiçi hasıla hesaplamasında sadece nihai mal ve hizmetler hesaplamaya dahil olur.
- Nihai mal, tüketime hazır halde bulunan mallardır; ara mal ise nihai mal üretiminde kullanılan mallardır.
- 07:16Katma Değer Kavramı
- Katma değer, her üretim aşamasında ara malların değerini yapılan ilave olarak karşımıza çıkar.
- Gayri safi yurtiçi hasıla hesaplanırken nihai son malın veya hizmetin piyasa değeri alınmalıdır, aksi halde çifte hesaplama ile karşılaşılır.
- Gayri safi yurtiçi hasıla hesaplanırken piyasa fiyatları ile ölçülen değer olmalıdır.
- 09:51Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'ya Dahil Olmayanlar
- Öz tüketim (kişinin kendi tüketim için yaptığı üretim) gayri safi yurtiçi hasıla'ya dahil olmaz.
- Savunma, adalet ve bürokrasi gibi hizmetler tam kamusal mal oldukları için piyasa fiyatları olmadığından maliyetleri üzerinden dahil olurlar.
- Kayıt dışı ekonomi ve transfer harcamaları (burslar, emekli maaşları gibi) gayri safi yurtiçi hasıla'ya dahil edilmez.
- 12:09Nihai Mal ve Ara Mal Kavramları
- Nihai mal, tüketim için üretilen, tüketime hazır olan mallardır ve firmalar tarafından üretilir.
- Ara mal, bir firma tarafından üretilen ve diğer bir firmanın başka bir mal üretirken kullandığı mallardır.
- Katma değer kavramı, çifte hesaplama olayını önler; örneğin yeni aldığınız arabanın üzerindeki lastiğin fiyatı ve diğer bütün teçhizatın fiyatı arabanın fiyatına dahildir.
- 15:03Gayri Safi Milli Hasıla Hesaplama Yöntemleri
- Gayri safi milli hasıla ve yurt içi hasıla hesaplanırken nihai ve tamamlanmış mallar, hizmetler dikkate alınır ve değerleri ölçülür.
- Gayri safi yurtiçi hasıla ölçümü üç yoldan yapılır: toplam üretim veya katma değer yöntemi, toplam gelir yöntemi ve toplam harcama yöntemi.
- 15:44Toplam Üretim veya Katma Değer Yöntemi
- Toplam üretim veya katma değer yönteminde, ekonomide o yıl içerisinde üretilen malların her birinin üretim miktarları ile fiyatlarının çarpılmasıyla gayri safi yurtiçi hasıla bulunur.
- Bu yöntemde iki farklı gayri safi yurtiçi hasıla hesaplanır: reel gayri safi yurtiçi hasıla ve nominal gayri safi yurtiçi hasıla.
- 16:59Nominal ve Reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
- Nominal gayri safi yurtiçi hasıla hesaplanırken o yılın fiyatlarıyla o yılın üretilen mal ve hizmet miktarı hesaplanır.
- Reel gayri safi yurtiçi hasıla hesaplanırken baz yılın fiyatları kullanılır.
- Reel gayri safi yurtiçi hasıla, enflasyondan arındırılmış gayri safi yurtiçi hasıla olarak kabul edilir.
- 17:27Örnek Hesaplamalar
- İlk örnekte 2000, 2001 ve 2002 yılları için elma ve peynir ürünlerinin nominal ve reel gayri safi yurtiçi hasıla hesaplanmıştır.
- İkinci örnekte 2009 ve 2010 yılları için A ve B mallarının nominal ve reel gayri safi yurtiçi hasıla hesaplanmıştır.
- Reel gayri safi yurtiçi hasıla, baz yılın fiyatlarıyla istenilen yılın miktarlarının çarpımlarının toplamıdır.
- 27:22Toplam Gelir Yöntemi
- Toplam gelir yöntemi, tüm ekonomik birimlerin elde ettikleri gelirlerin toplanmasıyla elde edilen gayri safi yurtiçi hasıla yöntemidir.
- Üretim faktörlerinin gelirleri (ücret, faiz ve rant) toplamı milli geliri verir.
- Milli gelire ilave olarak dolaylı vergiler, sübvansiyonlar ve amortismanlar da eklenir.
- 29:10Toplam Harcama Yöntemi
- Toplam harcama yöntemi, ekonomik birimlerin yaptığı harcamaların toplanmasıyla elde edilen gayri safi yurtiçi hasıla yöntemidir.
- Gayri safi yurtiçi hasıla, hane halkının tüketimi (C), firmaların yatırım harcamaları (I), hükümet alımları (G), ihracat (X) ve ithalat (M) toplamından oluşur.
- Özel tüketim harcamaları dayanıklı mallar, dayanıksız mallar ve hizmetler için yapılan harcamalardan oluşur.
- 31:38Milli Gelir ve Kişisel Gelir
- Kişisel gelir, harcanabilir gelir ve tasarruf arasında ayrılır.
- Gayri safi yurtiçi hasıla'dan amortisman düşülerek safi yurtiçi hasıla elde edilir, sonra dolaylı vergiler ve sübvansiyonlar düşülerek yurtiçi gelir elde edilir.
- Yurtiçi gelire dış dünya faktör gelirleri eklenerek milli gelir elde edilir.
- Kişisel gelirden gelir vergisi düştükten sonra harcayabileceğimiz gelir kalır.