Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tonguç Dershane tarafından sunulan bir eğitim içeriğidir. Bir öğretmen ve Tonguç adlı öğrencisi arasında geçen diyaloglarla anlatım bozuklukları konusu anlatılmaktadır.
- Video, LGS sınavlarında sıkça sorulan anlatım bozuklukları konusunu ele almaktadır. Öğretmen, "iki salla bir bağla" taktiğiyle nesne eksikliği, yer tamlayıcı eksikliği, zarf tamlayıcı eksikliği, öz eksikliği, yükleme eksikliği, olumluluk-olumsuzluk uyuşmazlığı, şahıs uyuşmazlığı, tekillik-çoğunluk uyuşmazlığı, sıfat tamlamaları, isim tamlamaları, tamlayan eksikliği, gereksiz tamlama, çatı uyuşmazlığı ve yanlış ek kullanımı gibi çeşitli anlatım bozukluklarını örneklerle açıklamaktadır.
- Öğretmen, her bir bozukluk türü için doğru ve yanlış kullanım örnekleri vererek öğrencilerin bu hataları nasıl tespit edebileceklerini göstermekte ve konuyu özetleyerek öğrencilere soru çözme alıştırmaları yapmalarını tavsiye etmektedir.
- 00:06Anlatım Bozuklukları Konusuna Giriş
- Videoda LGS'de soru gelme ihtimali olan anlatım bozuklukları konusu anlatılacak.
- Konu, sekizinci sınıf Türkçe dersinin on üçüncü videosu olup, dil bilgisine dayalı bozukluklar konusunu içermektedir.
- Anlatım bozukluklarını düzeltmek için cümlelerin içerisinde virgüller, bağlaçlar ve filmler görüldüğünde "iki salla bir bağla" prensibi uygulanmalıdır.
- 00:37Anlatım Bozuklukları Örnekleri
- "Herkes dersi dinliyor, çıt bile çıkarmıyordu" cümlesinde özne eksikliği vardır çünkü "herkes" ile olumlu yüklem kullanılabilirken, olumsuz yüklemle "kimse" kullanılmalıdır.
- "Ahmet'e güveniyoruz ve çok seviyoruz" cümlesinde özne eksikliği vardır çünkü "Ahmet'e" yerine "onu" kullanılmalıdır.
- Videoda ne eksikliği, yer eksikliği ve zaten eksikliği de ele alınacaktır.
- 02:15Ders Çalışma Önerileri
- Konuyla ilgili LGS sorularının gelebileceği için tüm dersler soru bankasından, dinamolardan ve zoru bankalarından sorular çözülmelidir.
- Tüm dersler soru bankasından test 28, dinamolardan test 89, 90, 91 ve zoru bankasından test 74 çözülmelidir.
- 03:06İki Salla Bir Bağlama ve Nesne Eksikliği
- İki salla bir bağlama yapıldığında, nesne eksikliği olduğunda "onu", "seni", "onu" gibi yer tamlayıcıları kullanılır.
- "Ali oyuncağı ile oynadı" doğru bir ifade iken, "Ali oyuncağı ile hiç bırakmadı" doğru değil, "Ali oyuncağı ile hiç bırakmadı" şeklinde olmalıdır.
- Nesne eksikliği, "Tonguç soruya baktı ve dikkatlice çözdü" gibi cümlelerde de görülür, "Tonguç soruya baktı ve onu dikkatlice çözdü" şeklinde tamamlanmalıdır.
- 04:16Bağlaç ve Fiilimsi Cümlelerde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İki salla bir bağlama yapıldığında, içerisinde virgül, "ama" gibi bağlaçlar veya fiilimsi olan cümlelere dikkat edilmelidir.
- "Gençlere yardımcı olup yönlendirdi" doğru değil, "Gençlere yardımcı olup onları yönlendirdi" şeklinde olmalıdır.
- "Seni defalarca aradım" doğru iken, "Seni ulaşamadım" doğru değil, "Sana ulaşamadım" şeklinde olmalıdır.
- 05:16Yer Eksikliği ve Zarf Tamlayıcı Eksikliği
- "İçeri girip içeriden çıkarken" veya "içeri girip dışarıya çıkarken" gibi ifadelerde yer eksikliği görülür.
- "Tonguç soruyu çözerken soruya dikkatlice baktı" doğru iken, "Tonguç soruyu çözerken soruyu dikkatlice baktı" doğru değildir.
- "Kardeşini çok sever ama onunla hiç anlaşamazdım" doğru iken, "Kardeşini çok sever ama hiç anlaşamazdım" doğru değildir.
- 07:06Öz Eksikliği ve Yükleme Eksikliği
- "Bu tür dergilerin sayısı arttıkça dergiler okunmaz olur" doğru iken, "Bu tür dergilerin sayısı arttıkça okunmaz olur" doğru değildir.
- "Hiç kimse adama yardım etmiyor, herkes olanları film gibi izliyor" doğru iken, "Hiç kimse adama yardım etmiyor, hiç kimse olanları film gibi izliyor" doğru değildir.
- "Ablam piyano kursuna gidecek, ben bağlama kursuna gideceğim" doğru iken, "Ablam piyano kursuna gideceğim" doğru değildir.
- 09:09Olumluluk-Olumsuzluk Uyuşmazlığı ve Şahıs Uyuşmazlığı
- Olumlu özenlerle olumlu yüklemler, olumsuz özenlerle de olumsuz yüklemler kullanılır: "Herkes dersi dinliyor, kimse çıt bile çıkarmıyor" doğru iken, "Herkes dersi dinliyor, çıt bile çıkarmıyordu" doğru değildir.
- "Kimse beni anlamıyor, herkes bildiğini okuyor" doğru iken, "Kimse beni anlamıyor, kimse bildiğini okuyor" doğru değildir.
- "Bilgi yarışmasına Aslı ve ben katılacağım" doğru iken, "Bilgi yarışmasına Aslı katılacağım" doğru değildir, "Bilgi yarışmasına Aslı katılacak ve ben katılacağım" şeklinde olmalıdır.
- 11:01Teklik-Çoğul Uyuşmazlığı
- Cümlenin sonundaki "-lar/-ler" eki, çoğunluk durumunda kullanılır, ancak cansız varlıklar ve hayvanlar için "-lar/-ler" eki kullanılmaz.
- "Kuşlar uçuyorlar" doğru değil, "Kuşlar uçuyor" doğru olmalıdır.
- "Halk binanın önünde toplandılar" doğru değil, "Halk binanın önünde toplandı" doğru olmalıdır.
- İnsanlar için "-lar/-ler" eki kullanılabilirken (örneğin "Öğrenciler geldiler"), cansız varlıklar ve hayvanlar için kullanılmaz.
- 12:39Tamlama Bozuklukları
- Sıfat tamlamaları ve isim tamlamaları aynı grupta aynı tamlanan da aynı ifade birleşemez, örneğin "siyasi ve ekonomi alanında kararlar alındı" cümlesinde "siyasi" sıfat, "ekonomi alanı" ise isim tamlaması olduğu için bir arada birleşemez.
- Tamlayan eksikliği, "sözünü ettiğiniz yere gittim ne de adresini bilirim" cümlesinde olduğu gibi, "sözünü ettiğiniz yerin adresini bilirim" şeklinde düzeltilmesi gereken bir durumdur.
- Gereksiz tamlama, "Ali'nin başı ağrıdığından okula gitmedi" cümlesinde olduğu gibi, "Ali başı ağrıdığından okula gitmedi" şeklinde düzeltilmesi gereken bir durumdur.
- 14:38Eksiklik Bozuklukları
- "İse" gibi ifadelerde eksiklik bozukluğu olabilir, örneğin "Emre çok akıllı ama dikkatli değildir" cümlesinde "Emre çok akıllıdır ama dikkatli değildir" şeklinde düzeltilmesi gerekir.
- Zaman uyumsuzluğu, "Onlar eşyaları indiriyor, biz de yukarı çıkarıyorduk" cümlesinde olduğu gibi, "Onlar eşyaları indiriyordu, biz de yukarı çıkarıyorduk" şeklinde düzeltilmesi gerekir.
- Çatı uyumsuzluğu, "İnsan başarılı olursa hayattan zevk alınır" cümlesinde olduğu gibi, "İnsan başarılı olursa hayattan zevk alır" şeklinde düzeltilmesi gerekir.
- 16:14Yanlış Kullanım ve Özet
- Yanlış kullanım, "Vergilerin yeni sisteme göre toplanacağını sağlayacaklar" cümlesinde olduğu gibi, "Vergilerin yeni sisteme göre toplanmasını sağlayacaklar" şeklinde düzeltilmesi gerekir.
- Türkçe'de virgül ve bağlaç bulunan cümlelerde iki salla bir bağlı yöntemiyle anlatım bozuklukları çözülebilir.
- Anlatım bozukluğu konusuyla ilgili soru bankasından bol bol soru çözülerek pratik yapılmalıdır, çünkü son altı yılda LGS'de bu konuyla ilgili sorular çıkmıştır.