Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan Latince dilbilgisi dersidir. Eğitmen, İstanbul Üniversitesi Latin Dili ve Yunan Dili Edebiyatı bölümlerinde kullanılan Faruk Zeki Peri'nin "Tercümeli Latince Grameri" kitabını temel alarak dersleri anlatmaktadır.
- Video, Latince öğrenmenin temel kavramlarını sistematik bir şekilde ele almaktadır. İlk olarak Türkçe dilbilgisindeki kelime çeşitleri ve Latince alfabesi anlatılmakta, ardından sesliler, cümle yapısı ve isim kavramları incelenmektedir. Daha sonra Latince'deki altı isim hali (nominatius, vocatius, akkusativus, genetius, dativus ve ablativus), tekil ve çoğul sayıları ile üç cins (maskulinum, femin ve neutrum) açıklanmakta, son olarak fiillerin sınıflandırılması, çatıları ve zamanları detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Eğitmen, Latince öğrenmenin Türkçe dilbilgisini hatırlattığını vurgulamakta ve not almanın öğrenme sürecindeki önemini belirtmektedir. Video, bir sonraki bölümde fiillerin çekiminin ele alınacağını da belirtmektedir.
- 00:01Latince Derslerine Giriş
- Latince derslerinin ilk videosu başlıyor ve derslerin kaç video sürdüğü henüz bilinmiyor.
- Derslerde Faruk Zeki Peri'nin "Tercümeli Latince Grameri" 1, 2 ve 3. kitapları kullanılacak, bu kitaplar İstanbul Üniversitesi Latin Dili ve Yunan Dili Edebiyatı bölümlerinde kullanılmış.
- Kitap 1968 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi'nden çıkmış ve günümüzde nadir görülen bir kaynak.
- 03:18Dil Öğrenme Tekniği
- Kadim dilleri (Latince, Eski Yunanca gibi) öğrenmek için yazarak öğrenmek gerekir, bu nedenle kağıt kalemle başlamak önemlidir.
- Not almak sadece aşinalığı artırır aynı zamanda konuya daha fazla yaklaştırır ve düşünmeyi sağlar.
- Kendi cümlelerle not almak, bilgilerin aklımızda daha fazla kalmasını sağlar.
- 05:06Türkçede Kelime Çeşitleri
- Türkçe dilbilgisinde kelimeler sekiz çeşide ayrılır: isim, sıfat, zamir, fiil, zarf, edat, bağ ve ünlem.
- İsim, varlıklardan herhangi birinin veya bir zümrenin adıdır (Doğan, kedi, İstanbul, fikir).
- Sıfat, ismin yanında bulunan ve ismi niteleyen, özelliklerini belirten kelimedir (kara kedi, güzel İstanbul).
- 07:31Diğer Kelime Çeşitleri
- Zamir, isimlerin yerini tutan kelimelerdir (sen, kim, herkes).
- Fiil, bir hareketi veya hali gösteren kelimelerdir (çalışmak, oldu, dir).
- Zarf, fiilin, sıfatın veya diğer bir zarfın anlamını tamamlayan kelimelerdir (çabukça, pek, hızlı).
- Edat, kelimeleri birbirine bağlayan ve aralarında bir ilgi gösteren kelimelerdir (ile, için, kadar).
- Bağ, cümleleri veya cümle içinde eş görevli kelimeleri birbirine bağlayan kelimelerdir (ve, eğer, fakat).
- Ünlem, bir duygu veya heyecanı belirtmeye yarayan kelimelerdir (heyhat, eyvah, aferin).
- 11:10Latin Alfabesi ve Telaffuzu
- İkinci konu Latin alfabesi ve Latin'de harflerin okunuşu.
- Latin alfabesinde yirmiüç harf vardır.
- Latince telaffuzu Türkçe telaffuzuna kıyasla zor değildir, Türkçe ile uyumludur ve çok kolaydır.
- 12:23Latince Alfabesi ve Harflerin Okunuşları
- Latince alfabesinde bazı harfler modern dillerden farklı okunur, örneğin C harfi her zaman K sesi verir.
- Latince'de büyük I harfi vardır ancak küçük I harfi yoktur, bunun yerine J harfi kullanılır.
- Latince'de V harfi hem V hem U sesi verebilir, bu kitapta sesli harf için V, sessiz harf için U işaretleri kullanılmıştır.
- 17:45Latince'de Sesli Harfler ve Çift Sesliler
- Latince'de sesli harfler bazen uzun bazen kısa okunur, ancak klasik Latince'de ses işaretleri yoktur.
- Okul kitaplarında uzun seslilerin üzerine düz işaret konurken, isaretsiz sesliler kısa olarak okunur.
- Latince'de çift sesliler (ae, ai, au, eu) iki sesli harf yan yana gelerek bir tek sesli harf gibi okunur.
- 20:17Cümle Yapısı ve İsim Özellikleri
- Cümle üç temel bölümle (özne, fiil, tümleç) ve bunları tamamlayan kelimelerden oluşur.
- Özne, fiilin gösterdiği işi yapan kimse veya şeydir ve "kim yaptı, ne oldu" sorularına cevap veren sözcüktür.
- İsim (nomen) üç özelliğe sahiptir: hal (casus), sayı (numerus) ve cins (genus).
- 24:14Latince'deki Haler
- Latince'de altı hal vardır, bunlardan biri Nominativus (yalın hal) olup cümlede özne olan kelimenin halidir.
- Nominativus halindeki kelimeler "kim veya ne" sorularının karşılığı olan kelimelerdir.
- Türkçe'de özne olan kelime bir isimle tamamlanırsa sonuna "-i" veya benzeri eklenebilir, ancak Latinceye tercüme edilirken hala Nominativus halinde kalır.
- 25:35Latince İsim Halkı
- Nominatius (yalın) hal, cümlenin öznesini veya özneyi niteleyen sıfatı ifade eder ve Türkçe'de "i" eki onu yalın olmaktan çıkarmaz.
- Vocatius (çağrı) hal, seslenme durumunu ifade eder ve Latince'de "ey" kelimesiyle karşılık bulur.
- Akkusativus (nesne) hal, fiilin doğrudan tesir ettiği kelimenin halidir ve Türkçe'de "i" veya "ı" ekiyle karşılık bulur.
- 28:01İsim Halkının Önemi
- Nominatius hal sadece özne olan veya özneyi niteleyen kelimelerin halidir, başka kelimeler bu halde olamaz.
- Fiilin doğrudan tesir ettiği kelime Türkçe'de "i" alsın almasın Latince'de muhakkak akkusativus halinde olmalıdır.
- Genetius (tamlama) hal, bir şeyin kime ait olduğunu gösteren tamlama veya izafet halinin karşılığıdır.
- 31:10Diğer İsim Halkları
- Dativus (e/ikiçin) hal, "kime", "kim için" ve "neye ne için" sorularının karşılığı olan kelimelerin halidir.
- Ablativus (den/ile) hal, "kimden", "neden", "nereden", "nerede", "ne ile" gibi soruların karşılığı olan kelimelerin halidir.
- Tüm bu altı halin nasıl kullanıldığı daha detaylı olarak görülecektir.
- 32:50İsimlerin Sayıları ve Cinsleri
- Latince isimlerde iki sayı vardır: tekil (singularis) ve çoğul (plurālis), her ismin mutlaka ya tekil ya da çoğul olmalıdır.
- Latince isimlerde üç cins vardır: maskulinum (eril), femininum (dişil) ve nötrum (cinsiz).
- Her ismin mutlaka bir cinsi vardır ve isim çekimlerinde bu cinslerin belirlenmesi için toplu kurallar vardır.
- 36:30İsimlerde Çekim ve Fiillerin Sınıflandırılması
- İsimlerde çekim, bir ismin altı halinin önce tekil sonra çoğul şekilleri olmak üzere birbiri ardı sıra tekrarlanmasına denir.
- Fiiller iki bakımdan sınıflanır: özne bakımından ve tümleç bakımından.
- Fiiller özne bakımından etken veya edilgen çatıya sahiptir; etken fiil özne tarafından yapılıyorsa, edilgen fiil özne üzerine yapılıyorsa kullanılır.
- 38:23Fiillerin Tümleç Bakımından Sınıflandırılması
- Fiiller tümleç bakımından üç gruba ayrılır: geçişli, geçişsiz ve bağlayan.
- Geçişli fiiller bir şey üzerine doğrudan tesir yapar (evi yıktı, hocayı gördüm).
- Geçişsiz fiiller bir tümlece tesir etmez ve işi yapanın kendine ait kalır (ben uyuyorum, çocuk koşuyor).
- Bağlayan fiiller özne ile diğer bir isim veya sıfat arasında bağ vazifesi görür (o hastadır, ben talebe olacağım).
- 40:21Fiillerin Özellikleri
- Fiillerin dört özelliği vardır: kip, sayı, şahıs ve zaman.
- Latince'de dört kip vardır: haber kipi, dilek kipi, emir kipi ve mastar kipi.
- Fiillerde iki sayı vardır: tekil ve çoğul.
- Üç şahıs vardır: birinci şahıs (sözü söyleyen), ikinci şahıs (dinleyen) ve üçüncü şahıs (sözü söyleyen ve dinleyenden başka bir şahıs).
- 41:56Latince'de Zamanlar
- Latince'de altı zaman vardır: şimdiki zaman (prisens), şimdiki hikaye zamanı (imperfectum), gelecek zaman (futurum simplex), geçmiş zaman (perfektum), geçmiş hikaye zamanı (plusquamperfektum) ve gelecekte geçmiş zaman (futurum perfektum).
- Latince'de şimdiki zaman ve geniş zaman birleşik olarak prisens zamanında ifade edilir.
- İkinci zaman imperfectum hem şimdiki hikaye zamanını hem de geniş hikaye zamanını kapsar.