Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci ve Bayram adlı bir öğrenci arasında geçen tarih dersi formatında hazırlanmıştır. Eğitimci, Kurtuluş Savaşı'nın önemli aşamalarını detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
- Video, Büyük Taarruz (26 Ağustos-9 Eylül 1922) olayını merkeze alarak, Sakarya Savaşı sonrası Türk ordusunun hazırlık sürecini, Mustafa Kemal'in başkomutan olarak ilk çıktığı savaşın stratejisini ve sonucunu anlatmaktadır. Daha sonra Mudanya Ateşkesi, Lozan Barış Antlaşması'nın hazırlığı ve Kurtuluş Savaşı'nın diplomatik aşamasına geçişi ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Yıldırım Harekatı (SAT Harekatı), Reşat Çiğiltepe'nin intihar hikayesi, Kazım Karabekir, Fevzi Çakmak ve İsmet İnönü gibi önemli komutanların rolleri, Mudanya Ateşkesi'nin şartları ve Lozan Barış Antlaşması'nın hazırlığı hakkında bilgiler verilmektedir. Video, KPSS gibi sınavlarda sorulabilecek önemli tarihsel detayları içermekte ve tarih sınavlarına hazırlanan öğrenciler için faydalı bilgiler sunmaktadır.
- 00:40Büyük Taarruz'un Önemi
- Büyük Taarruz, 26 Ağustos 1922 tarihinde gerçekleşmiştir.
- Kurtuluş Savaşı'nın kaderi batı cephesinde belirlenmiştir.
- Doğu cephesi Kars Antlaşması ile, güney cephesi 1921 Ankara Antlaşması ile kapandıktan sonra, Türk ve Yunan Anadolu'da başbaşa kaldı.
- 02:19Sakarya Savaşı ve Büyük Taarruz Arası Süreç
- Sakarya Savaşı ile Büyük Taarruz arasında tam bir yıllık süreç vardır.
- Bu bir yıllık süreçte Milli Mücadele emirleri ciddi manada uygulanacaktır.
- Türk ordusu bu süreçte yiyecek, içecek, şarap, mekik, barfik gibi ihtiyaçları karşılayarak hazırlık yapmıştır.
- 03:11Mustafa Kemal'in Stratejisi
- Muhalefet Mustafa Kemal'e "niye saldırmıyor, saldırsanız ne bakıyoruz" diye sormuş.
- Mustafa Kemal, "bizim de amacımız mutlak taarruzdur, ancak yarım hazırlıkla yapılan taarruz kötü sonuçlar doğurur" demiştir.
- Mustafa Kemal, hazırlıklar tamamlandığında saldırı emrini verecektir.
- 03:44Büyük Taarruz'un Başka İsimleri
- Büyük Taarruz, Dumlupınar Meydan Muharebesi, Başkomutanlık Meydan Muharebesi, Rum Sındığı, Yurt Kurtaran olarak da geçer.
- Mustafa Kemal bu savaşta hem başkomutan olarak ilk kez, hem de Gazi ve Mareşal ünvanlarıyla savaştı.
- Büyük Taarruz, Malazgirt'in "yurt açandı" ve Miryakefalon'un "yurt tutandı" olduğu gibi, "yurt kurtaran" olarak anılır.
- 05:53Saldırı Tarihinin Gizlendirilmesi
- Mustafa Kemal, saldırı tarihinin belli olmaması için çeşitli stratejiler uygulamıştır.
- Ağustos ayının başında Ankara milletvekili, 26 Ağustos'ta oğlunun sünnet düğünü yapacağını duyurmuştur.
- Mustafa Kemal, Anadolu'daki İtilaf subaylarına 26 Ağustos'ta Ankara'da bir çay resepsiyonu düzenleyeceğini söylemiştir.
- 07:51Saldırı Günü
- 26 Ağustos 1922'de herkes Afyon Kocatepe'deydi.
- Türk askerleri sabahın beş buçuğunda hücum emrini bekliyordu.
- Mustafa Kemal, Afyon Kocatepe'deki harekat merkezinde cigarasını içerek Büyük Taarruz'u başlatmıştır.
- 09:13Büyük Taarruz Hikayesi
- Mustafa Kemal, İsmet ve Fevzi gibi subayları kale, defans, orta saha ve forvet gibi pozisyonlarda düşünürken, Yunan sniper'ı onu vurmayı deniyor.
- Sniper Mustafa Kemal'i göğsünden vuruyor ancak saatini kırıyor ve Mustafa Kemal, "Dededen kalmak topraklarımızı işgal ettiğiniz yetmezmiş gibi, çift köstekli tek kurmalı saatimi de kırdınız lan" diyor.
- Sabahın beş buçuğunda Mustafa Kemal "ileri" emri verince Türk askerleri saldırıya geçiyor ve tüm silahlarını ve eldeki her şeyi kullanıyorlar.
- 11:31Büyük Taarruz'un Başlangıcı
- 26 Ağustos sabahı 5 buçuğunda başlayan saldırıda Yunan ordusu hazırlıksız yakalanıyor ve Mustafa Kemal "hücum" emri verince Yunan ordusu altı saatlik sürede bozulup kaçmaya başlıyor.
- Türk ordusu, Yunan ordusunun arkasından Afyon'dan İzmir'e kadar 400-500 kilometrelik mesafeyi koşarak kovalıyor.
- Mustafa Kemal'in emriyle ilk hedef olarak İzmir belirleniyor ve 26 Ağustos'ta başlayan mücadele 9 Eylül'e kadar sürer.
- 14:41Gerçek Hikayenin Detayları
- Anlatılan hikayenin tamamı kurgu olup, Mustafa Kemal'in saatten vurulma hikayesi Çanakkale'de değil Büyük Taarruz'da gerçekleşmiştir.
- Kazım Karabekir Büyük Taarruz'da yoktur, o dönemde Doğu Cephesi'nde görev yapmıştır.
- Mustafa Kemal'in kullandığı "SAT" harekat planı, Hannibal'in kullandığı ve II. Dünya Savaşı'nda Hitler'in "Yıldırım Harekat Planı" olarak kullandığı stratejiyi geliştirmiştir.
- 16:57Gerçek Sonuçlar
- Yunan ordusu 15 Mayıs 1919'dan beri İzmir'de bulunuyordu ve 9 Eylül 1922'de Türk ordusu İzmir'e girdiğinde Yunan donanması geri döndü.
- Yunan donanması İzmir'i yerle bir etti ve gemilerine binerek kaçtılar.
- Türk ordusu 26 Ağustos'tan itibaren parça parça toprakları kurtararak 9 Eylül'de İzmir'i kurtardı.
- 19:00Reşat Çiğiltepe Hikayesi
- Mustafa Kemal, Albay Reşat'a Çiğiltepe tepeyi yarım saat içinde alacağına dair söz vermesini istemiştir.
- Reşat tepeyi alamadığında, sözünde duramadığı için onursuzlukla yaşayamayacağını belirterek intihar etmiştir.
- Mustafa Kemal, Reşat'ın intihar ettiğini öğrendikten sonra kırk beş dakika sonra tepe alınıyor.
- 20:37Büyük Taarruz
- Büyük Taarruz, Gazi Marşıal Mustafa Kemal'in emriyle gerçekleştirilen başarılı bir saldırı olmuştur.
- 9 Eylül'de düşman yurttan temizlenmiştir.
- İtalyanlar, bir yıl önce Fransızlar ve İngilizler gittikten sonra Türk ordusu temizlik yapmıştır.
- 21:30Çanakkale Olayı
- Türk ordusu İzmir'den yukarıya doğru ilerlerken Çanakkale civarında Kurtuluş Savaşı'nda ilk kez Türk ordusuyla İngilizler karşı karşıya gelmiştir.
- Kurtuluş Savaşı boyunca İngilizler hiçbir kurşun sıkmamış, sadece Doğu'da Yunan, Güney'de İtalya ve Fransızlar bulunmuştur.
- Çanakkale'de gerçekleşen bu ilk karşılaşma, İngilizlerin barış istemesine neden olmuştur.
- 24:22Kurtuluş Savaşı'nın Sonuçları
- Kurtuluş Savaşı'nın askeri aşaması zaferle sona ermiş, diplomasi aşaması başlamıştır.
- Düşman yurdu tamamen temizlenince ateşkes ve barış anlaşması imzalanacaktır.
- Mustafa Kemal'in Nutuk'ta bahsettiği Anadolu'daki üç önemli tepe: Metristepe, Duatope ve Kocatepe'dir.
- 25:42Sakarya Savaşı ve Komutanlar
- Duatpe, Sakarya Savaşı'nın en kanlı sahnelerine tanıklık etti ve Kocatepe'de Mustafa Kemal, Fevzi Çakmak ve İsmet İnönü büyük taarruzu yönettiler.
- Sakarya Savaşı'nda Yunan ordusu arkasına bakmadan kaçışını izlediler.
- Kazım Karabekir Sakarya Savaşı'nda bulunmamıştır.
- 26:32Tarih Anlatımının Farklılığı
- Konuşmacı, farklı ülkelerin tarihini kendine göre anlattığını ve kendini ballandırarak anlattığını belirtiyor.
- Yunanistan'ın Anadolu'yu ele geçirmek için Megaloidea planını gerçekleştirmek istediğini, ancak ekonomik kriz nedeniyle geri çekildiğini ve yeniden geleceklerine hazırlık yapmaya başladıklarını anlatıyor.
- Yunan gençlerinin Sakarya Büyük Taarruzdan haberi olmadığını vurguluyor.
- 28:20Sakarya Savaşı'nın Önemi
- Metristepe, Duatpe ve Kocatepe gibi önemli tepeler, Sakarya ve Büyük Taarruz gibi olaylar tarih sınavlarında sıkça sorulan konulardır.
- Sakarya Savaşı, Türk ve İngiliz'in karşı karşıya kaldığı siyasi asgari kriz olarak tanımlanır ve Mudanya Mütarekesi ile çözülmüştür.
- Büyük Taarruzla Batı Anadolu tamamen düşmandan temizlenmiş ve Mudanya Mütarekesi imzalanmıştır.
- 28:55Ateşkes ve Barış Antlaşması
- Her savaştan sonra imzalı bir ateşkes ve bir barış antlaşması vardır.
- Osmanlı Devleti'nin Mondros ve Sevr antlaşmaları yerine, Kurtuluş Savaşı'nın sonucunda Mudanya ve Lozan antlaşmaları imzalanmıştır.
- Mudanya Ateşkesi ile Mondros ve Sevr antlaşmaları geçersiz olmuştur.
- 29:55Mudanya Mütarekesi
- Ateşkes, ateşin kesildiği ve her iki tarafın geri çekilmesi anlamına gelir.
- Kimden ne alacak, ne verecek, sınırın nasıl olacak gibi detaylar barış antlaşmalarında belirtilir.
- Mudanya Mütarekesi Ekim 1922'de imzalanmış ve TBM adına İsmet İnönü gönderilmiş, bu İsmet İnönü'nün ilk sivil etkinliği olmuştur.
- 30:47İsmet İnönü'nün İlk Siyasi Etkinliği
- İsmet İnönü'nün ilk sivil ve siyasi etkinliği İtilaf Devletleri ile görüşmelerdir.
- İsmet İnönü bu görüşmelere Fevzi Çakmak Paşa ve Refet Bele ile birlikte katılmıştır.
- İtilaf Devletleri (İngiliz, Fransız ve İtalyan) ile yapılan ateşkes görüşmelerine Yunanistan katılmamış, ancak alınan kararları kabul etmiştir.
- 32:56Ateşkes Şartları ve İngiliz Korkusu
- Ateşkes şartlarına göre Türk ordusu barış'a kadar Çanakkale'de bekleyecekti.
- İngilizler Türk ordusunun psikolojik üstünlüğü ele geçirmiş olduğunu ve Çanakkale'den İstanbul'a kadar ilerleyebileceğini korkuyordu.
- Bölgenin (Trakya civarı) barış'a kadar sekiz bin Türk jandarma tarafından korunacağı ve Yunanistan'ın Trakya'yı boşaltıp İngilizlere teslim edeceği belirlenmiştir.
- 35:48Trakya'nın Teslimi ve İstanbul'un Kurtarılması
- Trakya'nın teslim işi Trakya Yüksek Komiseri Refet Bele tarafından gerçekleştirilmiştir.
- Mudanya Ateşkesi'nde İstanbul ve civarı TBMM'ye bırakılmıştır.
- İstanbul savaşmadan kurtarılmıştır ve bu durum İsmet İnönü'nün politik ününü artırmıştır.
- 36:26Osmanlı'nın Sona Erişişi ve Diplomasi
- Osmanlı Devleti üç aşamada sona ermiştir: fiilen Mondros'ta, hukuken Mudanya'yla ve resmen saltanatın kaldırılmasıyla.
- Kurtuluş Savaşı'nda bazı yerler (Kars, Maraş, Urfa, Kütahya, Eskişehir, İzmir) savaşarak, bazı yerler (Adana, Antep, İstanbul) diplomasi yoluyla kurtarılmıştır.
- Yunanistan'ın Mayıs-Eylül arası beş-altı hükümet değiştiği ve İngiltere'de Lloyd George'in Mustafa Kemal'in yüzünden ikinci istifası gerçekleştiği belirtilmiştir.
- 39:41Mustafa Kemal'in İmpaktı ve Lloyd George'un İstifası
- Mudanya'dan sonra Mustafa Kemal istifa etti çünkü Anadolu politikası çöktü ve Yunan hükümeti işi bitirdi.
- Lloyd George, Mustafa Kemal yüzünden iki kez istifa etmiş ve "Uluslar yüzyılda bir dahi yetiştirir, o da bana denk geldi ya" diyerek Mustafa Kemal'i düşmanı olarak tanımlamış.
- Lloyd George'un Türk düşmanlığı, Times dergisinde "Türkler 1701'de Anadolu'ya girmiş, asalaklar yaşamayı, nefes almayı hak etmiyor, keşke hepsi ölse" gibi demeçlerle ifade edilmiştir.
- 41:26Mustafa Kemal'in Uluslararası Gücü ve Mudanya Mütarekesi
- Mustafa Kemal'in uluslararası alanda ulaştığı güç ve kudret, İngiliz hükümetinin istifasını ve İngiliz dominyonlarında isyanların başlamasını göstermektedir.
- Mudanya mütarekesi imzalanacağı zaman, Mustafa Kemal boğaza saldırma tehdidinde bulunarak İngiliz'i zor durumda bırakmış ve Ruslar'dan yardım geleceğini söyleyerek denge politikasını kullanmıştır.
- Kurtuluş Savaşı'nın askeri aşaması zaferle sona erdi ve diplomatik aşama başlamıştır.
- 42:30Mudanya Ateşkesi ve Sonuçları
- Mudanya ateşkesiyle Meriç nehri sınır kabul edilmiş ve İstanbul Osmanlılıktan sona ermiştir.
- Mondros mütarekesi geçersiz olmuştur çünkü kabul edilmemiş ve Kurtuluş Savaşı'nı kazanılmıştır.
- Mudanya ateşkesi imzalandıktan sonra Lozan barış anlaşması için zemin hazırlanmıştır.
- 43:38Türk Kurtuluş Savaşı'nın Harita Analizi
- Türk Kurtuluş Savaşı'nın haritası inceleniyor ve Mustafa Kemal'in "İlk hedefiniz Akdeniz'dir" sözü vurgulanıyor.
- Haritada Afyon Kocatepe'de sabahın beş buçuğunda bir ordu birliği bir araya gelmiş durumda.
- Ordunun planı, Yunan ordusunu "Sat" harekatı olarak adlandırılan bir çember içine alıp içinden geçmek.
- 45:12Mustafa Kemal'in Akdeniz Kavramı
- Mustafa Kemal'e göre Ege diye bir yer yok, oranın adı Akdeniz'dir.
- Kazım Karabekir, Mustafa Kemal'in planını "güzel ama çok riskli" olarak değerlendirmiş ve alternatif bir strateji önermiş.
- Bu görüş ayrılığı, sonradan Saltanat kaldırılmasında ve Halifelik kaldırılmasında iplerin gerilmesine ve Kazım Karabekir'in ayrı bir muhalefet partisi kurmasına yol açmıştır.
- 46:43Yıldırım Harekatı ve Önemli Kişiler
- Yıldırım Harekatı, Büyük Taarruz olarak da bilinir ve Mareşal Fevzi Çakmak Paşa ile birlikte gerçekleşmiştir.
- Fevzi Çakmak, 1921'de genelkurmay başkanlığını almış ve 1944'e kadar bu görevde kalmıştır.
- İlk genelkurmay başkanı İsmet İnönü'dür ve Kütahyaşehir'de yenilince yerine Fevzi Paşa gelmiştir.
- 47:51Büyük Taarruz'da Önemli Olaylar
- Büyük Taarruz sırasında Yunan komutanı Trikoopis Uşak'ta esir alınmıştır.
- Tümen komutanı Albay Reşat Çiğiltepe, emredilen saatte hedefine ulaşamadığı için intihar etmiştir.
- Yunan'ın İzmir'den denize dökülmesi 9 Eylül'de gerçekleşmiş, 10 Eylül'de ise başbakan Petros Proto istifa etmiştir.
- 50:14Mudanya Ateşkesi ve Lozan Barış Antlaşması
- Trakya Yüksek Komiseri Albay Refet Bele ile Mudanya Ateşkesi imzalanmıştır.
- İsmet Paşa, Mudanya Ateşkesi'nde temsilci olarak yer almış ve İstanbul'u savaşmadan kurtarmıştır.
- Lozan Barış Antlaşması'na da İsmet Paşa gönderilmiş olup, Mustafa Kemal'in "İlk hedefiniz Akdeniz'dir" sözleri önemli bir konu olarak belirtilmiştir.