Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, Milli Mücadele ünitesinin Kurtuluş Savaşı Örgütlenme Dönemi alt başlığı altında hazırlanmıştır.
- Video, Anadolu'nun İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesiyle başlayıp, Mustafa Kemal Paşa'nın İstanbul'a gelişinden Samsun'a çıkışına, Samsun Raporu'na, Havza Genelgesi'ne ve son olarak Amasya Genelgesi'ne kadar olan süreci kronolojik olarak ele almaktadır. İkinci bölümde ise Amasya Genelgesi'nin içeriği, milli mücadele ile ilişkisi, temsil heyeti kurulması ve Sivas Kongresi'nin toplanması gibi konular detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Mustafa Kemal'in milli mücadele için dört kurtuluş çözümü önerdiği, Amasya Genelgesi'nin milli mücadeleye ihtilalci bir karakter katarak ulusal egemenlik ilkesini vurguladığı ve Mustafa Kemal'in Amasya Genelgesi'nden sonra İstanbul hükümeti tarafından görevden alınması ve askerlik görevlerinden istifa etmesi gibi önemli tarihsel olaylar da açıklanmaktadır.
- 00:04Anadolu'nun İşgali
- Mondros ateşkes antlaşması'ndan sonra İngiltere, Fransa, İtalya ve Yunanistan Anadolu'nun çeşitli yerlerini işgal etmiştir.
- İngiltere Musul, Kars, Batum, Samsun, Merzifon, Urfa, Antep ve Maraş'ı işgal etmiş, Fransa ise Hatay-Dörtyol, Adana, Mersin ve Zonguldak'ı işgal etmiştir.
- İtalya Antalya, Konya, Kuşadası, Fethiye, Bodrum ve Marmara'yı, Yunanistan ise İzmir ve çevresiyle Trakya'yı işgal etmiştir.
- 01:58Mustafa Kemal'in İstanbul'a Dönüşü
- Mustafa Kemal Paşa Birinci Dünya Savaşı'na en son Suriye cephesinde Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı görevinde bulunmuştu.
- Mondros ateşkes antlaşması imzalandıktan sonra 13 Kasım 1918'de İstanbul'a gelen Mustafa Kemal, İtilaf donanmalarının İstanbul'u işgal ettiğini görünce "Geldikleri gibi giderler" sözünü söylemiştir.
- İstanbul'da Harbiye Nezaretinde önemsiz bir göreve getirilen Mustafa Kemal, arkadaşı Ali Fethi Okyar ile birlikte "Minber" adlı işgalleri kınayan bir gazete çıkarmıştır.
- 02:59Mustafa Kemal'in Görevi ve Amacı
- Osmanlı Padişahı Vahdettin, Mustafa Kemal'i Yıldız Sarayı'na çağırarak Dokuzuncu Ordu Müfettişliği (daha sonra Üçüncü Ordu Müfettişliği) görevine getirmiştir.
- Padişah, Mustafa Kemal'den görev bölgesinde iç asayişi sağlamak, Türk halkının elindeki silah ve cephaneleri toplayıp korumak, Türk ordusunun terhis işlemlerini hızlandırmak istemiştir.
- Mustafa Kemal'in kafasındaki amaçlar ise vatanın kurtarılması (ulusal bağımsızlık) ve milli egemenliğe dayanan yeni bir Türk devleti kurmaktı.
- 04:26Mustafa Kemal'in Samsun'a Çıkışı
- Mustafa Kemal Anadolu'ya çıkmadan önce Anadolu'da işgallere karşı İngiliz himayesi, Amerikan himayesi ve bölgesel kurtuluş fikri düşünülmekteydi.
- Mustafa Kemal, tüm vatanın işgalden kurtarılması dördüncü bir çözüm yolu olarak eklemiştir.
- 16 Mayıs 1919'da Bandırma vapuruyla İstanbul'dan Samsun'a hareket eden Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a ayak bastı ve bu tarih milli mücadelenin başlangıcı olarak kabul edilir.
- 05:32Samsun Raporu
- Mustafa Kemal Samsun'a geldikten sonra dokuzuncu ordu müfettişi olarak üç günlük incelemelerini tamamlar ve "Samsun Raporu" adı verilen bir rapor kaleme alır.
- Raporda, bölgedeki Rumların siyasi emellerinden vazgeçmesiyle asayişin kendiliğinden düzeleceği, Türk milletinin yabancı himayesine karşı olduğu ve Yunanlıların İzmir'i işgale hakları olmadığı belirtilmiştir.
- Mustafa Kemal, Türk milletinin milli hakimiyet kararını ve Türk milliyetçiliğini kabul ettiğini ve bunu gerçekleştirmeye çalışacağını ifade etmiştir.
- 07:31Havza Genelgesi
- Mustafa Kemal Samsun'dan Havza'ya giderek çalışmalarını burada sürdürür ve 28 Mayıs 1919'da "Havza Genelgesi" adlı bir genelge yazar.
- Genelgede Anadolu'nun işgaline karşı protesto gösterileri ve mitingleri yapılmasını, azınlıkların taşkınlıklarına karşı milletin uyarılmasını ve İstanbul hükümetine protesto telgrafları çekilmesini istemiştir.
- Mustafa Kemal, Mondros'un uygulanmasını engellemeye çalışarak komutanlardan silahların teslim edilmemesi talebinde bulunmuştur.
- 09:50Amasya Genelgesi
- Mustafa Kemal Havza Genelgesi yayınladıktan sonra Amasya'ya gider ve 22 Haziran 1919'da "Amasya Genelgesi" (Amasya Tahmini) adlı bir genelge yayınlar.
- Amasya Genelgesi'nde Mustafa Kemal, Rauf Bey, Ali Fuat Cebesoy ve Refet Bele'nin imzasını almış, Mersinli Cemal Paşa ve Kazım Karabekir'in telgrafla onayını almıştır.
- Mustafa Kemal'in diğer silah arkadaşlarının desteğini alması, milli mücadeleyi kişisellikten kurtarmak ve genelgenin halk üzerindeki etkinliğini artırmak için yapılmıştır.
- 11:28Amasya Genelgesi'nin İlk Maddeleri
- Amasya Genelgesi'nin ilk maddesi, vatanın bütünlüğünün ve milletin bağımsızlığının tehlikededir diyerek milli mücadele'nin asıl gerekçesini belirtmiştir.
- İkinci maddede İstanbul Hükümeti'nin görevini yapmaması da milli mücadele'nin ikinci gerekçesi olarak belirtilmiştir.
- Amasya Genelgesi'nin ilk iki maddesi milli mücadele'nin gerekçelerinin belirtildiği maddelerdir.
- 12:29Amasya Genelgesi'nin En Önemli Maddesi
- Üçüncü maddede Mustafa Kemal, ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır diyerek milli mücadelenin amacını belirtmiştir.
- Bu maddede milli mücadelenin yöntemi ve dayanağı olarak ulusun azim ve kararına dayanmak belirtilmiştir.
- Mustafa Kemal, bu maddesiyle milli mücadele'ye ihtilalci bir karakter katmış ve milli egemenlik ilkesini üstü kapalı olarak belirtmiştir.
- 14:40Temsil Heyeti ve Sivas Kongresi
- Mustafa Kemal, ulusun haklı durumunu dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden uzak bir heyet kurulmalıdır diyerek temsil heyetini ilk kez dile getirmiştir.
- Temsil heyeti Erzurum Kongresi'nde kurulmuş, Sivas Kongresi'nde ulusal hale getirilmiş ve 23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi açılana kadar görev yapmıştır.
- Amasya Genelgesi'nde Sivas'ta toplanacak kongreye yurdun her sancağından üçer delege seçilmeli ve delegelerin kimliklerinin güvenlik gerekçesiyle sır olarak saklanması istenmiştir.
- 16:56Amasya Genelgesi'nden Sonraki Gelişmeler
- Amasya Genelgesi'nden sonra İstanbul Hükümeti, Mustafa Kemal'i dokuzuncu ordu müfettişliği görevinden almıştır.
- Mustafa Kemal, "Beni bu göreve padişah getirdi, ancak padişah görevden alır" diyerek zaman kazanmak istemiştir.
- Padişahtan gerekli açıklama gelmeyince, Amasya Genelgesi'nden sonra Erzurum Kongresi'nden önce Mustafa Kemal bütün askerlik görevlerinden istifa etmiştir.