Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Tarihine" kanalında yayınlanan bu eğitim videosu, bir eğitimci tarafından sunulan Kurtuluş Savaşı dönemindeki kongreleri anlatan bir ders formatındadır. Mustafa Kemal, Rauf Orbay, Kazım Karabekir ve Damat Ferit gibi tarihi karakterler tanıtılmaktadır.
- Video, Erzurum ve Sivas Kongreleri'nin toplanma amaçları, maddeleri ve önemi ile başlayıp, Balıkesir, Alaşehir, Nazilli, Lüleburgaz, Edirne, Afyon ve Pozantı gibi diğer bölgesel kongrelerin ele alınmasıyla devam etmektedir. Her kongrenin başkanı, toplanma yeri ve Kurtuluş Savaşı'ndaki rolü detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Video, özellikle ÖSYM sınavlarında sıkça sorulan bu konuyu öğrenmek isteyenler için faydalı bilgiler içermektedir. Erzurum Kongresi'nin milli sınırlar, milli irade, manda ve himaye reddi gibi önemli maddeleri ile Sivas Kongresi'nde Misak-ı Milli'nin esaslarının belirlenmesi ve Temsil Heyeti'nin ilk siyasi başarısı olan Damat Ferit Paşa'nın istifası gibi önemli olaylar vurgulanmaktadır.
- Mustafa Kemal'in Milli Mücadele Hazırlıkları
- Mustafa Kemal İstanbul'dan Samsun'a giderek dokuzuncu ordu müfettişi göreviyle milli mücadeleyi halka anlatıp örgütlemek için Anadolu'ya geçmiştir.
- Havza'da "Havza Genelgesi" yayınlamış ve Amasya'ya geçerek milli mücadeleyi halka mal etmek ve halkın içine katılmak için halkın sevdiği komutanları Amasya'ya çağırmıştır.
- Amasya'da milli mücadele'nin amacı, gerekçesi ve yöntemi belirlenmiş, ilk defa ulusal egemenlikten bahsedilmiştir.
- 01:02Erzurum Kongresi'ne Yolculuk
- Mustafa Kemal ve Rauf Orbay Amasya'dan ayrılıp Erzurum'a giderken, Damat Ferit'ten askerlik mesleğinden kovulacağı telgrafı gelmiş, bunun üzerine Mustafa Kemal istifa etmiştir.
- Tren yolculuğunda Rauf Orbay'ın sorusu üzerine Mustafa Kemal "Korkum ölmekten değil, milli mücadelenin yarıda kalmasından" demektedir.
- Damat Ferit, Mustafa Kemal'in tutuklanması için Kazım Karabekir'e telgraf gönderirken, karşı gelecek olursa öldürülmesi için talimat vermiştir.
- 03:11Erzurum Kongresi'nin Başlangıcı
- Mustafa Kemal trenin camından dışarı bakınca yüz binlerce asker ellerinde silahla hazır kıta beklediğini görür ve Rauf Orbay'a "Bitti her şey, milli mücadele yarıda kaldı" der.
- Trenin durduğu yerde yüz binlerce askerin arkasından gelen Kolordu Komutanı Kazım Karabekir, Mustafa Kemal'e karşı "Ben ve kolordum emrinizdeyiz paşam" diyerek desteklenmesini sağlar.
- Erzurum Kongresi'nin toplanma amacı doğu Anadolu bölgesinde Ermeni devleti kurulmasını önlemek, Karadeniz'in doğusunda Rum devleti kurulmasını engellemek ve doğudaki tüm yerel kuvvetleri birleştirmek olmuştur.
- 05:45Erzurum Kongresi'ne Katılım
- Erzurum Kongresi'ne Bitlis, Erzurum, Sivas, Trabzon ve Van illeri delege göndermiş, Diyarbakır, Elazığ ve Mardin illeri delege göndermemiştir.
- Kongreyi Doğu Anadolu Müdafaai Hukuk Cemiyeti ve Trabzon Muhafaza Hukuk Cemiyeti birleşerek düzenlemiştir.
- Mondros Ateşkes Antlaşması'nın 24. maddesine karşı, doğuda bir karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri o bölgeyi işgal edeceğini engellemek için Erzurum Kongresi düzenlenmiştir.
- 07:46Mustafa Kemal'in Kongreye Başkanlık Etmesi
- Mustafa Kemal ve Rauf Orbay Erzurum Kongresi'ne gözlemci olarak katılmış, toplantı sırasında toplantıya katılmak istediğini söylemiştir.
- Cevat Dursunoğlu ve Kazım Yurd, kendi sandalyelerini Mustafa Kemal ve Rauf Orbay'a vererek onları toplantıya katılmalarını sağlamışlardır.
- Mustafa Kemal kongreye katıldıktan sonra başkanlık etmek istediğini söylemiş ve kongre onay vererek Mustafa Kemal Erzurum Kongresi'ne başkan olmuştur.
- 08:55Erzurum Kongresi'nin Maddeleri
- İlk madde "Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz" olarak milli sınırlardan ilk defa bahsedilmiştir.
- "Kuvayi milliye etkin, milli iradeyi hakim kılmak esastır" maddesinde kuvayi milliye etkinlik ve milli irade (ulusal egemenlik) vurgulanmıştır.
- "Manda ve himaye kabul edilemez" maddesinde manda ve himaye ilk kez Erzurum Kongresi'nde reddedilmiş, tam bağımsızlık hedeflenmiş ve "İstanbul hükümeti vatanı koruyamazsa geçici bir hükümet kurulacaktır" maddesinde ilk kez geçici hükümet kurma fikri ortaya atılmıştır.
- 12:39Erzurum Kongresi
- Erzurum Kongresi toplanma şekli bakımından bölgesel, aldığı kararlar bakımından ulusal bir kongredir.
- Mustafa Kemal'in kongreye başkanlık etmesiyle kararlar ulusal boyutlu hale gelmiştir.
- Temsil Heyeti ilk kez Erzurum Kongresi'nde oluşturulmuş, kurulma fikri Amasya Genelgesi'nde ortaya atılmış ve çalışmaya Sivas Kongresi'nde başlamıştır.
- Manda ve himaye fikri ilk kez Erzurum Kongresi'nde reddedilmiştir.
- 14:34Sivas Kongresi
- Sivas Kongresi 1919'da toplanmıştır, Mustafa Kemal'in kongre başkanlığına seçilmesiyle başlamıştır.
- Kongrenin amacı milli cemiyetleri tek çatı altında toplayarak milli mücadeleyi tek elden yönetmektir.
- İstanbul Hükümeti, Mustafa Kemal'i tutuklama emri vermiştir, ancak tüm engellemelere rağmen kongre toplanmıştır.
- 16:47Sivas Kongresi Kararları
- Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı konusunda Erzurum'da alınan kararlar aynen kabul edilmiştir.
- Milli cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmiştir.
- Manda ve himaye kesin olarak reddedilmiştir, bu tam bağımsızlığı işaret etmektedir.
- Sivas Kongresi'nde en çok tartışılan konular başkanlık sorunu ve manda-himaye konusudur.
- 19:39Sivas Kongresi Önemi
- Alınan kararları halka duyurmak için Irade-i Milliye gazetesi çıkarılmıştır, bu milli mücadele'nin ilk gazetesi olup "Benim gazetem" olarak nitelendirilmez (Benim gazetem olarak nitelendirilen gazete Hakimiyeti Milliye'dir).
- Sivas Kongresi toplanma şekli ve aldığı kararlar bakımından ulusal bir kongredir.
- Kongrede Misak-ı Milli'nin esasları belirlenmiştir.
- Damat Ferit Paşa Hükümeti istifa etmiştir, bu milli mücadele'nin ilk siyasi başarısıdır.
- Mustafa Kemal Sivas Kongresi'nde "Ya istiklal ya ölüm" sözünü söylemiştir.
- 23:22General Harvard Raporu
- Amerikan Başkanı Wilson, General James Harvard başkanlığındaki bir heyeti Doğu Anadolu'da Ermenilerle ilgili incelemeler yapmak üzere göndermiştir.
- General Harvard raporuna göre Doğu Anadolu'da Türk nüfusu daha yoğundur ve Ermenilerle ilgili katledildikleri iddiası doğru değildir.
- Mustafa Kemal Paşa'ya veda ederken General Harvard, "Eğer Amerikan ordusunda muvazzaf bir subay olmasaydım gelir, sizinle birlikte mücadelenizi izlerdim" demiştir.
- 24:58Bölgesel Kongreler
- Balıkesir Kongresi'nin başkanı Hacim Muhittin Paşa'dır ve bu kongrede padişaha bağlılıklar bildirilmiş, Kuvayi Milliye'nin güçlendirilmesi kararlaştırılmıştır.
- Alaşehir Kongresi'nde de Hacim Muhittin Bey başkanlık yapmış ve Yunanlılara karşı itilaf devletlerinden yardım alınabileceği belirtilmiştir.
- Nazilli Kongresi'nin başkanı Celal Bayar (Galip Hoca lakaplı) olmuştur ve bu kongrede de Kuvayi Milliye'nin güçlendirilmesi kararlaştırılmıştır.
- 26:11Diğer Bölgesel Kongreler
- Lüleburgaz Kongresi'nde Trakya Paşa ile Cemiyeti başkanlık etmiş ve Yunan işgallerine karşı mücadele edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
- Edirne Kongresi'nde de Trakya Paşa ile Cemiyeti başkanlık yapmış ve Yunan işgallerine karşı mücadele edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- Afyon ve Pozantı Kongreleri'nde Mustafa Kemal katılmıştır ve Pozantı Kongresi toplanan son kongredir.
- 26:50Mustafa Kemal'in Katıldığı Kongreler
- Mustafa Kemal'in katıldığı kongreler Afyon, Pozantı, Sivas ve Erzurum Kongreleri'dir.
- Afyon ve Pozantı Kongreleri bölgesel çapta kararlar almış, Sivas ve Erzurum Kongreleri ise ulusal çapta kararlar almıştır.
- Bu konular ÖSYM'nin en sevdiği konulardan biridir ve bol soru çözerek konu tam olarak oturtulabilir.