Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, davranış bilimleri alanında kültür kavramını açıklayan bir eğitim içeriğidir. Video, kültürün ne olduğunu, özellikleri ve parçalarını detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, kültürün tanımı ve özellikleriyle başlayıp, kültürün maddi ve manevi öğelerini açıklamaktadır. Ardından kültür, ulus ve toplum arasındaki ilişkiler ele alınmakta, kültürün paylaşılır, öğrenilir, sembolik, yer ve zamana göre değişken ve toplumsal miras olduğu özellikleri anlatılmaktadır. Son bölümde ise kültürün temel parçaları olan dil, norm ve değer kavramları detaylı şekilde açıklanmaktadır. Video, "Davranış Bilimleri" kitabının üçüncü ünitesindeki daha ayrıntılı bilgilerin bulunduğu bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:10Kültürün Tanımı ve Önemi
- İnsanlar dünyaya geldiklerinde kendi kültürleriyle ilgili hiçbir bilgileri yoktur, zamanla içinde yaşadıkları ortamla bütünleşir ve kendi kültürlerini içselleştirirler.
- İnsanlar dilini, dinini, yemeği, içmeyi, sosyal yaşantısını, çocuk yetiştirmesini, bilgi kurallarını, manevi değerlerini, sevmeyi ve sevilmeyi bir kültür içerisinde yaşayarak öğrenirler.
- İnsanlar kendi kültürünün dışında olan şeyleri doğru olarak kabul edemezler ve kültürün koyduğu kurallar insanın bir parçası haline gelir.
- 01:13Kültürün Özellikleri
- Kültür karmaşık bir anlam ve davranış sistemidir, bir toplum veya grubun yaşam biçimini tanımlar ve içinde inanç, değer, bilgi, sanat, ahlak, gelenek, alışkanlık, dil ve giyim kuşam biçimleri yer alır.
- Kültür, her toplumda güzel ve çirkini, doğruyu ve yanlışı, iyiyi ve kötüyü gösterir, toplum içinde yaşayan insanları bir arada tutmada önemli bir görev üstlenir.
- Kültür, insanlara bir yere ait olma duygusu verir, belirli ortamlarda nasıl davranması ve düşünmesi gerektiğini öğretir, böylece toplumsal yaşama bir anlam kazandırır.
- 02:17Kültürün Parçaları
- Bir kültürün öğeleri maddi ve manevi olmak üzere ikiye ayrılır; maddi öğeler toplumun teknolojik ilerlemesini, üretim, teknik hüner ve becerilerini ifade eder.
- Manevi öğeler ise soyut olan ancak toplum yaşamını düzenleyen değer, inanç, gelenek, görenek ve ahlak kurallarından oluşur ve maddi öğelere kıyasla daha az elle tutulur, gözle görülür bir nitelik taşır.
- Kültür, paylaşılan ortak bir yaşam biçimidir ve politik bir içeriğe sahiptir; belirli sınırlarla çizilmiş bir bölgede yaşayan ve otoritesini bu sınırlar içinde belirgin kılan insanlardan oluşmuş bir bütündür.
- 03:14Kültür ve Toplum İlişkisi
- Toplum da organize olmuş, toplumsal ilişkileri paylaşan ve belirli ulusal bir sınır içinde yaşayan insanlardan meydana gelir; İsveç, Belçika, Norveç gibi örnekler verilebilir.
- Kültür ve toplum birbirinden farklı tanımlanabilir ancak aralarında değişmez bir ilişki vardır; kültür bir toplumdaki paylaşılan ortak üründen oluşur, toplum ise ortak kültürü paylaşan ve birbirleriyle etkileşimde bulunan insanlardan meydana gelir.
- Toplum kültür olmadan var olamayacağı gibi, kültürde kendisini koruyan, geliştiren bir toplum olmadan varlığını sürdüremez.
- 04:05Kültürün Özellikleri
- Kültürün paylaşılabilir özelliği insan toplumunu olası kılar, ancak karmaşık toplumlarda, farklı grup, gelenek ve bakış açılarının yer aldığı toplumlarda bu paylaşımı kolay göremeyiz.
- Kültür kalıtsal değil, öğrenilir olup genelde doğrudan bir iletişimle ebeveynler veya öğretmenler tarafından gençlere okullarda kazandırılır veya aile içinde öğretilir.
- Kültür olduğu gibi kabul edilir, öğrenilmiş bir kavram olması nedeniyle bir toplumun üyeleri tarafından nadiren sorgulanır ve yüzlerce kültürel pratiği hiç düşünmeden uygular, benimser ve bunları normal olarak görür.
- 05:03Kültürün Diğer Özellikleri
- Kültür sembolik olup dil aracılığıyla aktarılır; kültürü belirgin kılan şey, insanların objelere veya davranışlara atfettikleri anlamlar veya sembollerdir.
- Kültür yer ve zamana göre değişme özelliğine sahiptir; fiziksel ve sosyal çevre bir toplumdan diğerine göre farklılık taşıyorsa, insanların yaratıcılığı ve uyum yeteneği karşılaştıkları sorunlara adapte olmalarını sağlıyorsa, kültür de bir yerden bir başka yere göre değişir.
- Kültür bir toplumdan bir topluma farklılık taşıdığı gibi zamanla da farklılaşır; kültür insanların toplumsal mirasıdır ve bu miras topluma yeni katılanlar tarafından öğrenilir, her nesil bunu az çok değiştirerek gelecek nesillere taşır.
- 06:10Dil ve Norm
- Dil sembollere dayanır; sembol ise insanların iletişimde kullandıkları anlam ifade eden her şeydir ve maddi objelerden tutun sese, kokuya hatta tat almaya kadar uzanır.
- Dil kültürün temelini oluşturur ve içinde konuşma, yazılı karakterler, sayılar, semboller ve sözel olmayan jest ve mimikler yer alır.
- Norm, kültürün belirlediği yerleşik davranış kurallarıdır; toplumca benimsenen standartlar toplumca korunur ve desteklenirler.
- 07:15Normların Türleri
- Sosyologlar normları formal (resmi) ve informal (gayri resmi) normlar şeklinde ikiye ayırırlar; formal normlar yazılı kurallar olup karşı gelindiği takdirde şiddetle cezalandırılırlar ve genelde kanun veya yasa biçiminde karşımıza çıkarlar.
- Informal veya gayri resmi normlar ise genellikle anlaşılır fakat kesin bir biçimde kayıtlı veya yazılı değildirler; örneğin uygun bir giyim tarzının standartları informal normlardır.
- Normlar toplum içinde yaşadıkları öneme göre de sınıflandırılabilir; William Graham Summer normları adetler ve örfler şeklinde sınıflandırmıştır; adetler daha gevşek bir biçimde tanımlanır ve uygulanır, örfler ise daha katıdır ve genelde etik ve ahlaka ilişkin davranışları kontrol ederler.
- 08:36Değerler
- Değerler, bir toplum içinde yaşayan insanların iyiyi, doğruyu, güzeli, uygun olanı veya yanlışı, çirkini, uygun olmayanı belirlediği ortak düşüncelerdir; sağlık, sevgi, demokrasi ve eşitlik bu tür genel değerler arasındadır.
- Bir kültürün değerleri değişebilir, ancak bunların çoğu bir insanın yaşamı boyunca nispeten düzenli ve kolay değişmeyen biçimde yer alır.
- Toplumsal anlamda toplumun büyük çoğunluğunca paylaşılan değerler yaşamımızın en önemli parçalarıdır; Robin Williams'ın Amerika'da yaygın bir biçimde paylaşılan değerler araştırmasında başarı, yeterlilik, zenginlik, vatanseverlik, eşitlik, bilimin üstünlüğü, dine bağlılık gibi değerler öne çıkmıştır.