• Buradasın

    Kültür Sosyolojisi Dersi: Kültür Olgusunun Ideolojik Kullanımları

    youtube.com/watch?v=Eg3UYMo7gRM

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Ozan Pişkin tarafından sunulan bir sosyoloji dersidir. Eğitimci, kültür sosyolojisi dersinin dördüncü ünitesini anlatmaktadır.
    • Videoda kültür olgusunun ideolojik kullanımları, küreselleşme ve kültürel kavramlar ele alınmaktadır. İçerik, Karl Marx'ın meta fetişizmi ve yabancılaşma kavramlarından başlayarak, Louis Althusser'in devlet teorisi, Samuel Huntington'un medeniyetler çatışması, Wallerstein'in kapitalist dünya sistemi, postmodernizm, küreselleşme, glokalizasyon ve popüler kültür gibi kavramları kapsamaktadır.
    • Video, sınavlarda çıkabilecek önemli kavramları ve teorileri açıklamakta, Frankfurt Okulu'nun kitle kültürünü eleştirisi, kültür endüstrisi ve kaydedilmiş kültür kavramı gibi konuları detaylı olarak ele almaktadır. Ayrıca çıkmış sınav soruları çözülerek konular pekiştirilmektedir.
    00:09Kültür Sosyolojisi ve İdeolojik Kullanımlar
    • Kültür sosyolojisi dördüncü ünitede kültür olgusunun ideolojik kullanımları incelenecektir.
    • Karl Marx'a göre sanayi toplumlarında kültür egemen ideoloji olarak işlemektedir.
    • Marksist anlamda ideolojinin maddesel görüntülerinden biri olan meta fetişizmi, kapitalist pazar sisteminde yer alan metaların değişim değerinin kullanım değerinin önüne geçmesi sonucu arzu nesneleri haline sokulmasıdır.
    01:38Meta Fetişizmi ve Yabancılaşma
    • Meta fetişizminde, insanların değişim değerinin kullanım değerinin önüne geçmesi sonucu, standarda ulaşmak, milletten geri kalmamak ve kendini ortaya çıkarmak için ürünler satın alması söz konusudur.
    • Yabancılaşma, bireyin doğal, toplumsal ve kültürel çevresine olan uyumu, çevresi üzerindeki denetimin azalmasıyla ortaya çıkan çaresizlik ve yalnızlık durumudur.
    • Marksist bakış açısıyla ideoloji içinde sınıf mücadelesinin verildiği bir alandır.
    05:20Devletin Aygıtları
    • Louis Althusser'a göre devletin iki tane aygıtı vardır: ideolojik aygıt ve baskı aygıt.
    • Baskı aygıtları hükümet, ordu, polis, mahkeme ve hapishane gibi zorlayıcı güce dayanır.
    • Ideolojik aygıtlar eğitim, din, aile, siyaset, sendika, haberleşme ve basın yayını içerir.
    06:02Ulus Devlet ve Kültürel Homojenleşme
    • Ulus devletlerde kültürel doku hakim ulusa göre kurulmuştur ve toplumsal örgütlenme dokusu farklılıklar üzerine kurulmadığından kurumsal yapıda ayrımcılık içeren uygulamalar görülebilir.
    • Ulus devletlerin saflaştırıcı ve indirgeyici üniter nitelikleri, homojen bir kültürün var olduğu kabulünde yer almaktadır.
    • Kültürel bütünleşme kavramı, antropolojide ilkel kültürlerin ortak davranış temeline dayandırıldığında, modern toplumlarda da total ulusal kültürler ön plana çıkmaktadır.
    07:54Asimilasyon ve Samuel Huntington
    • Asimilasyon, bir dönüşme devinim olup, kendi kendine değil çevre tarafından yeniden şekillendirilme eylemidir.
    • Samuel Huntington, medeniyetler çatışması kavramıyla uluslararası ittifakların kurulmasında medeniyetlerin belirleyici olacağı ve olası çatışmaların medeniyetler arasında gerçekleşeceği görüşünü savunmuştur.
    • Huntington, 1920 yılında dünya ekonomi politiğinin kolonileşmeye şekillendiği Batı tarafından yönetilenler ve Batıdan bağımsız olanlar şeklinde bir harita çizmiştir.
    11:25Soğuk Savaş Sonrası Dünya Düzeni
    • Sovyetler Birliği'nin parçalanması ve komünist bloğunun çözülmesiyle Soğuk Savaş döneminin sona erdiği belirtilmektedir.
    • Huntington, uluslararası ittifaklarda belirleyici unsurun politik ideoloji kavramından medeniyet kavramına kaydığını vurgulamaktadır.
    • Huntington'a göre artık "medeniyetler çatışması" yaşanmaktadır.
    12:13Wallerstein'in Dünya Sistemi Teorisi
    • Wallerstein'a göre kapitalist dünya ekonomisi bir dünya sistemi olduğundan evrensel ideolojilerin yansıması kolaylıkla görülebilir.
    • Wallerstein'e göre kapitalist dünya ekonomisinin tarihsel gelişmesinin ilk olarak Avrupa merkezine oturularak batılılaşmanın modernleşmeyle bir tutulduğu belirtilmektedir.
    • Batı kültürü ideolojik olarak evrensel kültür olarak değerlendirilmekte, kültürel çeşitlilik ise asimilasyonu içeren, en uç noktası ırk ayrımı olan bir ideolojiyi kapsamaktadır.
    13:27Kapitalizmin Eşitsizlik Sorunu
    • Kapitalizm, işçi sınıfını az paraya daha çok çalıştırmak ve sermaye birikimini artırmak için eşitsizliğin kaçınılmaz olduğu gerçeğin üstünü örterek pazarın rekabetçi yapısında diğer grupların sahip olabilme şansının sunulması gerçekleşmiştir.
    • Batı dünya sistemi, eşitsizliğin önünü kapatmak için "serbest piyasa" söylemiyle diğer gruplara fırsat sunmaktadır.
    • Sistemlerin evrenselleştirici temel ideolojisi modernleşme üzerinden yapılandırıldığından yenilik, değişme ve ilerlemeye büyük öncelik verilmektedir.
    14:45Postmodernizm
    • Postmodernizm, özellikle Batı uygarlığı ve modernizmin yarattığı sanayileşme, ilerleme, ulus-devlet, kesinlik, birlik, evrensel ahlak görüşlerini eleştirmektedir.
    • Postmodernizm evrensel bütünlük yerine her türlü çoğulculuk ve yerellikten yanadır.
    • Postmodernizm yaklaşım çerçevesinde her şey bir yorum, bir öznelik olarak değerlendirilmektedir ve sentez ve bütünleşme yerine parçalanma ve süreksizlik ön plandadır.
    15:51Postmodernizmin Modernizme Karşı Tutumu
    • Modernlik, her türlü sınıf ve ulus sınırları bağlamında ulaşılması gerekli hedeflerle çevrili ideolojiler bütünüdür.
    • Postmodernizm, çoğulculuktan yanadır ve herkesin aynı hedefe ulaşması gerektiğini düşünmez.
    • Postmodern yaklaşım, rasyonalizm, pozitivizm gibi düşünsel anlamda ve liberalizm, kapitalizm gibi siyasal anlamda üst anlatım niteliğindeki bütün ideolojilere karşı çıkmaktadır.
    16:58Post-Kolonyal Düşünce
    • Edward Said'in "Oryantalizm" eseri post-kolonyal düşünce açısından büyük önem teşkil etmektedir.
    • Post-kolonyal analizin temel eleştirisi, Batılı toplumların üzerinde yükseldiği belirli bir kültürün ideolojik hegemonisinin varlığıdır.
    • Post-ön eki ile yapılandırılan tüm kavramlar tek tipleştirici ve indirgeyici kültür ve ideoloji, tanım ve kullanılan sorguları nitelik taşımaktadır.
    17:36Küreselleşme ve Glokalizasyon
    • Abba Durai, hem ulusların kendi içinde hem de uluslararası planda yaşadığı sosyokültürel küreselleşmeyi etno mekan, medya mekan, tekno mekan, finans mekan ve fikri mekan olmak üzere beş farklı grupta toplamaktadır.
    • Küreselleşme kavramı her ne kadar bütünleştirici yapıyı ön plana çıkarıyor görünse de, görünürde kalan çoğulculuk ilkesi göz önünde bulundurulduğunda indirgemeci ve tek tipleştirici bir boyutlara sahiptir.
    • Glokalizasyon kavramı, kültür ve ideolojilerin sorgulandığı eksende küresel kültürle yerel kültürlerin etkileşimini ifade etmektedir.
    19:50Glokalizasyon ve McDonaldslaşma
    • Glokalizasyon kavramı, küresel olmadan yerel olamayacağı, aynı şekilde yerel olmadan da küresel olanın var olamayacağına dikkat çeker.
    • İlk kez Japon iş dünyasında küresel yerelleşme anlamına gelen "dodge hukua" kelimesi 1980'lerde kullanılmıştır.
    • McDonaldslaşma kavramı, Amerikan hızlı yiyecek restoran zinciri McDonalds'ın hazır yiyecek alanında geliştirdiği standartların tüm dünyada kullanılıyor ve tüketiliyor olmasını ifade etmektedir.
    21:35Popüler Kültür ve Kaydedilmiş Kültür
    • Küresel kitle kültüründe üretim, kitle iletişim araçlarının egemenliğinde bulunmaktadır ve popüler kültür ve eğlencenin üzerine kurulu ideolojinin yeniden inşası, ulusal sınırların ötesine geçen televizyon, uydu yayıncılığı ve reklamlar üzerinden gerçekleşmektedir.
    • Kaydedilmiş kültür, basın yayın araçlarına ya da insan eliyle yazılmış, filme alınmış, günümüzde elektronik medyayı da kapsayan kültür olup, çağdaş toplum bilimciler tarafından enformasyon, eğlence, bilim ve teknoloji, eğitim ve sanat materyalleri olarak çalışma alanı halini almıştır.
    • Sweetlerin kültürü inançlar, ritüel pratikler, sanat formları ve törenleri içeren simgesel bir anlam taşıtı olarak niteleyen Tolkid kavramını da göz önünde bulundurmakta yarar vardır.
    23:02Kitle Kültürü ve Kültür Endüstrisi
    • Kitle kültürü, Frankfurt Okulu'ndan Adorno ve Max Porker tarafından ortaya çıkarılan, kültürel ürün üretimi ve dağıtımı yapan medya şirketlerini kapsayan kültür endüstrisidir.
    • Kültür endüstrisi, sinema, müzik ve kültürel ürünlerin ideolojik olarak yukarıdan aşağıya yeniden üretimini gerçekleştirerek bireylere sahte ihtiyaçlarını doyurmak çabasına itmektedir.
    • Meta fetişizm, insanların asıl ihtiyaçları değil sahte ihtiyaçlarını gidermeye yönelik bir durumdur.
    24:14Kültür Kavramları ve Eleştiriler
    • Kültürü bir toplumdaki çatışmacı ögelerin kaynağı olarak gören bakış açısı, kültürün sınıf çatışmasında etkin rol oynadığını, otoriteyi meşrulaştırıcı bir işlevi bulunduğunu ve yönetici sınıfın görüşlerini yansıttığını ifade eder.
    • Frankfurt Okulu, kitle toplumu, kültür endüstrisi, meta fetişizmine yol açan sahte ihtiyaçlar ve standartlaştırılmış kültürel ürünler gibi konuları eleştirmiştir.
    • Ulus kültür, edebiyat, müzik, sinema ve diğer sanat alanlarında ulusal ölçekte üretilmiş kültürel ürünleri, ulusal çapta bir bütün olarak tüm toplum üyeleri tarafından paylaşılan ortak düşünce ve davranışlar bütünüdür.
    25:46Sosyolojik Kavramlar ve Mekan Tipolojileri
    • Ideoloji ve kültür kavramını sosyolojik açıdan ortak paydada buluşturan etmenler, belirli bir sosyal grubun davranışlarını görmeden siyasi öğretilerin analiz edilmesi, fikir sistemleri ve toplumsal eylemler arasındaki bağın değerlendirilmesi, yanlış bilinç üreten hegemonik iddiaların sorgulanması ve toplumsal örgütlenmelerin incelenmesidir.
    • Ar'un ve Abbadua'nın sosyokültürel küreselleşmeyi açıklamak için kullandığı mekan tipolojileri etno mekan, finans mekanı, medya mekanı, tekno mekan ve fikri mekan olmak üzere beş türdür.
    • Tüketim toplumu, popüler kültürün mekanizmalarını kullanır, tek tip bir tüketici davranış modeli yaratmaya çalışır, ortak beğeni, ilgi, değer ve kanaatler yaratmaya çalışır ve tüketimi gündelik hayatın odağını alan bir yaşamsal faaliyet olarak belirler.
    27:10Kültürel Kavramlar ve Eleştiriler
    • Kaydedilmiş kültür ürünlerine film, kitap, plak ve resim örnek verilebilir, ancak yemek kaydedilmemiştir.
    • Küresel ve yerel ideolojilerin kültürel bağlamda karşılaşmasına örnek teşkil eden kavram kültürler arasılıktır.
    • Marksist bakış açısı ile kültür ve egemen ideoloji kavramlarına getirilen eleştiriler, sanayi toplumunda kültürün egemen ideoloji olarak işlendiğini, egemen ideolojinin yönetici sınıfın görüş ve çıkarlarını yansıttığını ve kapitalizmde ideolojinin özel mülkiyet ve emek sömürüsü etrafında şekillendiğini ifade eder.
    28:21Küreselleşme ve Mekan Kavramları
    • Küreselleşme (glokalizasyon) kavramı, küresel ve yerelin karışımını ifade eder ve yerel olmadan küresel olanın var olamayacağına dikkat çeker.
    • A. Apodoroi'nin sosyokültürel küreselleşmeyi mekanlar üzerinden analiz eden kavram, yüksek ve düşük teknolojinin sınırlarını aşan, mekanik ve enformasyonel anlamda hızlı akışın mekanı olan tekno mekan kavramıdır.
    • Devletin baskı aygıtları ordu, polis, mahkeme ve hapishane; ideolojik aygıtları ise din, medya, sendika ve eğitimdir.
    29:24Meta Fetişizm ve Postmodernizm
    • Meta fetişizm, kapitalist pazar sisteminde yer alan metaların baskın ideoloji tarafından arzu nesneleri haline getirilmesi sonucu değişim değerinin kullanım değerinin önüne geçmesine verilen isimdir.
    • Postmodernizm, rasyonalizm, pozitizm gibi düşünsel anlamda ve liberalizm, kapitalizm gibi siyasal anlamda üst anlatım niteliğindeki bütün ideolojilere karşı olan yaklaşımdır.
    • Kültürü inançlar, ritüel pratikler, sanat formları ve törenleri içeren simgesel bir anlam taşıt olarak niteleyen tolkit kavramı, Tolkit kuramcılarına aittir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor