Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Söz Gençlerde" adlı televizyon programında sunucu Fırat, Mustafa ve Sami Yangın Anadolu Lisesi 10. sınıf öğrencisi Doğan Yiğit Yılmaz ile Kudüs hakkında bilgilendirici bir sohbet gerçekleştiriyor. Program, tarih dersi formatında olup, bir öğretmen ve öğrenciler arasında geçen diyalogları da içermektedir.
- Video, Kudüs'ün tarihsel gelişimini kronolojik olarak ele alıyor. Hz. İbrahim'den başlayarak Yahudilerin Kenan diyarına göçü, Hz. Musa'nın Mısır'dan kurtarma hareketi, Hz. Davut ve Hz. Süleyman'ın Kudüs'teki faaliyetleri, Haçlı seferleri, Bizans ve Selçuklu dönemleri, Büyük İskender ve Roma dönemleri, Hz. İsa'nın ölümü, Hz. Ömer ve Emeviler dönemindeki gelişmeler, Osmanlı dönemindeki hoşgörü politikası, siyonizm düşüncesi ve 1947'de İsrail'in kuruluşu gibi önemli dönüm noktaları anlatılmaktadır.
- Program ayrıca Kudüs'teki önemli dini yapılar olan Kubbetü's-Sahra, Ağlama Duvarı ve Kutsal Kabir Kilisesi'nin tarihsel önemi, günümüzdeki İsrail-Filistin çatışması ve bu çatışmanın çözümü için güçün önemi gibi konuları da ele almaktadır. Konuşmacılar, Türk milletinin büyük geçmişinin büyük geleceğe dönüştürülmesi konusunda gençlere düşen sorumluluk ve Müslüman devletlerin karmaşık durumu hakkında da görüşlerini paylaşmaktadır.
- Program Tanıtımı ve Kudüs Hakkında Giriş
- TV bir'den "Söz Gençlerde" programında gençlerin akıllarında soru işareti bırakan önemli konular Mustafa ile tartışılıyor.
- Programda Kudüs hakkında bilgilendirme amaçlı bir konuşma yapılacak.
- Konuşmacı Doğan Yiğit Yılmaz, Sami Yangın Anadolu Lisesi 10. sınıf öğrencisi ve Feza Kuşları dergisinde tarih konusunda yazı yazıyor.
- 01:16Kudüs'ün Tarihi ve Önemi
- Kudüs, Yahudilik, Hristiyanlık ve Müslümanlık için üç semai din için önemli bir konuma gelmiştir.
- Hz. İbrahim, Allah'ın emriyle Kenan diyarına (bugün Şeria Nehri'nin batısında kalan Filistin toprakları) gitmiş ve Allah ile bir sözleşme imzalamıştır.
- Yahudiler, Hz. İbrahim'in Allah'la yaptığı sözleşmeden gelen bu toprakların kendilerine ait olduğunu düşünürler.
- 02:56Yahudilerin Kökeni ve Kudüs'ün Tarihi
- Hz. İbrahim'in iki oğlu vardır: Hz. İshak ve Hz. İsmail.
- Hz. İsmail Kureyş bölgesine gönderilmiş ve Hz. Muhammed'in soyundan geldiği düşünülmektedir.
- Hz. İshak, Hz. Yakup'un dedesi olup, Yahudiler ve Müslümanlar kök bakımından Hz. İbrahim'den gelmektedir.
- 04:10İsrailoğullarının Mısır'a Göçü ve Kudüs'ün Kuruluşu
- Hz. Yakup'un oğlu Hz. Yusuf Mısır'a gidip vezirlik görevinde bulunmuş, kıtlık sonrası İsrailoğulları Mısır'a göç etmiştir.
- İsrailoğulları yaklaşık yüzyıllar boyunca Mısır'da kalmış, köle niyetinde görülmeye başlanmış ve eziyet edilmişlerdir.
- Hz. Musa İsrailoğulları'na peygamber olarak gönderildikten sonra Nil Nehri'nden geçerek Kenan diyarına getirmiş ve orada bir Yahudi devleti kurulmuştur.
- 05:25Kudüs'ün Önemi ve Tarihsel Gelişimi
- Hz. Davut İsrailoğulları milletinin başkentini Kudüs yapmıştır.
- Hz. Süleyman Mohiya Dağı'na (Mescid-i Aksa'nın bulunduğu alan) bir tapınak yapmıştır.
- Kudüs, Yahudilerin Hz. İsa'nın çarmıha gerilmesi, Hristiyanların Kutsal Kilise ve Müslümanların Kutsal Yeri olarak önemli bir konuma gelmiştir.
- 06:42Kudüs'ü Yöneten Topluluklar
- Kudüs'te önce Sami topluluklar (Araplar, Süryaniler) bulunuyordu, daha sonra Yahudi toplulukları yaşamıştır.
- Hz. Musa ile birlikte kıtlık sonrası Mısır'a göç eden Yahudiler, Kızıldeniz olayından sonra tekrar Kenan diyarına göç etmişlerdir.
- Hz. Ömer döneminde Kudüs tekrar İslam diyarı haline gelmiştir.
- 08:00Haçlı Seferleri ve Kudüs
- Haçlı seferlerine kadar Kudüs birçok saltanat tarafından el değiştirmiştir (Fatımiler, Abbasiler, Emeviler).
- 1099 yılında Büyük Selçuklular Kudüs'ü Fatimilerin elinden almıştır.
- Haçlı seferleri sonrasında Kudüs'te garip olaylar yaşanmıştır.
- 08:59Haçlı Seferlerinin Başlangıcı
- Bizans komutanı, Selçukluların Anadolu'da Anadolu Selçuklu Devleti kurması ve sürekli baskısı nedeniyle rahatsız oluyor.
- Bizans, taht kavgaları yaşarken papalıktan asker istiyor ve yeni sefer düzenlenmesini talep ediyor.
- Doğu Roma ve Papalık arasında Hristiyanlığın liderliği konusunda anlaşmazlık var, ancak Bizans papalığın meşrutiyetini kabul edince Haçlı seferleri başlatılıyor.
- 09:51İlk Haçlı Seferleri
- Papalık, Kutsal Roma Almanya ve Fransa'daki Roma'ya bağlı devletlerde rahipler, papalar ve azizler köy köy dolaşarak sefer davetleri yapıyor.
- Düzensiz bir şekilde oluşturulan birkaç bölük İstanbul'a kadar geliyor ve Macaristan'da Doğu Roma'nın topraklarında yağma yapıyorlar.
- İstanbul'a gelen Haçlı ordusu, Bizans'ın baskıları nedeniyle Aleksios tarafından affediliyor ve Yalova'ya gönderiliyor.
- 11:17İznik Kuşatması
- Düzensiz orduların komutanlarının haberi olmadan birkaç bölük İznik'e saldırıyor ve köyleri yağmalıyor.
- Bu yağmalar sonucunda Türkiye Selçuklu Devleti İznik'e istikrar tesis etmek için ordular gönderiyor.
- Papalık tarafından düzenli bir Haçlı ordusu oluşturulup İstanbul'a gidiyor, Yalova'ya yerleşiyor ve İznik kuşatması gerçekleşiyor.
- 12:37Haçlıların Anadolu'daki İlerleyişi
- Haçlılar daha fazla güç toplayarak Bizans'ın yardımıyla Anadolu'yu kullanarak Antakya Kalesi'ne gidiyorlar.
- Anadolu'daki rotalar İznik'ten Eskişehir'e, Eskişehir'den Konya'ya, Konya'dan Kayseri'ye ve Antakya'ya doğru ilerliyor.
- Haçlılar Antakya Kalesi'ni kuşatıyor, muhafız Firuz'a rüşvet teklif ederek kaleyi ele geçiriyorlar.
- 14:04Kudüs'ün Ele geçirilmesi
- Haçlılar Antakya Kalesi'ni ele geçirip Kudüs'e ilerliyorlar, Urfa ve Halep Meleği onları durdurmaya çalışıyor.
- Antakya Kalesi'ndeki güçler Selçukluların geçmesini engellediği için Haçlılar rahat bir şekilde Kudüs'e geçebiliyorlar.
- Kudüs kuşatmasında Fatimiler dokuz ay dayanıyor, ancak çevre köylerden erzak gelemiyor ve Mısır'dan da yardım alamıyor.
- 15:07Kudüs Kontluğu ve Yahudilerin Tarihi
- Kudüs Haçlılar tarafından ele geçiriliyor, içerideki tüm Müslüman ve Yahudiler katlediliyor (yetmiş bin civarı).
- Kudüs'te Papalığa ve Haçlılara bağlı bağımsız bir devlet olan Kudüs Kontluğu kuruluyor.
- Hz. Musa, İsrailoğulları ile birlikte Kızıldeniz'i geçtikten sonra Sina Yarımadası'na geldikten sonra Sina Dağı'na çıkıyor ve Allah tarafından on maddelik emir alıyor.
- 17:49Hz. Süleyman ve Süleyman Tapınağı
- Hz. Süleyman, Hz. Davut'un çadırda duran Ahit Sandığı'nı rahatsız edici bulup, Muhiya Dağı'nda Süleyman Tapınağı'nı inşa ettirmiştir.
- Hz. Süleyman ve Ahit Sandığı, Süleyman Tapınağı'na yerleştirilmiştir.
- Hz. Süleyman öldükten sonra İsrailoğulları kralın kim olacağı konusunda karar veremeyip ikiye bölünmüş, kuzeyde İsrail Krallığı, güneyde Yehuda Krallığı kurulmuştur.
- 18:51Kudüs'ün Tarihi
- Babil Kralı II. Nebukadzenr, Yehuda'yı ele geçirip Süleyman Tapınağı'nı yağmalamış ve Ahit Sandığı kaybolmuştur.
- MÖ 383'te Büyük İskender Kudüs'ü ele geçirip Helenistik dönem başlatmıştır.
- Roma döneminde Hz. İsa çarmıha gerilmiş, Roma o dönemde henüz Hristiyanlığa geçmemiş ve putlara tapılmıştır.
- 20:35Roma Dönemi ve Yahudilerin Durumu
- Romalılar Yahudilere büyük zulümler uygulamış, Yahudilerin tapınaklarına Zeus heykeli yapmış ve Yahudileri sürgün etmiştir.
- Yahudiler dünyanın dört bir yanındaki anavatanlarına dönmek istemiş, bu durumla ilgili siyonizm düşüncesi ortaya çıkmıştır.
- Kudüs Romalıların elinden çıktıktan sonra Hz. Ömer tarafından ele geçirilmiş, Emeviler döneminde Halife Abdülmelik tarafından Kubbetü's-Sahra inşa edilmiştir.
- 22:05Osmanlı Dönemi ve Yahudiler
- Yavuz Sultan Selim döneminde Kudüs Müslümanlara geri alınmış ve Kanuni Sultan Süleyman döneminde şehrin etrafı aynı surlarla çevrilmiştir.
- Osmanlılar Yahudilere hoşgörüyle davranmış, ibadet etmelerine izin vermiş ve II. Beyazıt döneminde Memlük Sultanına Yahudilere hoşgörüyle davranmasını emretmiştir.
- Theodor Herzl, siyonizmin kurucusu olarak Hz. Abdülhamid'den toprak almak istemiş, ancak Abdülhamid "benim milletim bu toprakları kanıyla aldı, ben parayla satamam" cevabını vermiştir.
- 24:33İngiliz Dönemi ve İsrail'in Kuruluşu
- İngilizler 1917'de Filistin'i kendi himayesi altına almış, Şerif Hüseyin'in başlattığı Arap ayaklanmasına destek olmuştur.
- İngiliz Dışişleri Bakanı Arthur Bufer, Amerika'daki Edward Rothschild'e "Bufer Deklarasyonu" olarak bilinen mektup göndererek Filistin bölgesinde bir Yahudi devletinin kurulmasına destek verdiğini belirtmiştir.
- 1947'de Birleşmiş Milletler'de Taksim Planı kabul edilmiş, Filistin'e Batı Şeria ve Gazze Şeridi verilmiş, ancak Araplar bunu kabul etmemiş ve İsrail'e savaş ilan etmiştir.
- 27:13Kudüs'ün Günümüz Durumu
- 1980'de İsrail başkentini Kudüs ilan etmiş, bu durum bazı sonuçlara ve savaşlara neden olmuştur.
- Trump'ın Amerika'nın Kudüs'ü İsrail'in resmi başkenti olarak kabul etmesinden sonra Netanyahu teşekkür etmiştir.
- Kudüs'te Kubbetü's-Sahra ve Hz. Süleyman'ın inşa ettiği sütun bulunmaktadır; Yahudiler bu sütunu "Ağlama Duvarı" olarak nitelendirirken, Müslümanlar da Hz. Süleyman'ı kendi peygamberleri olarak gördükleri için sahiplenmektedir.
- 29:03Kudüs'teki Dinler Arası Gerilim
- Kudüs şehrindeki her yapının önemli geçmişi vardır ve önemli toplumlar tarafından sahiplenilir, bu nedenle bölgede gerilim sürekli artmaktadır.
- Kudüs, Müslümanlık, Hristiyanlık ve Yahudilik üç ana dinin çakışma noktasıdır.
- Allah katında Müslümanlık tek hak din olarak kalırken, Yahudilik ve Hristiyanlık hak din olarak görülmemektedir.
- 30:04Kudüs'teki Tapınakların Tarihi
- Hz. Süleyman'ın Muriyah Dağı'na yaptığı Süleyman Mabedi, II. Nebukadyener döneminde Yahudilerin ayaklanması sonucu tahrip edilmiştir.
- Yahudilerin Kudüs'te inşa ettikleri birinci tapınak Süleyman Tapınağı'dır.
- İkinci tapınak, Zeri Babel tarafından yapılmış, Roma'dan Kral Herod tarafından geliştirilmiş, ancak Yahudilerin isyanı sonucu yıkılmıştır.
- 31:06Günümüze Kalan Yapılar
- Kral Herod'un yaptırdığı Ağlama Duvarı (Batı Duvarı) günümüze kadar kalmıştır.
- Mescid-i Aksa bölgesi, Kubbetü's-Sahra, Kıble Mescidi, Ağlama Duvarı ve Süleyman Mabedi'nin eskiden olduğu bölgedir.
- Yahudiler için Ağlama Duvarı çok önemlidir çünkü tapınaklar arasından kalan tek yerdir.
- 32:23Dinler İçin Önemli Yerler
- Müslümanlar için Kubbetü's-Sahra, Hz. Muhammed'in miraca yükseldiği yerden yapılmıştır.
- Yahudiler için Ağlama Duvarı, Süleyman Tapınağı ve Ahit Sandığının olduğunun düşünüldüğü bölge önemlidir.
- Hristiyanlar için Hz. İsa'nın çarmıha gerildiği yerin olduğu Kutsal Kabir Kilisesi ve çarmıha gerilmeye götürüldüğünde yere takılıp düştüğü üçüncü yere yapılan kilise önemlidir.
- 33:23Zeytin Dağı Tepesi ve Kudüs'teki Savaş
- Mescid-i Aksa'nın olduğu bölgede Zeytin Dağı Tepesi vardır ve bazı inançlara göre Mesih'in buradan çıkacağına inanılır.
- Dünyadaki bazı zenginler Zeytin Dağı Tepesinden milyon dolarlar verip mezarlar satın alır.
- Günümüzde Kudüs'te İsrail-Filistin savaşı yaşanmaktadır ve bu savaş yeni bir haçlı seferi olarak yorumlanabilir.
- 36:18Filistin ve İsrail Tarihi
- Kudüs Filistin topraklarında ilk olarak Yakup'un soyundan gelen İsrailoğulları'nı, daha sonra Mısır'a gitmesinden sonra Girit'teki denizci kavim olan Antik Filistlerin bir devlet kurduğunu görüyoruz.
- Yahudiler Kenan diyarına geldiğinde Filistlerle yapılan savaşların çoğunda kazanıyor ve orada bir Yahudi devleti kuruluyor.
- Süleyman'ın ölümü üzerine güneyde ayrı bir devlet, kuzeyde ayrı bir devlet kuruluyor.
- 37:03Savaş ve Çözüm Yolları
- Günümüzde Filistin'de yaşanan savaşlarda her iki taraf için de çocuklar ve kadınlar öldürülmekte, bu durum Türkiye'nin tarihinde de yaşanmış bir durum.
- "Yapmayın" dedikçe olmuyor, adamlar yapmaya devam ediyor; bu durumda önemli olan kendini değiştirmeye odaklanmak.
- Hocalı, Dağlık Karabağ, 1993 Harbi ve Balkanlar'da Türkler'e yapılan haksızlıkları yapanlar aynı kafada, bu insanları artık engelleyemiyoruz.
- 38:28Güç ve Değişim
- Kendini değiştirmek için daha çok çalışmak ve daha çok üretmek gerekiyor, bu motivasyonda olmak önemli.
- Daha çok çalışmak ve üretmek gücü elde getirir, güç sende olduğunda dediğin olur ve haksızlık varsa onu düzeltirsin.
- Bugün dünya medyasında İsrail tamamen haklı, tüm suç Filistin'in gibi bir algı yaratılıyor çünkü güç onların elinde.
- 39:35Birleşmiş Milletler ve Filistin Sorunu
- Birleşmiş Milletler 1947'de Arthur Balfour Deklarasyonu veriyor, Yahudilere söz veriyor ve Araplara da Dünya Savaşı'nda işlerine yarar diye onların da ağzına biraz bal sürüyorlar.
- İngiltere en sonunda kendi başlattığı işten baktı bu işin çözümü olmayacak, Birleşmiş Milletler'e veriyor.
- Birleşmiş Milletler tarafsız komisyon yaratıp sonuç üretiyor, Gazze Şeridi ve Batı Şeria Filistinlilere veriliyor, Kudüs ise Birleşmiş Milletler tarafından yapılmış bir komisyona veriliyor.
- 41:13Gelecek ve Sorumluluk
- Büyük gelecekler büyük geçmişlerin deneyim ve tecrübeleriyle yazılır, Türk milleti olarak büyük bir geçmişe sahibiz.
- Büyük bir geçmişe sahip olmanın büyük bir geleceğe dönüştürme konusunda en büyük sorumluluk gençlere düşüyor.
- Filistin'de yapılan haksızlıklar ve öldürülen insanlar, gücü elde ederek hakkı tayin edeceğiz ve doğru olanı söyleyeceğiz.
- 42:11Tarih ve Asimile Devletler
- Mehmet Akif Ersoy'un "Tarih tekerrürden ibarettir derler, fakat tarih tarihini bilseydi topluluklar hiç tekerrür eder miydi?" sözü hatırlatılıyor.
- Filistin gibi devletler, asimile olmuş devletler tarihini kaybettiği için bu tarz şeyler oluyor.
- Bosna Hersek'te tarihini kaybetmiş bir devlet oluyor, tarihin unutuyor kim olduğunu, ne olduğunu ve sonrasında Sırplar savaşla Bosna Hersek'i ele geçiriyor.
- 43:06Müslüman Devletler ve Yahudiler
- Müslüman devletler (Mısır, Ürdün, Libya) bir araya gelip İsrail'e saldırdığı savaşları biliyoruz, tarihten taa milattan önce binli yıllara.
- Yahudiler yani günümüzün siyonistleri tek bir amaç halinde, tek bir amaca gidecek halde hep birlikte mücadele ediyorlar.
- Müslüman devletlerinde her zaman kargaşa olurken, Yahudilere, siyonistlere baktığımızda tek parça halinde gidiyorlar ve ne neyi istediklerini biliyorlar.
- 44:21Türkiye'nin Rolü
- Türkiye Cumhuriyeti olarak sınırlarımızı korumalıyız ve gücü elde etmek için çalışmalıyız.
- Gücü elde ettiğimizde zaten barış'ı da tesis edebiliriz, istedik zaman Yavuz Sultan Selim'in yaptığı gibi.