Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından KPSS sınavına hazırlanan adaylara yönelik sunulan psikoloji dersidir. Eğitimci, klasik koşullanma ilkelerini detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, klasik koşullanma ilkelerinin son üçünü ele almaktadır: öğrenilmiş çaresizlik, kendini gerçekleştiren kehanet ve öğrenilmiş güçlük. Her bir kavram, teorik açıklamalar ve günlük hayattan örneklerle desteklenerek anlatılmaktadır. Ayrıca, bu kavramların KPSS sorularında nasıl sorulabileceğine dair ipuçları da sunulmaktadır.
- Videoda Seligman'ın balık ve pirelerle yaptığı deneyler, Pygmalion hikayesi ve Garcia etkisi gibi psikolojik kavramlar örneklerle açıklanmaktadır. Eğitimci, konu bittikten sonra çıkmış soruları çözmenin önemini vurgulamakta ve klasik koşullanma ile oluşan korkuları yok etme yöntemlerinden bahsedeceğini belirtmektedir.
- 00:04Klasik Koşullanma İlkeleri
- Klasik koşullanma toplamda onaltı-onyedi tane ilke içerir ve bu videoda üç ilke (öğrenilmiş çaresizlik, kendini gerçekleştiren kehanet ve Garcia etkisi) ele alınacaktır.
- Bu üç ilke ondört yıldır KPSS tarihinde zaman zaman karşımıza çıkan sorulardır.
- 00:36Öğrenilmiş Çaresizlik
- Öğrenilmiş çaresizlik, geçmişte yaşadığımız olumsuz bir durumun geleceğe aktarılmasıdır ve mutlaka bir yaşantı içermelidir.
- Öğrenilmiş çaresizlikte "denedim denedim olmadı, bundan sonra da olmayacak" mantığı vardır ve bu durumda insan çabalamayı bırakır.
- Öğrenilmiş çaresizlik kişiyi pasif ve çabasız kılar, o davranışı yapmaktan vazgeçer.
- 03:18Öğrenilmiş Çaresizlik Deneyleri
- Seligman'ın köpek balığı deneyinde, köpek balığı cam bölmeye çarparak yirmi bir gün boyunca başarısız olunca, cam bölmesi kaldırıldığında bile geçmeye çalışmaz.
- Seligman'ın pireler deneyinde, pireler kavanozun kapağını vurarak başarısız olunca, kapağı açıldığında bile yukarıya zıplamazlar.
- Yavru fillerin zincir ve dikenli tellerle zincirlenmesi durumunda, zincirler çıkarıldığında bile kaçamayacaklarını düşünerek hareket etmezler.
- 06:47Kendini Gerçekleştiren Kehanet
- Kendini gerçekleştiren kehanet sadece insanda görülür ve yaşantı ve deneyim içermez, sadece düşünceye dayanır.
- Kendini gerçekleştiren kehanet olumlu da olabilir (KPSS'yi kazanacağım) veya olumsuz da olabilir (herkesin arkasından konuştuğunu düşünüyorum).
- İnsan beyni kendini kanıtlamaya çalışır, bu nedenle olumlu düşüncelere sahip olduğunuzda gerçekleşen durumlarınız da olumluya döner.
- 09:40Kendini Gerçekleştiren Kehanet Örnekleri
- Bir adam tren yolculuğunda yanlışlıkla soğuk hava deposuna girer ve otopsi raporunda oradan çıkmaya çalıştığı ve kan damarlarının donarak öldüğü görülür.
- Avrupa'da bir okulda, vasat öğrencilerin olduğu bir sınıfta beş kişi "sözde üstün zekalı" olarak kaydedilir ve bu öğrencilerin performansı muazzam bir şekilde artar.
- 11:18Kendini Gerçekleştiren Kehanet
- Kendi okullarında vasat başarı gösteren çocuklar üstün zekalılar okuluna gittiklerinde hakikaten üstün başarı göstermeye başlıyorlar.
- Çocukların başarısını arttıran temel faktör, kendilerinin gerçekten zeki olduğuna inanmalarıdır.
- Pygmalion hikayesi, kendini gerçekleştiren kehanetin gerçekliğini gösterir; Pygmalion'un heykelini canlandırdığı ve onunla evlendiği hikaye, olumlu kehanetlerin gerçeğe dönüşmesini gösterir.
- 13:13Öğrenilmiş Çaresizlik ve Kendini Gerçekleştiren Kehanet Arasındaki Fark
- Öğrenilmiş çaresizlik, olumsuz bir yaşantının geleceğe de aktarılmasını ifade eder.
- Kendini gerçekleştiren kehanette, yaşantıya dayalı olmayan, sadece düşüncede olan olumlu veya olumsuz bir durumun gerçeğe dönüşmesi anlamanız gerekir.
- 13:42Garcia Etkisi
- Garcia etkisi, olumsuz tat koşullanması olarak da bilinir ve son birkaç yıldır soru olarak çok karşımıza gelmemiştir.
- Garcia etkisi, Amerika'da hayvancılık yapan insanlar tarafından önce keşfedilmiş, sonra Garcia tarafından insanlarda ve hayvanlarda test edilmiştir.
- Garcia etkisinde, bir yiyecekten sonra mide bulantısı yaşanması durumunda, o yiyecekten uzak durma eğilimi oluşur.
- 16:13Garcia Etkisinin Özellikleri
- Pavlov'un bitişiklik ilkesini ihlal eden Garcia etkisi, koşullanmanın oluşabilmesi için bitişikliğe ihtiyaç olmadığını gösterir.
- Garcia etkisine göre, bazen tek bir seferde bile bitişiklik oluşabilir.
- Garcia etkisinin temelinde yaşam tehdidi vardır; kişi yaşamının tehdit edildiğini düşünerek o davranıştan uzaklaşır ve kendini tutar.
- 19:27Garcia Etkisinin Boyutları
- Garcia etkisinin iki boyutu vardır: olumsuz tat koşullanması ve dalga etkisi.
- Dalga etkisi, o durumu hatırlatan, o durumu çağrıştıran her şeyden kendini uzak tutmaktır.
- Gerçek sınavda sadece olumsuz tat koşullanması sorusu çıkabilir, dalga etkisi sorusu beklenmez.
- 23:09Öğrenilmiş Güçlük Kavramı
- Öğrenilmiş güçlük, kişinin yaşadığı olumsuzluklardan yılmayıp daha güçlü bir şekilde isteklerini ortaya koymasıdır.
- Matematikte başarısız olmak, "hayatım boyunca matematik yapamayacağım" demek değil, "bu sınavda başarısız oldum ama KPSS'de matematik yapacağım" demektir.
- Klasik koşullanma ilkeleri toplamda on sekiz tane olup, bu konular için soru çözülmesi tavsiye edilmektedir.
- 24:27Öğrenme Tavsiyeleri
- Öğrenciler genellikle hangi kaynağı çözmeleri gerektiği konusunda soru sorarlar.
- Bir konu bittikten sonra öncelikle o konuyla alakalı çıkmış olan soruları çözmek gerekir.
- Konu konu ayrılan çıkmış soruları edinmek daha mantıklı olacaktır.
- 25:11Klasik Koşullanma Sonrası
- Klasik koşullanma ile oluşan korkuları yok etme yöntemlerinden bahsedilecektir.
- Klasik koşullanmanın ilkeleri tamamlanmış olup, yok etme yöntemleri konusu daha sonra ele alınacaktır.