Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının Türkiye'nin köy enstitüleri tarihini anlattığı bilgilendirici bir içeriktir. Konuşmacı, Elon Musk'un insan beyni ile makine arasındaki ilişkiyi geliştirmeye yönelik çalışmaları ile başlayıp, köy enstitüleri konusuna geçiş yapmaktadır.
- Video, köy enstitüleri'nin 1923'te Mustafa Kemal Atatürk'ün fikirleriyle başlayıp 1940'larda İsmet İnönü ve Hasan Ali Yücel'in çabalarıyla 1940'ta 3803 sayılı yasayla resmi olarak kurulmasını anlatmaktadır. Ardından, köy enstitüleri'nin kapatılması sürecinde iç ve dış baskılar, özellikle büyük toprak sahiplerinin direnişi ve Demokrat Parti'nin iktidara gelişi ele alınmaktadır. Konuşmacı, bir sonraki videoda Atatürk'ü sindiremeyenlerin ve gerici kesimlerin köy enstitüleri'nin kapatılmasındaki rollerini anlatacağını belirtmektedir.
- 00:01Elon Musk'un Yeni Alanı ve Teknolojik Dönüşüm
- Geçen hafta izlenen canlı yayın, büyük bir dönüşümün eşiğinde olduğumuzu gösteriyor.
- Tesla Motors ve SpaceX kurucusu Elon Musk, uzay çalışmalarının dışında insan beyni ile yakından ilgilenmek ve insan beynini büyük beyne bağlamaya çalışmak alanında kendini gösterdi.
- Bu aşamadan sonra makine ve insan simbiyotik bir ilişkiye girecek ve hayal güçlerimizi zorlayacak değişik şeylerle karşılaşacağız.
- 02:30Köy Enstitüleri'nin Başlangıcı
- Köy Enstitüleri'nin ilk fikirleri Mustafa Kemal Atatürk'ten çıkmış, 1923 İzmir İktisat Kongresi'nde ilim ve irfanın ticaret, ziraat, sanat alanlarında birimli, tesirli, faal ve pratik olması gerektiği belirtilmiştir.
- 1936'da Atatürk'ün önerisiyle askerliğini onbaşı ya da çavuş olarak yapanlardan seçilen zeki çocukların, gençlerin altı aylık kurslardan geçirilip eğitmen olarak okulsuz köylere gönderilmesi fikri ortaya çıkmış ve köy eğitmen kursları doğmuştur.
- Köy çocukları bu kurslarla hem okuma yazma öğrenmişler hem de temel bilgilere sahip olmuşlardır.
- 04:22Köy Enstitüleri'nin Kuruluşu
- Düşünsel temellerinin 1923'lerde atıldığı, köy çocuklarının eğitimi ile Anadolu'nun çağdaşlaşmasındaki dinamo görevi göreceği fikri 1940'lara gelinirken iyice olgunlaşmıştır.
- Dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü himayesinde Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç, köylerden zeki çocukların köyün üstlerinde yetiştirildikten sonra yeniden köylere giderek öğretmen olarak çalışması faaliyetlerini meclise bir kanun teklifi olarak sunmuşlardır.
- 17 Nisan 1940'ta Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 278 oyla 3803 sayılı Köy Enstitüleri Yasası kabul edilmiştir.
- 06:04Köy Enstitüleri'ne Karşı Çıkanlar
- Köy Enstitülerine karşı çıkanların çoğu, Atatürk'ün henüz hayatta olduğu dönemlerde hilafetin kaldırılması konusunda Kazım Karabekir gibi onunla ters düşen muhalifler, CHP içindeki diğer muhalif gerici unsurlar ve büyük toprak sahipleriydi.
- Atatürk'ün ölümüyle her türden muhalefet rahatlamış ve seslerini daha fazla çıkartır hale gelmişti.
- İsmet İnönü ve arkadaşlarının direnişi ve politik manevraları sayesinde II. Dünya Savaşı'na girmekten kurtulan Türkiye, savaşın öldürücü ve yıkıcı etkilerini köy endüstrilerinin yapıcı, canlandırıcı, heyecan verici etkileri nedeniyle psikolojik olarak rahat atlatmıştır.
- 07:39Köy Enstitüleri'nin Kapatılması
- Köy Enstitüleri'nin iç çevreler, iç çıkar çevreleri ve dış çevreler dünyayı paylaşmak isteyen büyük ülkeler tarafından izin verilmemiştir.
- İç baskılardan en önemlisi büyük toprak sahiplerinin direnişiydi; çiftçiyi topraklandırma reformuna ve köy enstitülerine karşı çıkanlar aynı saflardaydı.
- 1944'te toprak reformu mecliste ele alındığında, toprak mülkiyetine müdahale edilmesine şiddetle karşı çıkan Eskişehir mebusu Mihalıç çevresinde geniş topraklara sahip Emin Sazak, 1945'te de muhalefet adına köy enstitülerine karşı ilk büyük çıkışı yapmıştır.
- 09:47Toprak Ağalarının Direnişi
- 1945'te başlayan CHP içindeki örgütlenmiş hareketin öncülerinden biri olan Van mebusu Kinyas Kartal, köy enstitüleri komünist yetiştiriyor diye kapatıldığını iddia etmiştir.
- Kinyas Kartal, köy enstitüleri mezunlarının köylerin aydınlanmasını kabullenemeyeceğini ve kendisinin 200'e yakın köyünde halkın kendisine tapması gerektiğini belirtmiştir.
- Menderes 1950'de iktidara gelir gelmez köy enstitüleri kapatılmasına başlamış, 1946'da Hasan Ali Yücel ve İsmail Hakkı Toş görevden alınarak Milli Eğitim Bakanlığı'na Reşat Şemseddin Siri'nin getirilmesiyle kapatılma sinyalleri başlamıştır.