Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan sayısal elektronik ve mantık devreleri konulu eğitim dersidir.
- Video, kombinasyonel devrelerin tanıtımıyla başlayıp, aritmetik toplama-çıkarma devrelerine odaklanmaktadır. İçerikte yarım toplayıcı, tam toplayıcı, yarım çıkarıcı ve tam çıkarıcı gibi temel toplama-çıkarma devreleri detaylı olarak anlatılmaktadır. Eğitmen, her bir devrenin çalışma prensibini, doğruluk tablolarını ve lojik fonksiyonlarını adım adım göstermektedir.
- Videoda ayrıca Karno haritası kullanarak fonksiyonların sadeleştirilmesi, tam toplayıcı devresinin tasarlanması ve dört bitlik toplama işlemi için dört tane tam toplayıcı devresi kullanılarak nasıl bir sistem oluşturulacağı da gösterilmektedir. Bu içerik, kombinasyonel devrelerin temel yapılarını ve bunların nasıl tasarlandığını öğrenmek isteyenler için faydalı bir kaynaktır.
- 00:12Kombinezonel Devreler
- Kombinezonel devreler, içerisinde bellek birimi bulunmayan ve çıkışların sadece o anlık girişlere bağlı olduğu devre yapılarıdır.
- Standart sayısal elektronik devre yapıları içerisinde tasarlanmış belli devre yapıları vardır: toplama-çıkarma devreleri, veri seçici devreler, veri dağıtıcılar, kodlayıcılar ve kod çözücüler.
- Kombinezonel devreler başlığı altında incelenen bu devre türleri, içerisinde herhangi bir bellek birimi bulunmayan devre yapılarıdır.
- 01:13Aritmetik Toplama ve Çıkarma Devreleri
- Aritmetik toplama ve çıkarma devreleri başlığı altında yarım toplayıcı, tam toplayıcı, yarım çıkarıcı ve tam çıkarıcı şeklinde devreler incelenir.
- Yarım toplayıcı, iki bitlik sayıların toplama işlemini yapar, tam toplayıcı ise iki biten daha fazla bite sahip sayıların toplama işlemini gerçekleştirir.
- Tam toplayıcı yapıları, yarım toplayıcı yapıları kullanarak oluşturulur.
- 04:00Yarım Toplayıcı
- Yarım toplayıcı, iki sayının sıfırıncı bitlerini toplayarak bir toplam sonucu ve bir elde sonucu üretir.
- İki sayının toplamının 2'ye eşit olması durumunda bir elde sayısı ortaya çıkar.
- Yarım toplayıcının doğruluk tablosunda iki giriş (a ve b) ve iki çıkış (toplam ve elde) vardır.
- 06:09Yarım Toplayıcının Tasarımı
- Yarım toplayıcının tasarımında girişler (a ve b) belirlenir ve 4 farklı durum oluşur.
- Toplam çıkışının ifadesi a xor b olarak bulunur, elde çıkışının ifadesi ise a and b olarak hesaplanır.
- Yarım toplayıcı devresi, bir XOR kapısı ve bir AND kapısından oluşur ve standart bir tasarımı vardır.
- 10:19Tam Toplayıcı Devresi
- Yarı toplayıcıda bir bitlik iki sayının toplanması yapılırken, tam toplayıcı çoklu bitli sayılarda toplama işlemi yapar.
- Tam toplayıcı, sıfırıncı bitin toplamından sonra birinci bite geldiğimizde, bir önceki bitlerden gelen elde çıkışı da hesaba katar.
- Tam toplayıcıda elde girişi (carry-in) vardır ve bu giriş, bir önceki bitlerden gelen elde çıkışı gösterir.
- 12:15Tam Toplayıcının Çalışma Prensibi
- Tam toplayıcı, iki sayıyı toplarken elde girişi de dikkate alır ve çıkış olarak toplam ve elde çıkışı üretir.
- Bir önceki bitin toplamından gelen elde çıkışı, mevcut bitin toplamına eklenir ve bu elde çıkış bir sonraki bite geçtiğimizde eklenecektir.
- Tam toplayıcı, bir önceki bitlerin toplamından gelen eldeyi mevcuttaki bitlerde ekleme işlemini yapar ve bu nedenle tam toplayıcı olarak adlandırılır.
- 17:29Doğruluk Tablosu ve Sadeleştirme
- Tam toplayıcının çıkış fonksiyonu, toplam sonucu ve elde sonucu olarak ifade edilir.
- Karno haritası kullanılarak toplam ve elde çıkış fonksiyonlarının en sade hali elde edilir.
- Toplam çıkış fonksiyonu eg xor (a xor b) şeklinde sadeleştirilirken, elde çıkış fonksiyonu (a and b) or (eg and a) or (eg and b) şeklinde ifade edilir.
- 23:27Tam Toplayıcı Tasarımı
- Tam toplayıcı tasarımı için iki XOR kapısı kullanılarak toplam çıkış üretilmektedir.
- Tam toplayıcı tasarımı için sade fonksiyonlar kullanılabilir ancak daha çok kullanılan yöntem yarım toplayıcı devre yapısını kullanarak tam toplayıcı elde etmektir.
- Yarım toplayıcıda XOR kapısı toplam sonucunu, OR kapısı ise elde çıkışını üretir.
- 28:50Tam Toplayıcı Devresinin Tasarımı
- Tam toplayıcı tasarımı için iki XOR kapısı ve bir OR kapısı kullanılır.
- Tam toplayıcıda elde giriş (eg) eklenir ve toplam sonucu eg XOR (a XOR b) formülüyle hesaplanır.
- Elde çıkışı için ab + eg·(a'·b + a·b') formülü kullanılır, bu da bir OR kapısı ile elde edilir.
- 33:15Dört Bitlik Toplayıcı Tasarımı
- Dört bitlik iki sayıyı toplayan devre tasarımı için dört tane tam toplayıcı kullanılır.
- Her tam toplayıcı üç giriş (iki sayı ve elde giriş) ve iki çıkış (toplam ve elde) içerir.
- Tam toplayıcıların iç yapısını çizmek yerine, giriş ve çıkışlarını belirtmek yeterlidir.
- 35:11Tam Toplayıcı Devresi
- İlk olarak A ve B sayılarının toplamında elde girişi yapılacak.
- Her toplayıcı devresi iki çıkış üretir: toplam ve elde çıkış.
- Bir önceki bitin toplamından oluşan elde çıkış, sonraki devrenin elde girişini oluşturur.
- 36:28Çok Bitli Toplama İşlemi
- İkinci devrede A2 ve B2 sayıları toplanır ve önceki devreden gelen elde değer eklenir.
- Son devrede A3 ve B3 sayıları toplanarak elde3 ve toplam3 üretilir.
- Sonuç olarak T3 T2 T1 T0 toplam sonucu ve elde3 taşma değeri elde edilir.
- 37:47Tam Toplayıcı Yapıları
- Bu devre tam toplayıcı veya "fuller" olarak adlandırılır.
- Dört tane fuller yapısı kullanılarak dört bitlik iki sayıyı toplayan bir sistem tasarlanabilir.