Buradasın
Kimya ve Fizik Dersi: Gazların Özellikleri ve Basınç Hesaplamaları
youtube.com/watch?v=Q_BboksqJBsYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Kimya Adası" adlı bir eğitim kanalında yayınlanan bir kimya ve fizik dersidir. Eğitmen, gazların genel özellikleri ve basınç ölçümünü anlatmaktadır.
- Video, gazların genel özellikleriyle başlayıp (maddenin en düzensiz hali, şekil ve hacim sahibi olmaması, titreşim, öteleme ve dönme hareketleri yapabilmesi, düşük yoğunluğu, homojen karışım yapabilme özelliği, esnek çarpışmalar) dört temel parametre (hacim, basınç, sıcaklık ve mol) hakkında bilgi vermektedir. Ardından kapalı kaplardaki gaz basıncı hesaplamaları, manometrelerin tanıtımı, tüplerdeki gaz basıncı hesaplamaları ve çeşitli örnek sorular çözülmektedir.
- Videoda ayrıca pistonlu kaplar ve sıvılar arasındaki basınç ilişkileri üzerinden problemler çözülmekte, X ve T kollarındaki yükseklik değişimleri hesaplanmakta ve Z, Y ve X gazlarının basınçları ile K sıvısı ile civa arasındaki yoğunluk farkları incelenmektedir. Video, gaz kanunları ile ilgili bir sonraki bölümün geleceğini belirterek sona ermektedir.
- 00:12Gazların Genel Özellikleri
- Gazlar maddenin en düzensiz halidir ve tanecikler arası çekim kuvveti en az olan haldir.
- Gazlar belli şekilleri ve hacimleri yoktur, konuldukları kabın şeklini ve hacmini alırlar.
- Gaz molekülleri titreşim, öteleme ve dönme hareketlerini yapabilir, yoğunlukları katı ve sıvılara göre daha düşüktür.
- 01:29Gazların Diğer Özellikleri
- Gazlar genleşir ancak her biri aynı oranda genleştiği için ayırt edici özellik olarak sayılmaz.
- Gazlar birbirleriyle her oranda karışarak homojen karışım (çözelti) oluştururlar, moleküllerin birbirleriyle çarpışması esnektir.
- Gazları tanımlayan dört parametre vardır: hacim, basınç, sıcaklık ve mol.
- 02:32Gazların Parametreleri
- Hacim (V) kabın hacmine eşittir, birimi litre, mililitre, desimetreküp veya santimetreküp olabilir.
- Basınç (P) gaz moleküllerinin kabın çeperine uyguladıkları kuvvettir, birimi atm, santimetre civa, milimetre civa, pascal, thor veya barda olabilir.
- Sıcaklık (T) gazların ortalama kinetik enerjisinin ölçüsüdür, birimi kelvin olup, 0°C = -273 K'dır.
- 04:52Gaz Basıncının Hesaplanması
- Toriçelli, açık hava basıncını ölçmek için civa çanağı ve cam çubuğu kullanarak deney yapmıştır.
- Deniz seviyesindeki açık hava basıncı 76 cm civa, 760 mm civa veya 1 atm olarak ölçülmüştür.
- Toriçelli deneyi civa ile yapılmıştır çünkü civanın yoğunluğu büyük olduğu için daha az yükseklikte (76 cm) basıncı ölçmüştür.
- 08:31Açık Hava Basıncının Özellikleri
- Açık hava basıncı ortamın yükseltisine bağlıdır, deniz seviyesinde gaz yoğunluğu tepelere göre daha fazladır.
- Toriçelli deneyindeki borudaki sıvı yüksekliği, deneyin yapıldığı yerin yükseltisine ve kullanılan sıvının cinsine (yoğunluğuna) bağlıdır.
- Sıvı yüksekliği borunun kesit alanına, kalınlığına veya şekline bağlı değildir.
- 09:37Kapalı Kaplardaki Gaz Basıncı Hesabı
- Kapalı kaplardaki gaz basıncı ölçümü için kullanılan aletlere manometre denir ve farklı türdedir.
- Açık uçlu manometrede, gaz basıncı (Px) ve dış basınç (P) eşit olduğunda seviye farkı oluşmaz.
- Kapalı uçlu manometrede, gaz basıncı (P) dış basınçtan (Py) yüksek olduğunda seviye farkı oluşur ve P = Py + h formülü kullanılır.
- 11:10Kapalı Uçlu Manometre ve Tüplerde Basınç Hesapları
- Kapalı uçlu manometrede, gaz basıncı (Pt) civa seviyesinin yükselmesiyle ölçülür ve Pt = h santimetre civa formülü kullanılır.
- Tüplerde gazın basıncı, tüpün konumuna göre değişir: ağzı yukarı olan tüpte P = P0 + h, yan yatık tüpte P = Py, ağzı aşağı olan tüpte P = Py + h olur.
- 13:20Serbest Pistonlu Kaplar ve Balonlar
- Serbest pistonlu kaplarda piston yukarı ve aşağı hareket eder ve içindeki gazın basıncı dış basınçla eşittir.
- Balonlar da serbest pistonlu kaplardır ve içindeki gazın basıncı dış basınçla aynıdır.
- 14:35Basınç Hesaplamaları Örnekleri
- Açık uçlu manometrede, gaz basıncı (Px) ve dış basınç (Py) arasındaki fark, civa seviyesinin yükselmesiyle ölçülür.
- Kapalı uçlu manometrede, gaz basıncı (Pt) civa seviyesinin yükselmesiyle ölçülür ve Pt = h santimetre civa formülü kullanılır.
- Karbondioksit gazı gibi aynı gaz, kabın her tarafına aynı basıncı uygular.
- 19:25Pistonlu Sistemde Basınç Hesaplamaları
- X kolunda 40 santimetre yükselme, T kolunda 2 santimetre yükselme ve Z kolunda 2 santimetre inme olmalıdır.
- X ve Y arasındaki farkın 80 santimetre olması gerekir, bu nedenle X kolunda 40 santimetre yükselme olmalıdır.
- T ve Z kollarında 4 santimetrelik fark olması için T kolunda 2 santimetre yükselme ve Z kolunda 2 santimetre inme olmalıdır.
- 20:24Pistonlu Sistemde Basınç Problemi
- Açık hava basıncı 700 milimetre civa (70 santimetre civa) olduğunda, pistonlu kaptaki gazın basıncı da 70 santimetre civadır.
- Z gazı 10 santimetre bastırırken, Y gazı 60 santimetre bastırır ve Y gazı kazanır.
- X gazının basıncı 570 civa (57 santimetre civa) olduğunda, Y gazı 60 santimetre bastırır ve X gazı 3 santimetre yükselir.
- 21:52Sıvı Basıncı Hesaplaması
- Sıvı basıncı hesaplamasında P sıvı = h × d formülü kullanılır.
- Civa olsaydı 3 santimetre yükselirdi çünkü civanın yoğunluğu 13,60 civadır.
- K sıvısı kullanıldığında, K sıvısının yoğunluğu 6,80 civa olduğundan, 3 santimetre civada yükselirse K sıvısında 6 santimetre yükselecektir.