Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kars ilinin Kazman ilçesini tanıtan bilgilendirici bir içeriktir. Video, ilçenin coğrafi özellikleri, tarihi, kültürel mirası ve doğal zenginlikleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- Video, Kazman'ın coğrafi konumu ve fiziki özellikleriyle başlayıp, ilçenin tarihini kronolojik olarak anlatmaktadır. Urartu, Sakalar, Oğuzlar ve Osmanlılar dönemlerinden bahsedilen tarih anlatımı sonrasında, ilçenin tarihi yapıları (Keçivan Kalesi, Köroğlu Kalesi, Camuçlu köyündeki yazılı kaya, Kurbanağa mağarası), doğal zenginlikleri (maden yatakları, balı, meyveleri) ve kültürel mirası (halk oyunları, halk sanatları) hakkında bilgiler verilmektedir. Ayrıca ilçenin "Kars ve Doğu illerinin meyve ambarı" olarak bilinmesi ve Türkiye'de sadece Kazman'da yetişen "uzun elma" gibi endemik bitkileri de tanıtılmaktadır.
- 00:09Kazman İlçesi ve Coğrafi Özellikleri
- Kazman ilçesi özellikle meyvecilikle dikkat çeker ve uzun elma ile meşhurdur.
- İlçede Keçivan Kalesi, Köroğlu Kalesi ve cam uçlu kaya resimleri görülmeye değer tarihi miraslardır.
- Kazman, Kars ilinin 72 kilometre güneyinden geçen Aras Nehri vadisi içinde, Çemre Dağlarından akıp gelen derenin iki yakasında kurulmuş eski bir yerleşim merkezidir.
- 02:39Coğrafi Konum ve Doğal Özellikler
- İlçe merkezinin rakımı 1200-1440 metre arasında değişiklik gösterir ve 10474 kilometrekare yüzölçümüne sahiptir.
- Kuzeyde Kaç Sıra Dağları, güneyde Şah Yolu Sıra Dağları, batısında Aladağ ve kuzeydoğusunda Yağlıca Nevi Yurt Dağları bulunmaktadır.
- Kazman, batısında Sarıkamış, Karakurt, doğusunda Tuzluca, İğdır, güneyinde Eleşkirt, Ağrı, kuzeyinde Selim, Kars'la sınır komşusudur.
- 04:08Aras Nehri ve Göl Sistemi
- Aras Nehri, Bingöl Dağlarından doğarak Kazman'a girer ve kötek bayan sularını, Şah Yolu Sıra Dağlarından gelen dere sularını ve Kazman deresini içine alarak Sürmeli Çukuruna girer.
- Aras Nehri, Kazman sınırı içerisinde 70 kilometre yol alarak ilçe merkezinin kuzeyinden derin bir havza yaparak ilerler.
- Kazman'da Deniz Gölü (Çengilli Gölü) ve Turnagöl adıyla anılan iki büyük göl ve küçük göller bulunmaktadır.
- 04:52Tarihsel Gelişimi
- 515 tarihinde İslamlıktan önceleri Kars güneyinde Aras Nehri boyuna yerleşen Hazar türlerinin Kaz boyuna göre yöreye Kazvan denilmiştir.
- Evliya Çelebi 1646'da Kazman'a gelmiş ve Anı Hükümdarı Nuşirevan kızlarından Narin'in Kazman çarşısına bir kale yaptırdığını ve onun adıyla anıldığını belirtmiştir.
- Kazman'da yazılı tarih öncesi Paleolitik dönem insanlarından günümüze kalan buluntular, yeryüzündeki en eski kültürlerden birisinin bu yörede olduğunu göstermektedir.
- 05:44Tarihi Dönemler
- İlk Tunç Çağı Camuşlu Köyündeki yazılı kaya ve Kalem mevkisinde ilk Tunç Çağından kalma açkı taşı, el değirmeni taşları, çekiç delinmiş üstü süslü hayvan parmak kemikleri, el yapımı çanak çömlekler bulunmuştur.
- Kazman'da yazılı tarih sonrası Hititler, Huriler, Mitanniler, Urartular, Kimmerler, Metler, Persler ve Sakalar bölgeyi hakimiyetleri altına almıştır.
- Sakalar (M.Ö. 650-E.Ö. 16 yılları arasında) Kafkaslardan gelerek Kür ve Aras boylarına yerleşen, atlı göçebe hayatı süren ilk Türk kavmidir.
- 06:52Saka Dönemi ve Osmanlı Dönemi
- Kazmanın kuzeybatısında, Aladağ'ın eteğinde yer alan Keçivan Kalesi'nin Saka hükümdarı Alper Tonga tarafından yapıldığı ve bu padişahın hazinelerini gizlediği ve kale çevresini yayla olarak kullandığına işaret edilir.
- Dede Korkut Oğuz nağmelerinde Doğu Anadolu'da yaşamlarını sürdürmüş, eski Oğuzlar'ın çifte başkentlerinden birisi Sürmeli Kara Kalesi, diğeri ise Kazman Ağaca Kalesidir.
- Oğuzlar'dan sonra Selçuklular, Karakoyunlular ve Akkoyunluların hakimiyeti altına giren Kazman, Kanuni Sultan Süleyman'ın Doğu seferiyle Osmanlılara tabi olmuş, 1579 yılında Kars Eyaletine bağlanmıştır.
- 07:45Osmanlı Dönemi ve Sonrası
- Osmanlılar 1579'da Keçivan Kalesini onarıp çarşı mahallesi'nde de şimdiki Kazman Kalesini taştan yaptırmıştır.
- 1807-1828 ve 1855 yıllarında Osmanlı-Rus savaşlarını yaşayan Kazman, 1878 yılında başlayan ve 40 yıl süren Rus esareti altında acılar çekmiştir.
- 1 Ekim 1920 tarihinde Kars'ta kurulan Milli Şura hükümetinin dahiliye temsilcisi Ali Rıza Ataman'ın ilçede oluşturduğu milis güçleri kılavuzluğunda Kazman düşman işgalinden kurtulmuştur.
- 08:30Tarihi ve Sanat Eserleri
- Tarihi ve sanat eserleri açısından zengin olan Kazman'da Calu köyündeki yazılı kaya ve Kurbanağa mağarası kaya üstü resimlerinin M.Ö. 12.000 yılında Taş Devri insanlarınca yapıldığı tespit edilmiştir.
- Mağara Devri insanları, sert taşlardan el baltaları, bıçaklar, delmek ve kazımak için aletler, iğneler yapmış ve mağara duvarlarına gördükleri, avladıkları hayvanların resimlerini çizmişlerdir.
- Camuşlu Köyü kaya üstü resimlerinden sonra yapılan çalışmalarda Çallı, Karaboncuk, Tunçkaya, Kozlu ve Kömürlü köyünde de birçok kaya üstü resmi bulunmuştur.
- 09:29Oğuzlar ve Saka Kalesi
- Oğuzların anı ve Kars topraklarına yerleşmesinde İğdır Sürmeli Kara Kalesi kışlak olarak, Kazman Ağaca Kalesi de yaylak olarak yurt tutulmuştur.
- Dede Korkut Oğuz nağmelerindeki Salur, Kazan ve Oğlu Oruz hikayesindeki bir sollamada "Kazanan Ağaca Kala Sürmeli'de at oynattum" denilmiştir.
- M.Ö. 650-M.S. 16 yıllarında Aras boylarına yerleşen Saka Türklerinin yaptığı rivayet edilen Kazmanın kuzeybatısındaki Keçivan Kalesi, İran destanlarında Turan padişahı Efrasyap olarak gösterilmekte ve Türklerce Alper Tonga olarak tanınmaktadır.
- 10:31Çengilli Kilisesi ve Maden Kaynakları
- Kazmanın Çengilli köyünde yer alan ve günümüze ulaşmış olan Çengilli Kilisesi çok güzel çadır üsluplu bir kilise olup 10-11. asırda Baharatlılar tarafından inşa edilmiştir.
- Kilise serbest haç plan şemasında inşa edilmiştir ve 1879 yılından 1918 yılına kadar bölgeyi işgal eden Ruslar ve Ermeniler tarafından kilise olarak kullanılmıştır.
- Aras Nehri vadisi'nde kurulmuş olan tarihi zenginliklere sahip Kazman, altın, krom, bakır, zırnık, arsenik ve tuz gibi maden yataklarına sahiptir.
- 11:32Ekonomik Yapısı ve Doğal Kaynaklar
- Yöre insanı tar