Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının Kazakistan hakkında detaylı bilgiler sunduğu eğitici bir içeriktir.
- Video, Kazakistan'ın Avrupa Konseyi üyelik sürecinden başlayarak ülkenin coğrafi, tarihi ve kültürel özelliklerini ele almaktadır. İlk bölümde başkent, önemli şehirler, Otrar faciası ve demografik yapısı anlatılırken, ikinci bölümde Türk Birliği'nin tarihçesi, Kazak toplumunun yapısı ve önemli tarihi figürleri incelenmektedir.
- Videoda ayrıca Kazakistan'ın üç aşiret yapısı, akraba bağları, Türkçülük bilinci ve turistik mekanları hakkında bilgiler sunulmaktadır. Son bölümde ise ünlü Kazakistanlı DJ Imambag Zeikenov'un Grammy ödülü kazanması gibi ilginç bilgiler paylaşılmaktadır.
- 00:15Kazakistan'ın Avrupa Konseyi İlişkileri
- Kazakistan 1999'da Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'ne gözlemci statüsü için başvurdu.
- Avrupa Konseyi, Kazakistan'ın kısmen Avrupa'da yer alması nedeniyle tam üyelik başvurusunda bulunabileceği, ancak demokrasi ve insan hakları kayıtları iyileşene kadar konseyde herhangi bir statü verilmeyeceği şeklinde yanıt verdi.
- 00:36Kazakistan'ın Uluslararası Marka Stratejisi
- Kazakistan hükümeti, ülkeyi uluslararası marka haline getirmek için astronomik miktarda yatırım yaptı.
- Nursultan Nazarbayev, ülkenin adının "Kazak Eli" olması gerektiğini belirterek ülkenin adını değiştirmeyi önerdi.
- 00:58Kazakistan'ın Başkentleri
- Kazakistan'ın en büyük şehri Almatı, Rusların doğu sınır kalesi olarak kurduğu ve bugün Orta Asya'nın en gelişmiş şehri olan bir şehirdir.
- Almatı 1991'den 1997'ye kadar Kazakistan'ın başkentiydi, ancak Çin'e sadece 300 km uzaklıkta olması nedeniyle ikinci büyük kenti Akmula başkent oldu ve daha sonra adı Astana olarak değiştirildi.
- 1989'da %17 olan Kazak nüfusu bugün %80'lere ulaşmış durumda.
- 02:01Baykonur Uzay Üssü
- Baykonur şehri, Baykonur Uzay Üssü için 2050 yılına kadar Rusya'ya kiralanmış olması nedeniyle özel bir statüye sahiptir.
- Sovyetler Birliği zamanında askeri ve bilimsel önemi nedeniyle hep gizlenmiş ve hiçbir haritada yer almamıştır.
- Baykonur Uzay Üssü dünyanın ilk ve en büyük operasyonel uzay üssüdür ve Rusya'nın tüm uzay programının merkezinde yer alır.
- 03:11Baykonur Uzay Üssü'nün Önemli Uçuşları
- Uzay yarışının ilk başladığı yerdir ve uzay çalışmaları tarihinin birçok önemli uçuşu burada yapılmıştır.
- İlk insan yapımı uydu Sputnik 1'in fırlatılması, ay yakınlarından uçan ilk uzay aracı Luna 1, ilk insanlı yörünge uçuşunu gerçekleştiren Yuri Gagarin'in aracı Vostok-1'in fırlatılması gibi önemli uçuşlar burada gerçekleştirilmiştir.
- Uzaya çıkan ilk kadın Valentina Tereshkova'yı taşıyan uzay aracı Vostok-6 ve başka bir gezegenden dünyaya veri gönderen uzay sondası Venera 7'nin fırlatılması da burada gerçekleşmiştir.
- 03:45Otrar Faciası
- Harezmşahlar ile Moğollar 13. yüzyılın ilk yarısında tanışmış ve birbirleriyle münasebet kurmuş iki farklı ırka mensup Orta Asya hanedan devletleriydi.
- 13. yüzyılın ilk yarısında Harezmşahlar'ın himayesinde bulunan Otrar şehri, Moğollara sınır konumda bulunuyordu ve İpek Yolu üzerinde muhteşem ışıltılı bir metropoldü.
- Cengiz Han, Harezmşahlara savaş ilan etti ve Otrar şehrini yerle bir etti, bu savaşın devamında Moğollar yüzbinlerce insanı katlederek Harezmşahlar Devleti'nin sonunu getirdi.
- 06:31Kazakistan'ın Nüfusu ve Etnik Yapısı
- Kazakistan yaklaşık 20 milyon insana ev sahipliği yapar ve km² başına sadece 7 kişi düştüğü için dünyanın en düşük nüfus yoğunluğuna sahip ülkelerinden birisidir.
- Kazaklar nüfusun %70'ini oluştururken, Rusların oranı %18'dir ve ülkedeki üç büyük etnik grup olan Özbekler nüfusun %3'ünü oluşturur.
- Kazakistan nüfusunun %72'si Müslüman, %23'ü Hristiyan, %4'ü ateisttir ve kalan %1'i diğer inançlara mensuptur.
- 07:43Kazakistan'ın Dil Politikası
- Kazakistan'ın iki resmi dili vardır: Kazakça ve Rusça.
- Nüfusun %65'i Kazakça bilmesine rağmen Kazakların çoğu Rusça konuşur ve iş, hükümet ve etnik gruplar arası diyaloglar da Rusça tercih edilir.
- 2018'den itibaren eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından parlamentoda Rusça kullanılması yasaklanmıştır ve kamu kurumlarında çalışabilmenin ön şartlarından birisi Kazakça bilmektir.
- 08:31Kazakistan'ın Kültür ve Yaşam Tarzı
- Kazakça, Türk dillerinin Kıpçak grubuna aittir ve insani gelişmişlik endeksine göre Kazakistan, Rusya'dan ve Türkiye'den daha iyi durumdadır.
- Kazaklar ataerkil bir toplum olmasına rağmen kadın-erkek eşitsizliği Türkiye'deki kadar yüksek değil, devlet kadrosundaki kadın yönetici sayısı erkek sayısına çok yakın.
- Kazakistan'da kadınlar pedagoji alanında çalışanların %73'ünü, tıp alanında çalışanların %87'sini, bütçe sektörünün %60'ını oluşturmaktadır.
- 09:53Kazak Kültürünün Özellikleri
- Türklerin ortak çalgısı olarak kabul edilen dombra'nın Kazak kültüründe önemli bir yeri vardır ve 2018 yılından beri Temmuz ayının ilk haftası Milli Dombra Günü kutlanmaktadır.
- Kazaklar Türk toplulukları arasında en çok soykırıma uğramış halktır ve bu sebeple Orta Asya Birliği fikri Kazakistan'da ortaya çıkmıştır.
- Kazaklarda Türkçülük bilinci yoğun bir şekilde hissedilmektedir ve devlet televizyonunda Kültigin isimli çizgi film yayınlanması, madeni hatıra paralarında Türklüğün simgesi olan gökbörüyü işlemeleri ortak değerlerimize verdikleri önemi gösterir.
- 10:32Türk Birliği ve Kazak Toplumu
- Türk Birliği fikri, Nursultan Nazarbayev tarafından 2006 yılında ortaya atılmış ve 3 Ekim 2009'da Kazakistan, Türkiye, Azerbaycan ve Kırgızistan tarafından imzalanan Nahçıvan Antlaşması ile hayata geçirilmiştir.
- Birliğin bugünkü adı Türk Keneşi'dir ve Nursultan Nazarbayev Türk Keneşi'nin ömür boyu onursal başkanı unvanını almıştır.
- Kazaklarda akraba bağı kendilerine özgü bir biçimde gelişmiştir; tüm Kazaklar yedi ceddini ve boylarını ezbere bilmektedirler ve yedi kuşak dedesine kadar herkes birbiriyle akraba sayılır.
- 11:30Kazak Aşiretleri ve Önemli Kişiler
- Kazak topluluğu Büyük Cüz, Orta Cüz ve Küçük Cüz olmak üzere üç aşiretten oluşur ve her cüzün kontrol ettikleri alanlar farklıdır.
- Kazak efsanelerine göre Kazak Türklerinin kurucu babasının üç oğlu vardı ve bu üç cüz bunlara verilmişti.
- Kene Sarı Kasımoğlu, Kazak halkının bağımsızlık önderidir; Ruslar Orta Cüz Hanlığını kaldırmaya çalışınca protesto edip başkaldırdı ve Rusları püskürtmeyi başardı, ancak daha fazla direnemedi ve güneye çekildi.
- 12:44Kazakistan'ın Turistik ve Kültürel Mirası
- Kazakistan'ın önde gelen turistik mekanlarından biri, Dostoyevski'nin Rusya sınırına yakın Samey'deki eski evidir; ev, Dostoyevski'nin "Suç ve Ceza" ve diğer eserlerinden notların sergilendiği bir müze olarak korunmuştur.
- Tarihte bilinen ilk büyük Türk-Islam alimi Hoca Ahmet Yesevi'nin türbesi Kazakistan'dadır ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndedir.
- Kazakistanlı DJ İmambag Zeikenov, "Roses" şarkısının remixini yaparak Grammy ödülü kazanmış ve Grammy ödülü alan ilk Kazakistanlı olmuştur.