Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bionluk seslendirmenlerinden İrem Öz tarafından seslendirilen eğitici bir içeriktir. İçerik, karar verme sürecini ve bu süreçte karşılaşılan zorlukları detaylı şekilde ele almaktadır.
- Video, karar verme sürecinin adımlarını (karar tanımlama, amaç belirleme, bilgi toplama, seçenekleri değerlendirme, tercih etme) açıklayarak başlar ve ardından karar vermenin zorluğunu etkileyen faktörleri (karışıklık, belirsizlik, sonuçlar, doğuştan kararsızlık) incelemektedir. İkinci bölümde ise önsezi ve duyguların karar verme sürecindeki rolleri, kararsızlık türleri, tereddüt ile kararsızlık arasındaki farklar ve rasyonel, sezgisel, bağımlı, kaçıngan ve spontane gibi farklı karar verme stilleri tanımlanmaktadır.
- Video, karar verme sürecini daha iyi anlamak ve geliştirmek isteyenler için faydalı bilgiler sunmakta, insanların neden kötü kararlar verme eğiliminde olduğu ve bu durumun nedenleri de ele alınmaktadır.
- 00:10Karar Verme Zorluğu
- Karar vermek genellikle zordur ve hızlı şekilde iyi karar vermek çok daha zordur.
- İnsanlar hayatlarını değiştiren büyük kararlardan (üniversite, kariyer) önemsiz kararlara (dizüstü bilgisayar, öğle yemeği) kadar her alanda karar verirken zorlanırlar.
- Bazı insanlar kolayca karar verir ama kendileri için iyi olan kararı vermekte veya doğru kararı zamanında vermekte zorlanırlar.
- 01:46Karar Verme Süreci
- Karar vermenin zor olmasının ana nedeni, her aldığımız karardan önce zor ve karmaşık bir karar verme sürecine girmemizdir.
- İyi kararlar vermek için genellikle altı adımlı bir süreç uygulanır: karar tanımlama, amac belirleme, bilgi toplama, seçenek belirleme, değerlendirme ve tercih yapma.
- Karar verme sürecinin farklı evreleri arasında gidip gelmek gerekir, bu da süreci tamamlamayı zorlaştırır.
- 03:47Karar Verme Zorluğunun Nedenleri
- Homo kavramı, faydalı deneyimleri veya seçenekleri kaçırma olasılığı karşısında endişeli hissetmeyi ifade eder ve özellikle pişmanlık duymaktan korktuklarında sorun yaratır.
- Karar verme eğilimi bilişsel kaynakları tüketir ve karar yorgunluğu olarak bilinen bu fenomen, başka kararlar vermemizi zorlaştırır.
- Belirsizlik ve doğal kararsızlık da karar vermemizi zorlaştıran ek faktörlerdir.
- 05:17Seçimi Zorlaştıran Faktörler
- Birden fazla alternatifin varlığı, var olmayan alternatiflerin hayal edilmesini kolaylaştırır ve bu durum seçtiğimiz alternatiften daha az tatmin olmamızı sağlar.
- Karmaşıklık, belirsizlik ve sonuçların ciddiyeti seçim yapmayı zorlaştırır.
- Doğuştan kararsız insanlar en küçük kararları verirken bile zorlanabilirler ve bu durum hayatlarının hem genelinde hem de spesifik bir alanda sorun teşkil edebilir.
- 08:51Kötü Kararlar Verme
- İnsanların kötü kararları vermesinin ana sebebi, düzgün bir karar verme süreci yönetmenin zor olabilmesi ve bu nedenle insanların çoğunlukla süreci kusurlu bir şekilde yönetmeleridir.
- Duygularımız sık sık karar vermemize engel olur veya bir hata yaptığımızı bile bile kötü seçim yapmamıza neden olur.
- Doğrulama önyargısı, zaten var olan inançlarımızı doğrulayacak şekilde bilgiyi aramamıza, onaylamamıza, yorumlamamıza ve hatırlamamıza neden olur.
- 10:44Önsezi ve Karar Verme
- Önsezi, karar verme sürecinde hem iyi hem de kötü kararlara yönlendirebilir.
- Önsezi, büyük miktarda bilgi ile analitik muhakeme yeteneğimizi kullanarak başa çıkmamız gereken durumlarda hızlıca karar vermemizi sağlayabilir.
- Önsezinizi kullanırken, durumu değerlendirip bunun en iyi seçenek olduğundan emin olmanız gerekir.
- 11:54Duygular ve Karar Verme
- Duygularımız mantıksız davranmamıza ve kötü kararlar vermemize yol açabilir, ancak tamamen görmezden gelmemiz gerekmez.
- Karar verirken duygularımızı düzgün bir karar verme süreci yönetmenizi engellemelerine izin vermeden rasyonel bir şekilde hesaba katmanız gerekir.
- Romantik bir ilişkiyi bitirip bitirmemekle ilgili karar alırken, duygusal düşünceleri hesaba katmalısınız, ancak duygularınızın hatalı karar verme sürecine neden olmasına izin vermemelisiniz.
- 12:50Daha İyi Karar Verme Yöntemleri
- İyi kararlar vermenin anahtarı, ilgili karar verme tekniklerini kullanarak ve yaygın gizli tuzaklardan kaçınarak düzgün bir karar verme süreci yönetmeyi öğrenmektir.
- Hızlı karar vermek için önsezinize güvenmek, bilgi miktarını sınırlamak, yeterince iyi kavramını benimsemek ve gecikmenin maliyetini belirlemek önemlidir.
- Zor kararlar vermek için somut gerçeklere odaklanmak, ikincil faktörleri göz önünde bulundurmak ve farklı seçenekleri seçmenin gelecek çıktılarını canlandırmak gerekir.
- 13:54Kararsızlık Türleri
- Araştırmacı kararsızlık, tüm seçenekleri araştırdıktan sonra bile karar vermek için uzun ve yorucu bir mücadeleyi içerir.
- Aceleci kararsızlık, hızlı kararlar vermeyi içerir, ancak aynı zamanda sürekli olarak kararları hakkındaki fikrini değiştirmeyi de içerir.
- Kararsızlık ve tereddüt benzer terimler olmasına rağmen, kararsızlık genel kronik zorluğu, tereddüt ise belirli bir bağlamda geçici zorluğu işaret eder.
- 15:06Karar Verme Stilleri
- Rasyonel karar verme, rasyonel alternatiflerin kapsamlı bir şekilde araştırılması ve mantıklı bir şekilde değerlendirilmesi ile karakterize edilir.
- Sezgisel karar verme, sezgilerine güvenmek olarak karakterize edilir.
- Bağımlı karar verme, başkalarından tavsiye ve yönlendirme aramak olarak karakterize edilir.
- Kaçıngan karar verme, karar vermekten kaçınmaya çalışmakla karakterize edilir.
- Spontane karar verme, anlık dolaysızlık duygusu ve karar verme sürecini mümkün olan en kısa sürede tamamlama arzusu ile karakterize edilir.
- 16:51Karar Verme Stillerinin Psikolojik Öncülleri
- Farklı türdeki karar verme stilleri değişik psikolojik öncüllerle ilişkilidir.
- Uyumlu karar verme stilleri, problem çözme ve bilgi arama için daha iyi kapasiteye, yüksek benlik saygısına, olumlu benlik kavramına ve karar verme süreci ile bağlantılı duyguları yönetme konusunda yüksek yeteneğe sahip kişiler tarafından tercih edilir.
- 17:35Karar Verme Süreci ve Zorlukları
- Karar verirken tereddütte kalmak normaldir, özellikle büyük kararlar verirken.
- Tam bir karar verme süreci, kararın tanımlanması, hedeflerin belirlenmesi, bilgi toplanması, seçeneklerin tanımlanması, değerlendirilmesi ve tercih edilen seçeneğin seçilmesidir.
- Karar vermenin zor olmasının ana nedeni, genellikle zor ve karmaşık bir karar verme sürecinden geçmemiz gerekmesidir ve sürecin herhangi bir adımındaki zorlanmamızın tüm süreci etkilemesidir.
- Belirsizlik, bilişsel önyargılar, kaçırma korkusu ve gelecek pişmanlığını en aza indirme arzusu dahil birçok etken karar verme yeteneğimize müdahale edebilir.