Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan kamu tüzel kişilikleri konulu eğitim dersidir.
- Ders, kamu tüzel kişiliklerinin hiyerarşik yapısını, devlet tüzel kişiliğinin en büyük olduğunu ve devlet içindeki birimlerin (bakanlıklar, Sayıştay, MGK gibi) devlet tüzel kişiliğini taşıdığını açıklamaktadır. Daha sonra genel bütçe ve özel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin, düzenleyici ve denetleyici kurumların, sosyal güvenlik kurumlarının kamu tüzel kişilik durumları detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Dersin son bölümünde, kamu tüzel kişiliklerinin (KTK) kendine has bütçesi, taşınır-taşınmaz mal edinme hakkı, özel karar alma yetkileri, personeli ve mallarının kamu malı olup olmadığı gibi konular incelenmektedir. Ayrıca anayasada ismi bulunan kamu tüzel kişileri ve bunların KTK'larının anayasada belirtilip belirtilmediği konusunda önemli bilgiler verilmektedir.
- 00:07Kamu Tüzel Kişilikleri
- Her bir küme bir tüzel kişiliği, her bir halka ise bir kamu tüzel kişiliği belirtmektedir.
- En büyük kamu tüzel kişisi devlettir ve diğer kamu tüzel kişileri hem yetki hem de içerik açısından en büyüğündür.
- Devlet, bütün kamu tüzel kişileri zaman donları bağımsızlaştırmıştır.
- 00:50Devlet Tüzel Kişiliği İçindeki Birimler
- Devlet tüzel kişiliği içerisinde cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar, sayıştay, MGKGS, diyanet İşleri, danıştay, gelir idaresi, emniyet genel müdürlüğü, tapu kadastro gibi birimler bulunmaktadır.
- Bu birimlerin ayrı bir kamu tüzel kişiliği yoktur, devlet tüzel kişiliğini haizdirler ve devlet tarafından temsil edilirler.
- Her bir küme KTK'dır, içindeki birimlerin ayrı bir kendine has KTK'sı yoktur.
- 01:48Anayasal Vesayet Altındaki Kurumlar
- Devlet kümesine bağlanan diğer kümeler anayasamızın 127. maddesindeki idari vesayet kavramıyla ayrılır.
- İdari vesayet, merkezden yönetimin yerel yönetimler üzerindeki denetimidir.
- Belediye, il özel idaresi ve köyler (mahalli idareler) her biri bağımsız olsa da devletin anayasal vesayeti altındadır.
- 03:26Ayrı Kamu Tüzel Kişilikli Kurumlar
- TRT, SGK, Devlet Demiryolları, BDDK, TÜBİTAK gibi kurumların tek tek kamu tüzel kişiliği vardır.
- Her biri birbirinden bağımsızdır ve devlet tüzel kişiliğinden bağımsızdır.
- Bu kurumların kamu tüzel kişiliği konusunda genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinden farklıdır.
- 04:11Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdaresi
- Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri Kamu Mal Yönetim Kontrol Kanunu'ndan alınır ve bu kanunun cetveline bakarak KTK'ların belirlenmesi gerekir.
- 2021 Mayıs'ında yapılan değişikliklerle bu cetvel sürekli değişmektedir.
- Cumhurbaşkanlığı'na bağlı kuruluşlar (devlet arşivleri, diyanet İşleri, iletişim, milli güvenlik kurulu genel sekreteri, milli istihbarat, milli saraylar, strateji, bütçe) gibi kurumlar genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine dahildir.
- 07:15Özel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdaresi
- Özel bütçe kapsamındaki kamu idareleri (YÖK, ÖSYM, üniversiteler) ayrı bir KTK'ya sahiptir.
- Savunma sanayi başkanlığı, cumhurbaşkanlığının bağlı kuruluşları gibi bağlı olsa da ayrı bir KTK'ya sahiptir.
- Atatürk Araştırma Kültür Merkezi, Dil Kurumu, Tarih Kurumu, TÜBİTAK, TÜBA, Bilim Akademisi, Karayolları Genel Müdürlüğü gibi kurumlar özel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine dahildir.
- 09:02Özel Bütçeli Kuruluşlar
- Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu gibi kurumlar özel bütçeli kuruluşlardır.
- Sağlık Enstitüleri Başkanlığı, İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Uzay Ajansı, Adalet Akademisi, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu ve Türkiye İstatistik Kurumu da özel bütçeli kuruluşlardır.
- Özel bütçeli kuruluşlar hakkında "hangisinin KTK'sı yok" veya "KTK'sı olup da yapabilecek işler var" gibi varyasyonlu sorular sorulabilir.
- 10:48Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar
- Radyo, Televizyon, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Kamu İhale Kurumu, Rekabet Kurumu, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetimi Standartları Kurumu, Kişisel Verileri Koruma Kurumu ve Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu düzenleyici ve denetleyici kurumlardır.
- Bu kurumlar bazıları Enerji Bakanlığı, bazıları Maliye Bakanlığı ile ilişkilidir.
- Sosyal Güvenlik Kurumları arasında SGK ve Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü bulunmaktadır.
- 12:25Kamu Tüzel Kişiliğinin Özellikleri
- Kamu tüzel kişiliğine sahip kurumların kendilerine has bütçeleri vardır ve bu bütçeleri sayesinde gelir ve giderleri, taşınır taşınmaz mal edinme hakkı ve özel karar alma yetkileri bulunmaktadır.
- Kamu tüzel kişiliğine sahip kurumların personelleri devlet personeli olarak nitelendirilmez, örneğin belediyelerin içindeki çalışanlar belediyenin personeli olarak kabul edilir.
- Kamu tüzel kişiliğine sahip kurumların elindeki malların tamamı kamu malı değildir, bir malın kamu malı olması için kamu hizmetine özgülenmesi gerekir.
- 14:30Kamu Tüzel Kişiliğinin Denetim ve Yetkileri
- Tüm KTK'lar istisna halleri saklı kalmak şartıyla Meclis adına Sayıştay tarafından denetlenir.
- Cumhurbaşkanı adına Devlet Denetleme Kurumu (DDK) idari denetimler yapabilir ve idari soruşturmalar açabilir.
- Kamu tüzel kişiliğine sahip kurumlar kamulaştırma yapabilir, borçlanabilir ve ihaleye çıkabilir.
- 15:41Anayasada İsmi Bulunan Kamu Tüzel Kişileri
- Anayasada ismi bulunan kamu tüzel kişileri, hem isimleri anayasada geçer hem de kamu tüzel kişiliğini anayasadan alırlar.
- Devlet, il özel idaresi, belediyeköy, üniversite ve TRT kamu idaresi olarak geçer, aynı zamanda kamu kurumu olarak da geçer.
- RTÜK, KDK ve YÖK'ün isimleri anayasada geçer ancak kamu tüzel kişiliğini kendi kanunlarından alırlar.
- 17:43Kanalın Sürdürülebilirliği İçin Beğeni İsteği
- Konuşmacı, dersin sonunda izleyicilerden videoları beğenmelerini önemle vurguluyor.
- YouTube'un algoritmasında beğeni sayısının önemli olduğu ve kanalın sürdürülebilirliği açısından zaruri olduğu belirtiliyor.
- Konuşmacı, izleyicilere kendilerine iyi bakmalarını ve sevildiklerini hatırlatıp vedalaşıyor.