Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, kamu ihale kurumunda tecrübeleri olan bir uzman tarafından sunulan eğitim içeriğidir. Konuşmacı, idareci bir perspektiften kamu satın alma süreci hakkında detaylı bilgiler vermektedir.
- Video, kamu satın alma sürecinin tüm aşamalarını kapsamlı şekilde ele almaktadır. Öncelikle satın alma planı ve ihale planı oluşturma, ihtiyaç belirleme ve piyasa araştırması aşamaları anlatılmakta, ardından teknik şartname hazırlamanın önemi ve dikkat edilmesi gereken hususlar açıklanmaktadır. Son olarak, yaklaşık maliyet hesabının ihale sürecindeki rolü ve doğru hesaplanmasının önemi vurgulanmaktadır.
- Eğitim içeriğinde, teknik şartname hazırlarken belirli bir marka, model veya ürün belirtmemesi gerektiği, alt ve üst limitler içermesi ve objektif olması gerektiği gibi önemli noktalar örneklerle açıklanmaktadır. Ayrıca, 4734 sayılı kanun kapsamında ihale kuralları, projelendirme süreci ve ihale öncesi hazırlıkların eksikliğinin maliyet ve süre açısından olumsuz etkileri de detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- 00:37Satın Alma Planı ve Süre Sürprizlerinden Kurtulma
- İdareler normal şartlarda satın alma planı oluşturarak süreyle ilgili sürprizlerden korunuyor.
- Takvim yapmanın esas işlevi süre sürprizlerinden kurtulmaktır.
- Satın alma planı yapmak, ihtiyaçları listelemek ve hangi satın alma süreçlerinin uygulanacağına karar vermek esas çalışma ihtiyacın belirlenmesi çalışmasıdır.
- 02:09İhtiyacın Belirlenmesi Süreci
- İhtiyacın belirlenmesi basit bir süreç değil, satın alma döngüsündeki merhalelerin altlığını oluşturan bir süreçtir.
- İhtiyacın belirlenmesi aşamasında, alacağımız ürünün türü, konfigürasyonu ve hangi yeteneklere sahip olması gerektiği kararlaştırılmalıdır.
- Personelin çalışma düzenine göre (medya ağırlıklı, klasik belge üretme, hesap kitap, araştırma) alacağımız bilgisayarın özellikleri belirlenmelidir.
- 04:19Piyasa Araştırma ve Teknik Şartname Hazırlama
- Piyasa araştırma aşamasında, piyasada bulunan ürün yelpazesinde hangi ürünlerin daha uygun olduğuna karar verilir.
- Her verilen kararda alacağımız şeyle ilgili özelliklerin bir bedeli vardır, gereksiz özelliklere sahip ürün almak başarılı bir satın alma değildir.
- Piyasa araştırma aşamasında, satın almacılar ve ihale yetkilileri birlikte karar vermelidir.
- 08:44Teknik Şartname Hazırlama Kanunu
- Kanunun 12. maddesinde, ihale konusu mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarilerce hazırlanması esastır.
- İdare, teknik şartnameyi kendisi hazırlayamıyorsa, dışarıdan hizmet alarak uzmanların hazırlamasını istemelidir.
- Teknik şartnamelerde sadece teknik özellikler yer almalıdır, idari konular veya sözleşme tasarısı konuları bu belgede olmamalıdır.
- 13:06Tekli Şartname Hazırlama ve Rekabet
- Tekli şartlarda belirlemelerin ayrıntılı yapılması, piyasadaki ürün yelpazesini sınırlayarak satın alma esnekliğini kaybetmeye neden olur.
- Tekli şartname, fonksiyonel çalışma sağlamaya yönelik olmalı, rekabet edemeyen hususları içermemeli ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlamalıdır.
- Kamu ihale kurumuna gelen şikayetlerin yaklaşık %70'i tekli şartname ile ilgilidir ve bu şikayetler idareyi zor durumda bırakabilir.
- 16:20Tekli Şartname Hazırlama Kuralları
- Teknik şartnamelerde üç fıkra varsa ulusal veya uluslararası teknik standartlara uygun sağlamaya yönelik düzenlemeler yapılabilir.
- Teknik şartlarda belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belli bir marka veya modele yönelik düzenlemeler yapılamaz.
- Tekli şartname hazırlarken ayrıntıya girene kadar karar vermek önemlidir, aksi halde söylentiler ve dedikodu riski taşıyabilir.
- 17:50Tekli Şartname İtirazı Örneği
- Bir üniversite hastanesi tıp fakültesi için beyin cerrahisi el aleti seti alırken, tekli şartname itiraz görmüştür.
- İtiraz, tekli şartnamein belirli bir marka ve modeli işaret ettiği ve tek satıcıyı hedeflediği yönündeydi.
- Gerçek durumda, beyin cerrahisi el aleti seti piyasasında iki Alman marka var ve her biri diğerinin olmayan iki özellik sunmaktadır.
- 22:22Tekli Şartname İptali ve Çözüm Önerisi
- İdare, bu dört özelliği fiyat dışı unsur olarak belirleyerek, ikişer ikişer istekleri yarıştırmak yerine, teknik şartlamayı nokta atışı şeklinde hazırlamıştır.
- Tekli şartname, belli bir marka model işaret ettiği için Kamu İhale Kurumu tarafından iptal edilmiştir.
- İdarenin birincil önceliği piyasayı memnun etmek değil, kendi ihtiyacını karşılamaktır.
- 25:29İyi Tekli Şartname Hazırlama Kriterleri
- İyi bir tekli şartname hazırlamak için kullanıcılardan destek alınmalı ve onların ne istediklerini kesin olarak bilmek gerekir.
- Kullanıcıların gerçekten ne istediğini anlamak için onları sınava tabi tutmak yerine, piyasa aktörü veya müfettiş gibi değerlendirmeler yapılmalıdır.
- 26:34Tekli Şartnamelerin Özellikleri
- Tekli şartnamelerde nokta atışı belirlemelerden uzak olmalı ve alt-üst marşlar belirten metinler olmalıdır.
- İyi özelliklerin alt limiti ve kötü özelliklerin üst limiti belirtilmelidir.
- Bazı vazgeçilmez özellikler için sabit değerler de kullanılabilir, ancak bu durum her zaman değil.
- 30:40Tekli Şartnamelerin Hazırlanması
- Tekli şartnameler hazırlarken dikkat edilmesi gereken en önemli şey, iyi ve kötü özellikler itibariyle alt ve üst limitler içeren bir metin olmasıdır.
- Tekli şartnamelerde belli bir marka, model, patent, kaynak veya ürün belirtilemez veya işaret edilemez.
- Tekli şartnameler objektif olmalı ve ölçülebilir olmalıdır.
- 34:04Tekli Şartnamelerde Ölçülebilirlik
- Tekli şartnamelerde kriterlerin olabildiğince sayısal ve objektif olması gerekir.
- Ölçülebilir olmayan kriterler herkes tarafından sorgulanabilir.
- Tekli şartnamelerde özelliklerin birbiriyle dengeli olması gerekir, versiyon (jenerasyon) temsil etmesi gerekir.
- 38:48Yapım İşleri ve Projelendirme
- Mal alımları için belirtilen kurallar hizmet için de geçerlidir.
- Yapım işleri konusunda projelendirme ve özel teknik şartnameler daha tanımlanmış bir alandır.
- 62/c maddesine göre yapı işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projesi yapılmadan ihaleye çıkılamaz.
- 42:03İhalede Proje Türleri
- Ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir, ancak bu bir istisnadır.
- Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürmede teklif almak suretiyle ihale yapılması zorunludur.
- Doğal afet durumunda veya uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan durumlarda kesin proje üzerinden ihale çıkılabilir.
- 43:06Projelendirme Eksiklikleri ve Riskler
- Sayıştay'ın mali ve güzellik denetim raporlarında projelendirme ile ilgili eksiklikler ve yanlışlıklar çarpıcı şekilde gösteriliyor.
- Projelendirme eksiklikleri özellikle yapım işlerinde süre, maliyet ve işin istenilen fonksiyonlara sahip olarak gerçekleştirilmesi açısından büyük riskler oluşturuyor.
- Hazırlıkların eksik yapılması hem maliyet hem süre hem de ortaya çıkan eserin ihtiyacı karşılaması açısından arzu edilmeyen sonuçlara varılmasına neden oluyor.
- 44:44Kesin Proje Hazırlaması
- Kesin proje, mümkün olan arazi ve zemin etütlerine dayalı olarak ve yapı elemanlarının belirlenmiş olduğu şekilde çizilmelidir.
- Arazi ve zemin etüdü ile ilgili çalışma ne kadar sağlıklı olursa, yapı elemanlarının belirlenmesi ve kesin projenin çıkarılması o kadar sağlıklı olur.
- Özellikle büyük yatırım ve altyapı işlerinde, idarelerin sürprizle karşılaşmasına neden olan en büyük eksiklik sağlıklı arazi ve zemin etüdü yapılmamasıdır.
- 46:00İhale ve Uygulama Projesi
- Bir yapım işi uygulama projesi olmadan yapılamaz, ancak uygulama projesini ihale öncesinde idare mi yapacak, sözleşmeden sonra yüklenici mi yapacak diye tartışılır.
- 62/c hükmü, ihale aşamasında hangi proje ile çıkılabileceğine ilişkin bir ruhsat veriyor idareye bazı konularda.
- İhaleye çıktığınızda ön veya kesin projenin ne kadar sağlıklı olduğudur, bunun sağlığını arazi ve zemine dayalı olarak sağlamak önemlidir.
- 47:20Zemin Etüdü ve Kesin Proje
- Zemin etüdü yapıldığında, kesin proje zemine uymuyorsa, yüklenici insaata başladığında tekrar kesin proje ve uygulama projesi yapılması gerekecektir.
- Bu durum yüklenici ve idare açısından istenmeyen bir sürprizdir ve genellikle maliyet artışına neden olur.
- Yapım işleri açısından zemin etüdü ve o zemine dayalı kesin projenin sağlığı konusunda emin olunmalıdır.
- 53:30Yaklaşık Maliyet
- İhaleye dönüp teklif vermeye yönelik maliyeti bulmak için yaklaşık maliyet hesaplanması gerekir.
- Kanunun 9. maddesine göre yaklaşık maliyet, mümkün olan bütün piyasa araştırmaları yapılarak KDV hariç olarak hesaplanacak bir bedeldir.
- Yaklaşık maliyet, ihale usulleri, ilan süreleri ve satın alma yöntemleri gibi kararları belirlemek için önemli bir kriterdir.
- 56:48Yaklaşık Maliyet Hesabı
- Kanunun dokuzuncu maddesinde, yaklaşık maliyetin her türlü fiyat araştırması yapılarak bulunması gerektiği belirtilmiştir.
- İdare, fiyat tespiti için kendisine veri olabilecek bütün kaynakları araştırmalı ve bunlardan bir sonuca varmalıdır.
- Yaklaşık maliyet hesaplaması için iki şey kesinleştirilmelidir: miktar ve birim fiyatı, çünkü piyasadaki birim maliyetleri ile çarpılarak toplam maliyet bulunur.
- 59:08İdarenin Sorumluluğu
- Yaklaşık maliyetin hesabına ilişkin araştırılacak veri kaynakları uygulama yönetmeliklerinde idarelerin takdirine bırakılmıştır.
- İdareye, her türlü fiyat araştırması yaparak piyasa rayiçine uygun bir fiyat tespiti yapma sorumluluğu verilmiştir.
- Kanunun dokuzuncu maddenin gerekçesinde, her türlü fiyat araştırmasının amacı piyasa sanayicini bulmaktır.
- 1:01:49İhale Kararları ve Yaklaşık Maliyet
- Kanunun kırkıncı maddesine göre ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren istekliye verilir.
- Yaklaşık maliyetin bir fonksiyonu, ihalede tekliflerin karşılaştırılmasında kullanılmasıdır.
- Otuzdokuzuncu maddede, ihale komisyonu bütün teklifleri reddederek ihalenin iptalinin ihale yetkilisinin onayına sunulması öngörülmüştür.
- 1:04:13İhale İptali ve Yaklaşık Maliyet
- İhale komisyonları sıklıkla bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmektedir.
- İhale yetkilisi, yaklaşık maliyete göre teklifleri pahalı bulabilir ve ihaleyi iptal edebilir.
- Yaklaşık maliyet, ihale komisyonu ve ihale yetkilisinin doğru yönlendirilmesi açısından önemli bir ışık kaynağıdır.
- 1:08:56Yaklaşık Maliyetin Önemi
- Yaklaşık maliyet hesabı bir gösterge niteliğinde olmalıdır, sportif faaliyet veya vade işlem değildir.
- Kanun koyucu, yaklaşık maliyet hesabına ilişkin dokuzuncu maddesi ve uygulama yönetmeliklerinde uzunca bir bölüm ayırmıştır.
- İhale yetkilisi veya komisyonu, ihale bedeli ile ilgili karar verirken, yaklaşık maliyetin doğru tespit edilmesi önemlidir.
- 1:11:58Yaklaşık Maliyet Hesaplama ve Piyasa Rayici
- Yaklaşık maliyet hesaplamasında tek kriter piyasa rayici ve sanayici maliyeti olmalıdır.
- İdare, piyasa rayicini yakalamak için engelleri aşabilecek enstrümanlar geliştirmelidir.
- Kamu birim fiyatlarının kullanılması yerine, piyasa koşullarında yaklaşık maliyet hesaplanmalıdır.
- 1:13:30Yaklaşık Maliyet Hesaplama Kaynakları
- Uygulama yönetmeliklerinde, meslek odaları, kamunun ilan ettiği fiyatlar, bilirkişiler, puantaj, zincir mağazaların katalogları ve internet fiyatları gibi veri kaynakları belirtilmiştir.
- İdarenin hangi kaynakları kullanacağına ilişkin insiyatif vardır, ancak piyasa rayicini yakalayacak şekilde yaklaşık maliyeti doğru tespit etme sorumluluğu idarede bulunmaktadır.
- Hedef piyasa rayicini yakalamak olduğundan, hangi kaynaklardan alınacağına göre değil, doğru tespit edilmesine göre değerlendirilmelidir.
- 1:15:22İhale Örneği ve Yaklaşık Maliyet Uygulaması
- Bir ilde 20'nin üzerinde küme projesi ihalesi yapılmış, ilk ihalelerde yaklaşık maliyete nazaran %30-32 indirim elde edilirken, sonraki ihalelerde %2-3 indirimle sonuçlanmıştır.
- İhale yetkilisi, sonraki ihaleleri yaklaşık maliyette yeterli indirim sağlanamadığından iptal etmiştir.
- İhale alanlar, şikayetlerde yaklaşık maliyetin altında tekliflerin iptal edilmesinin mevzuata aykırı olduğunu belirtmişlerdir.
- 1:19:34Danıştay Kararı ve Yaklaşık Maliyetin Önemi
- Kamu İhale Kurumu, şikayetleri haklı bulmuş ve yaklaşık maliyetin altında olan tekliflerin ihaleye verilmesini engelleyen bir şey olmadığını belirtmiştir.
- Danıştay, idarenin ilk ihalelerde görülen fiyatların piyasa rayicinde hesaplanmasını yapmadığını ve bu nedenle sonraki tekliflerin pahalı olduğunu iddia edemeyeceğini belirtmiştir.
- Yaklaşık maliyetin piyasa rayicinde hesaplanması, ihale manipülasyonunu önleyerek rekabetin kısıtlandığı yerlerde idareyi kurtarıcısıdır.
- 1:24:07İhale Manipülasyonu ve Yaklaşık Maliyetin Önemi
- Yaklaşık maliyetin doğru hesaplanması durumunda, kimin ihaleyi alacağı önemli olmaz çünkü fiyat piyasada pahalı değildir.
- İsteklerin ihaleye girmesini her zaman engelleyemeyebilirsiniz, piyasa maharetli bir şekilde bu tedbirleri aşabilir.
- İhaleyi manipüle etmeyi engellemek yerine, doğru yaklaşık maliyet hesaplaması daha etkilidir.