Buradasın

İznik Çini Sanatı Tarihi ve Özellikleri

youtube.com/watch?v=mgN-HJjqXx0

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Vav TV'nin "Doğudan Batıya Tarih" programında sunucu, çini ustaları Alev Demir Kesen ve Faruk Kırlı ile Türk çini sanatının tarihsel gelişimini ve özelliklerini ele almaktadır. Programda masanın üzerinde çini eserleri de yer almaktadır.
Video, çini sanatının Orta Asya'dan Anadolu'ya taşınmasından başlayarak Selçuklu ve Osmanlı dönemlerindeki gelişimini kronolojik olarak anlatmaktadır. İznik çini sanatının özellikleri, kullanılan renkler (özellikle kırmızı), motifler (hatayi, penç, hayat ağacı, şemsi, üç benek) ve bu sanatın Türk kültürüne olan derin bağlantısı detaylı olarak incelenmektedir.
Programda ayrıca Baba Nakkaş dönemi, Osmanlı çini sanatının tasavvuf kültürünün etkisiyle gelişimi, Topkapı Sarayı, Arkeoloji Müzesi ve Türk İslam Eserleri Müzesi'ndeki çini örnekleri, çini boyalarının doğal malzemelerden elde edilmesi ve çini sanatının matematiksel ve felsefi boyutları gibi konular da ele alınmaktadır. İznik çini sanatının Kanuni dönemi en parlak dönemini oluşturduğu, ardından Lale Devri ve Sultanahmet Camii'nin çinileriyle çöküşe girdiği ve Kütahya çini sanatının 18-19. yüzyıllarda halk sanatı olarak geliştiği bilgisi de paylaşılmaktadır.

00:22Çini Sanatının Tarihi: Program, çini sanatını, özellikle İznik çiniciliğini ve tarihsel gelişimini konu alıyor.
Konuklar olarak Sakarya Üniversitesi'nden Alev Demir Kesen ve Faruk Kırlı çini ustaları programda yer alıyor.
Çini sanatı, insanoğlunun yaradılış efsanesinden itibaren karşılaştığı toprak, su, hava ve ateş elementlerinin doğal birleşimi olan ürünlerdir.
03:04Çini Sanatının İlk Çıkış Noktası: Çini sanatının ilk çıkış noktası Orta Asya'dır, Türkistan ve Horasan bölgesindedir.
Türklerin MÖ 3000 yılından 600 yılına kadar süren süreçte Oğuzlar ve Hunlar dönemi ile çini sanatı başlamıştır.
Göktürklerde dar ağızlı, balık sırtı desenli kaplar ve kaçaklar (evani) bulunurken, Uygurlarda da benzer motifler görülmektedir.
04:54Çini Sanatının Gelişimi: 14. yüzyıldan itibaren (Beylikler döneminden) Türkçe'nin sanatı daha şekil almaya başlamıştır.
Sırlı tuğlalar renkli sırlı tuğlalarla taşıyıcı unsur olarak mekanlarda kullanılmış, estetik hassasiyete dikkat edilerek geliştirilmiştir.
Çini sanatının Orta Asya kökenli olduğu, Türkler'e has bir estetik sanatı olduğu ve zaman içinde Türklerin göç güzergahları ile birlikte ustalıklarını taşıdıkları anlaşılıyor.
08:47Selçuklu Çini Sanatı: Selçuklu çinisi, Alaaddin Keykubat döneminde Baykal Gölü civarında inşa edilen Kudabas Sarayı çinileriyle başlamıştır.
Kudabas Sarayı çinilerinde turkuaz çok hakimdir ve turkuaz Türklerin rengi olarak kabul edilir.
Selçuklu çinilerinde sonsuzluk kavramı ve gökkubbeye erişme arzusuyla kutsal renk olan turkuaz ve kobalt mavisi tonlamalarında, altıgen ve sekizgen geometrik düzenlemelerde hayvan, ejder, bitki motifleri ve fantastik hayvanlar kullanılmıştır.
11:49İznik Çini Sanatı: İznik çinisinde renkler Selçuklu çinilerinden farklıdır, özellikle yoğun bir kırmızı kullanımı başlamıştır.
Çini sanatındaki kırmızının başlangıcı İznik'e atfedilir ve Osmanlı döneminde kullanılan ilk kırmızı Süleymaniye Camii'nin kandillerinde kullanılmıştır.
Çini sanatı imparatorluk sanatı olarak görülür çünkü üretimi ve yaptırılması çok maliyetlidir, bu nedenle farklı renkler güç ispatı olarak kullanılmıştır.
14:34Kubadabad Sarayı ve Anadolu Selçuklu Seramikleri: Kubadabad Sarayı'nın kalıntıları, o dönemin ihtişamını ve büyük kompozisyonlarını ortaya koyuyor.
Anadolu Selçuklu seramiklerinde savaşa giden ve dönen topluluklar, şölenler, düğünler, hayvanlar ve taht sahneleri gibi çeşitli sahneler görülebiliyor.
Anadolu Selçuklu seramiklerini o dönemin fotoğraf çektirme stili olarak yorumlamak mümkündür, sanki belge olarak bırakmak için yapılmış gibi görünüyor.
15:50İznik Çiniciliği ve Lokasyonu: İznik'te çiniciliğin ilk izleri ve kökleri Çandarlıların şehri olmasıyla ortaya çıkmış, Çandarlıların prestij mekanı başlamasıyla çini çarşıları ve ustalar ortaya çıkmış.
İznik'in en önemli faktörü lokasyonu; Kütahya'dan hammaddenin ve toprağın geldiği, aynı zamanda İstanbul'dan saray nakkaşhanesi desenlerinin aktarıldığı bir merkez nokta.
İznik, Roma döneminde de sanatın merkezi olan bir şehir olduğu için Osmanlı'dan önce de tercih edilmiş.
17:43İznik Çiniciliğinin Gelişimi: İznik çinisi ve Selçuklu çinisi arasında kalan bir periyot var, bu dönemde maviler ve diğer teknikler kullanılmış.
İznik çiniciliğinin gelişim sürecinde Çandarlıların, Fatih ve Kanuni dönemlerinin büyük etkisi var, imparatorluğun büyümesiyle çini sanatı gelişmiş.
İstanbul'daki ilk çinili yapılardan biri olan Çinili Köşk, Semerkant ve Özbekistan'daki yapılara benzer çinilerle donatılmış.
19:10Çini Kelimesinin Etimolojisi: Çini kelimesi aslında Çin'den gelen anlamında evrilmiş, ancak saray arşiv kayıtlarında II. Mahmut döneminde ilk kez kullanılmış.
Osmanlı'da duvar karolarına "kasi", günlük kullanımdaki tabaklara "evai" adı verilmiş.
Selçuklular, Osmanlılar ve Orta Asyalılar hiçbir zaman çin'i dememiş, ancak ince estetikten dolayı bir noktadan sonra çin'i diye kalmış.
20:30Baba Nakkaş ve Ehl-i Hiref Sistemi: Baba Nakkaş, 15. yüzyıl Fatih dönemi baş nakkaşıdır.
Ehl-i Hiref sistemi Kanuni döneminde en güzel dönemlerini yaşamış, 15. yüzyıl Fatih döneminde ise lonca teşkilatı olarak devam etmiştir.
Lonca teşkilatı ve Kanuni dönemindeki ehl-i hiref teşkilatı, bugünkü üniversiteler gibi bir okul niteliğindeydi, en üst düzeyde eğitimler veriliyordu.
21:59Fatih Dönemi Sanatı ve Motifler: Fatih döneminde büyük üstatlardan kendine has bir üslup oluşturulmuş, bu üslup hatayi motifi, penç motifi, gonca ve yapraklardan oluşuyordu.
Hatayi, bitki görünümünde olan fakat öz yapısında herhangi bir çiçeğin dikine kesidi olan, botanik yapısı teşkil eden bir motiftir ve Türklerde kutsaldır.
Penç motifi tamamen geometrik, dikey, yatay ve diagonal bir yapıya sahip, altın oran hassasiyetinde düzenlemelerdir ve aynı çiçeğin kuşbakışı görünümüdür.
23:49Baba Nakkaş Üslubu: Baba Nakkaş, çini sanatında ve geleneksel Türk sanatlarında "hatayı üslubu" olarak bilinen, yaprakların dengeli şekilde yerleştiği bir yapıyı oluşturmuştur.
Baba Nakkaş üslubu, Türklerde tamamıyla çizgiyle anlatılan ve özetlenerek sonuca varan, karikatür sanatıyla eşdeğer bir üsluptur.
Baba Nakkaş, iki boyutlu olan sanatı üç boyut haline getirmiş, yaprakların üst üste katlanıp rüzgara göre eğilmesini tonlamalarla ifade etmiştir.
25:00Baba Nakkaş'ın Sanat Özellikleri: Baba Nakkaş, beyaz üzerine kobalt veya kobalt üzerine beyaz zemin bırakarak sadece mavi tonlarda ve kontürlerde huzur veren, Selçuklu'nun sonsuzluk kavramını ifade eden bir yapı oluşturmuştur.
Her bir motif birer müzik notası kıvamında olup, farklı yerleştirildiğinde farklı melodiler oluşturur ve hiçbirisi birbirinin tekrarı değildir.
Baba Nakkaş tasarımları, 15. yüzyılda Mink porselenleri ile aynı değerde görülür ve karıştırılır, ancak asla kopya değildir.
26:57Baba Nakkaş'ın Hayatı ve Önemi: Baba Nakkaş, Fatih döneminin en büyük sanatçısıdır ve Üsküdar'da bulunan Nakkaştepe'de mezarı bulunmaktadır.
İslam'dan hemen sonraki dönemde suret yasaklandığı için sanatçılarda bir arayış vardır ve en kaliteli işçilik Baba Nakkaş döneminde ve Kanuni'nin başlarındaki dönemlerde olmuştur.
İznik döneminin ilk kırmızı hamur dönemidir ve Topkapı Sarayı'nın nakkaşhanesi'nde çizilen desenler İznik'e yollanarak üretilmiştir.
30:24İznik Çini Sanatı: İznik çinilerinin temeli doğadır; yaprakların sapla birleşmesi, bitkilerin kompozisyonu ve bitkiler arasındaki uyum incelenmiştir.
İznik çinilerinde proporsiyon çok önemlidir; gülün boyutuyla yaprağının boyutu neredeyse birebir aynı alınmıştır.
İznik çinilerinde büyük bir kompozisyon niteliği vardır; fırçalar kontör çekir, fırınlama esnasında likitleşen boyaların birbirine karışmamasını engeller.
34:28İznik Çini Sanatının Özellikleri: İznik çinilerinde tek bir merkezden, bir noktadan itibaren başlar ve geometrik altıgenler ya da sekizgenlerle genel bir kompozisyon vardır.
Sonsuzluk kavramı ve durak niteliği taşıyan bu desenler, özellikle mezar taşlarının üzerinde görülür.
Nakkaşhanede çizilen desenlerin bir kısmı çini olurken, bir kısmı kalem iş, kaftan veya mezartaşı olarak kullanılır ve bu dönem modasını gösterir.
36:10Çini Sanatının Mistik Boyutu: Çini sanatı ibadet niteliğinde olup, ezoterik ve mistik bir boyuta sahiptir.
Tasavvuf kültürünün hakim olduğu dönemde, varlık ve varlıkla birlik düşüncesinin sembolize ettiği bir sanattır.
Türklerin gök kubbe arayışı, sonsuzluğa ulaşmaları ve Yaradan'a varmaları, çini sanatında süsleme unsuru olarak büyük anlamlar taşır.
37:32Çini Sanatının Gelişimi ve Etkileri: Çini sanatı özellikle Kanuni Sultan Süleyman döneminde zirveye çıkmıştır.
İran seferlerinde gelen sanatçılar sarayı etkilemiş, Topkapı Sarayı'nın saray nakkaşhanesindeki nakkaşların çoğu İran kökenlidir.
Fatih döneminde de İran'dan gelen sanatkarlar bulunmuştur.
38:34Rüstem Paşa Camii ve Çini Sanatı: İstanbul'da çini sanatı denildiğinde en kıymetli yapılar arasında Rüstem Paşa Camii bulunmaktadır.
Rüstem Paşa'nın çiniye merakı ve gücünü ispatlama derdi vardır.
Caminin mimari özellikleri gösterişli olmasına rağmen çok büyük bir cami değildir.
40:03Çini Sanatında Renkler: Selçuklu döneminde çini sanatında turkuaz, kahverengi ve bazen mor renkler kullanılmıştır.
Baba Nakkaş ve Milet'te daha çok mavinin tonları, Kanuni döneminden itibaren daha fazla yeşiller kullanılmıştır.
Şehzade Mehmet'in türbesinde çok güzel sarılar kullanılmıştır.
41:02Çini Sanatının Özellikleri: İznik döneminde çini sanatında kobalt, kırmızı, turkuaz, mavi ve yeşil beş renk kullanılmıştır.
Çini sanatı kıymetli taşların sır altına gizlendiği bir sanattır; kırmızı mercan taşının özünden yapıldığı bilinir.
Türbelerde ve camilerde çini yoğunluğu, mekanları cennet bahçesi havasına sokmak için kullanılmıştır.
42:24Çini Sanatında Motifler: Rüstem Paşa Camii'ndeki hayat ağacı, sanat tarihinin efsane beş panosundan biridir.
16. yüzyılda bahar dalları ve selvilerle tamamlanan hayat ağacı, sonsuzluk ve ölümsüzlük temalarını taşır.
Saz yolu üslubu 16. yüzyılın Şahkulu döneminde, hançerli yapraklarıyla, laleler ve haşhaş motifleriyle öne çıkmıştır.
44:07Çini Sanatında Semboller: Kırmızı bordürlerde ve köşebentlerde bulunan düğümler "saadet düğümü" olarak geçer ve 16. yüzyılda İslam öncesi Türk sanatında ejderin düğümlenmiş halidir.
Saadet düğümü gökyüzü ve kozmolojiyi anlatır, ay ve güneş tutulmasının ifadesidir.
Lale motifi şemsi motifi olarak kullanılmıştır; şemsi güneş anlamındadır ve Osmanlı'nın gücünü temsil eder.
45:51Osmanlı Sanatı ve Çiniler: Osmanlı Devleti'nin ebed müddet olduğuna dair vurgu, en ihtişamlı çağının sanata yansımış en somut ifadesi olarak çinilerdir.
Türk müzik aletleri üzerinden tarih okunması muhteşem olup, sanat eserlerinin batın anlamlar gizlediğini ve farklı boyutlarının olduğunu göstermektedir.
Bakmakla görmek arasında fark vardır; sadece önünden geçmek yerine üzerinde düşünmek ve derin derin kavramak gerekir.
47:11Sanat Eserlerinin Değeri: Günümüzde dünyadaki herhangi bir müzenin kataloğuna bilgisayardan veya birebir bakarak erişebilmek büyük bir avantajdır.
O dönemde teknoloji olmadığı halde bu eserlerin çıkması hayret vericidir ve o döneme asla erişemiyoruz.
Rahmetli İsmail Hakkı Uzunçarşılı, ömrünü ilme adamış en büyük tarihçilerimizden biri olup, son çalışması ehli ref defterleri üzerine olup basılmak üzere teslim etmiştir.
49:42Çinilerin Teknik Özellikleri: Çinilerde lalenin çok sık işlendiği görülür ve bu desenler ulama adı verilen bir desen örgüsüne sahiptir.
Ulama deseninde sadece bir karoyu tasarlayıp onu sonsuz şekilde sağa sola, yukarı aşağı olacak şekilde tasarlamışlardır.
Çinilerde DNA yapısı gibi canlının süregelen kutsal yapısı mevcuttur ve bu içgüdüsel bir his olabilir.
51:01İznik Çinileri ve Sanat Tarihi: İznik çinileri konusu İstanbul merkezli konuşulmaktadır ve çinilerin çok derinlikli bir yapısı vardır.
Müzikten çiniye, resme varana kadar her sanatın çok derin anlamlar içerdiği görülmektedir.
Sanat tarihi, tarihe yardımcı bilimlerden biridir ve her bilim dalının birbirini tamamladığı görülmektedir.
52:24Çinilerin Anatomik Yapısı: Rüstem Paşa Camii çinilerinde hatayı (çiçeğin enine kesiti, anatomik yapısı) görülmektedir.
Hatayı, soğanın tam ortadan kesildiğinde görülen detaylı anatomik yapıdır.
Bu yapıdaki işçilik çok iyidir ve Osmanlı ihtişamını, sanattaki ihtişamı, inceliği ve ustalığı net bir şekilde göstermektedir.
53:34Çinilerin Geometrik Yapısı ve Üslubu: Çinilerin yapısında dikey, yatay ve diegonal çizgilerden oluşan geometri yapısı vardır.
16. yüzyıl Kanuni döneminin Kara Memi üstadı tarafından uygulanmış ve baharı temsil eden motifler içeren bir üslup oluşturulmuştur.
Çinilerdeki desen tasarımları hep ilkbahardır ve bahar mutluluk, yeniden doğuş ve yeniden hayata başlamanın ifadesidir.
55:53Çinilerin Ebatları ve Korunması: Günümüzde genellikle 10 ve 10'un katlarındaki kaşlar kullanılırken, çinilerin ebatları yapılara göre değişiklik göstermiştir.
Çinilerin korunması mümkün olmamaktadır çünkü duvara yapışan bir nesneden bahsedilmektedir.
Dünya çapındaki müzayedelerde çok yüksek paralara satılan özellikle Baban Nakkaş üslubu çiniler vardır.
58:04Çin Sanatı ve Dünyada Yeri: Dünya klasikleri çok güzel eserler olup, özellikle Washington'daki Free Gallery of Art ve İngiltere'de çok örneği bulunmaktadır.
Çin sanatı Guinness Rekorlar Kitabı'nda yer almasa da satış olarak rekor fiyata satıldığı bilinmektedir.
So the Bais adlı yerde satılan çinilerin miktarları ve fiyatları yazmaktadır.
59:40Çin Sanatının Teknik Özellikleri: Çin sanatında kullanılan renkler oksit boyalardan oluşmaktadır; kırmızı demir oksitten, mavi kobalt oksitten elde edilmektedir.
Kırmızı renk arayışında birçok ustalar hayatını kaybetmiş, hatta bir ustalar heyecanla kırmızıyı bulduğunda kolunu kaybetmiştir.
Türk kırmızısı da denilen bu renk için büyük mücadeleler yaşanmıştır.
1:01:02Topkapı Sarayı'ndaki Çin Sanatı: Topkapı Sarayı'nda özellikle harem bölümünde, dördüncü avluyla üçüncü avlunun girişlerinde çok fazla çin bulunmaktadır.
Yazı şeritlerinde de çok fazla çin kullanılmış olup, 16. yüzyılda Ahmet Karahisari'ye ait tasarımlar bulunmaktadır.
Celi yazıları camilerde görülen, uzaktan bakıldığında bile okuyacak şekilde büyüklükte sülüs karakterinde yazılmış yazılardır.
1:02:46Rumi Motifi ve Anlamı: Rumi hem bitkisel hem hayvansal üslup tasviridir; kuş gagası, kanatları, insan yüz ifadesi gibi organik motiflerin dörtte biri rumi motifinin altyapısıdır.
Rumi motifinin özünde dikey-yatay, diegonal yapılar birleştiği zaman ve daireyle çevrelendiği zaman sonsuzluk kavramı oluşur.
Uzakdoğu'nun yin-yang denilen denge oluşturduğu motif, Türklerde "ta iki" olarak iki hayvanın dövüşünü anlatan, siyah ve beyaz olarak ifade edilen ve birleştiği zaman dairenin tamamını alan bir motif olarak ortaya çıkmaktadır.
1:05:05Türk Sanatının Kutsal Anlamı: Rumi motifi özünde çok kutsal bir anlam taşır ve Türk sanatlarının genelinde çok kullanılan bir kompozisyon motifidir.
Motiflerin birbirinin tekrarı gibi gözüken hataylar, pensler ve rumi tasarımları hepsinin bir hikayesi ve ilahi gücü vardır.
Özellikle namaz kılınan yerin karşısındaki panolar çok kıymetlidir ve selvi ağacı çok kullanılmıştır.
1:06:43Osmanlı Çini Sanatının Özellikleri: Fatih döneminin en kıymetli motiflerinden biri olan selvi, mezarlıklarda ve karamelide de uygulanmıştır.
Çini sanatında üç boyut algısı için doğal yapılar kullanılır ve uzun çizgiler yırtılma şeklinde tasvir edilir.
Çini sanatı, toprak sanatı ve resim sanatı değil, süsleme sanatıdır ve Bizans mozaiklerine eşdeğer bir gelişim göstermiştir.
1:08:39Çini Sanatının Teknikleri: Klasik sanatçılar doğayı tek bir çizgiyle ve tek bir kontürde anlatmışlardır.
Işık kontürle verilir; ışık almayan yerler kalın, ışık alan yerler ince çekilir.
Hareket ve doğallık tek çizgiyle, tek bir kalemde veya fırçayla verilir.
1:09:29Çini Sanatının Önemli Motifleri: Üç benek motifi (çintemani) çini sanatının ve Türk sanatının en önemli motiflerinden biridir.
Üç benek, kozmolojik olarak güç, erkeklik ve iktidarın sembolüdür.
Üç göz (akıl gözü, kalp gözü ve gönül gözü) kamil insan olmanın gerekliliği anlatılır.
1:11:27Çini Sanatının Diğer Örnekleri: Hayat ağacı ve üzümlü kompozisyonlar çini sanatında sıkça kullanılır, üzüm bereketin sembolüdür.
Bazı çin seramikleri ve porselenlerinde zehri belli eden sırlar vardır; yemekte zehir varsa tabağın sırrının rengi değişir.
Balık tasavvufta önemli bir semboldür ve kalyon desenleri deniz savaşlarını temsil eder.
1:14:04Çini Sanatının Tarihsel Önemi: İslam'ın kabul edilmesiyle resim sanatında geri kalmış olsak da çini sanatında Rönesans yaşanmıştır.
Çini malzemeleri tarih yazımında kaynak olarak kullanılabilir; gemi türleri ve direkleri gemi teknolojisi hakkında fikir verebilir.
Kütahya döneminde çok fazla insan profilleri ve coğrafyada yaşayan halk tasvir edilmiş, bu örnekler folklor açısından önemlidir.
1:17:04Taç Süslemeler ve Kapı Tasarımı: Taç süslemeler Çinli mimaride çok kullanılan formlardır ve pencere alınlıkları üzerine ve kapı üstlerine taçlandırılması o kapının kutsallığını dile getirir.
Selçuklu döneminde de taç süslemeleri önemlidir; Sivas Gök Medrese ve Divriği Ulu Camii'nin dış mekandaki taş işçilikleriyle taç özellikleri kutsaldır.
Endülüs'te Elhamra'da Arap mimarisinde kapılar genellikle anahtar şeklinde tasvir edilirken, Türk İslam eserlerinde bu motif çok yaygın değildir.
1:18:23İznik Çinisi ve Rumi Motifleri: Ayasofya'nın padişah türbelerinin çinileri çok kıymetlidir ve izleyicilerin gezmelerini tavsiye edilir.
Rumi motiflerinin kendi içinde özel isimleri vardır: ayırma rumi, dendanlı rumi ve hurdeli rumi; hurdeli rumi içinde ayrıca süslemesi olan detaylı rumilerdir.
Camilerin kubbe üstündeki alemler ve bayrağımızın alemleri yükseliş ve sonsuzluk anlamına gelir.
1:19:34İznik Çinisi Üslubu ve Özellikleri: Kanuni Sultan Süleyman Türbesi'nin son cemaat yerindeki çinilerde sonsuzluk, simetrik özellik ve büyük denge unsuru vardır.
Türk sanatlarında dengeye çok önem verilir; ilk bakıldığında aynı anda iki unsur göze çarpıyor.
Kırmızı renk ilk kullanıldığı yapılardan biri Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan türbeleridir.
1:20:35Tuğrakeş Haliç Üslubu: Tuğrakeş Haliç üslubu, İznik döneminin en önemli üsluplarından biridir ve çok ince ince işlenerek yapılır.
İznik çinisinde lengerli tabak desenleri çok fazla kullanılmıştır.
Gözyaşı damlası formlu vazo, birbirini tekrar eden küçük mineler ve helezonik yapı içerisinde yerleşen ince dallar sudaki dalgayı sembolize eder.
1:22:12İznik Çinisi Üretim Merkezi ve Özellikleri: İznik çinisi Haliç'te üretildiğine dair rivayetler vardır ve Tekfur Sarayı Müzesi'nde de o dönem çin üretim merkezi olduğu için çok fazla üretilmiş İznik döneminin ürünleri bulunmaktadır.
Objeler ile desenler aynı anda bir bütün oluşturur ve desen objenin dış çizgilerini tamamıyla kapsar.
Aralarda beyaz zeminler ve çerçeveler oluşturulur, bu gözün dinlenmesini ve daha rahat algılanmayı sağlayan muhteşem bir tasarımdır.
1:24:41Türk Sanatı ve Zanaat Tartışması: Sanatı zanaat mi sanat mı diye bir tartışma söz konusudur.
Bir eser, bir ürün, bir klasik tasarlanmış bir eser sanattır; belirli kompozisyonda ve sanatçının dışavurumuyla oluşan bir eserdir.
Eğer o sanattır, eğer çoğaltılıyorsa o zanaattır; çin'in zanaat yönü vardır ama öncelikle sanattır.
1:25:25Osmanlı'da Çiniye Kullanımı: Sokullu Mehmet Paşa Camii'nde çinilerin arasında Hacerülesved taşının olduğu rivayet edilir ve caminin yeşilleri çok ilginçtir.
Selçuklu'da çiniye kubbede çok önemli olmasına rağmen, Osmanlı'da kubbede çiniye ender rastlanır.
Osmanlı'da çiniye daha çok mihraplarda, panolarda ve güzel süslemelerde rastlanır.
1:26:4116. ve 17. Yüzyıl Motifleri: 16. yüzyılda bahar sembolü karanfil, lale kadar çok sevilen ve kullanılan gül motifidir.
16. yüzyılda karanfil, bahar dalı ve sümbül en çok kullanılan motiflerden olup, 17. yüzyılda lalenin yerini alır.
17. yüzyılda karanfil en sevilen, en çok kullanılan ve en popüler çiçeği olur.
1:27:55İznik Çinisi ve Kırmızı Renk: Konuşmacı, günlük kullanımda çok kullanılan bir İznik çinisi örneği gösteriyor ve bu eserde Rumili bir kompozisyon ve kırmızı rengin hakim olduğu belirtiliyor.
Türk kırmızısı olarak bilinen kırmızı rengin fırından çıkışını elde etmek çok zor, doygunluğu yakaladığınız anda çıkarmanız gerekiyor.
16. yüzyılın mercan kırmızısı hala elde edilemiyor, bu durumun nedeni o dönemin doğal temizliği ve temiz havası olabilir.
1:30:28İznik Çinisi'nin Gelişimi: Konuşmacı, Baban Üsluptan esinlendiği bir İznik çinisi örneği gösteriyor ve bu eserin orijinali Çinili Köşk Arkeoloji Müzesi'nde bulunuyor.
İznik çinisi'nin başlangıcı olarak görülen bu örnekte aynı rengin tonları çok çalışılmış ve vazodan çıkan bahar dalları motifi kullanılmış.
İznik çinisi'nde hiçbir motif ortadan başlamaz, mutlaka bir başlangıç noktası ve tohumu vardır, doğanın orijinal dokusuna son derece sadık kalınmıştır.
1:31:29Osmanlı Döneminde İznik Çinisi: Çiniciliğin en parlak dönem olarak Kanuni dönemi (Fatih'ten Kanuni'ye kadar) kabul edilir.
Lale Devri'nde İstanbul'un muhtelif yerlerinde muazzam bir cami yaptırma süreci başlamış, özellikle hanım sultanların ve sultanların camileri geleneksel sanatı muhafaza etmiş.
Sultanahmet Camii'nin çinileri çok maliyetli üretilmiş, bu nedenle İznik'teki atölyeler iflasın eşiğine gelmiş ve İznik çiniciliğinin sonunu Sultanahmet Camii'ne getirmiş.
1:35:08Kütahya Çini Sanatı: 18. ve 19. yüzyılda Kütahya sanatı baş göstermiş, İznik çinileri gibi akademik anlamda değil ancak halk sanatı olarak kıymetli.
Kütahya çini sanatında sarı renk çok tercih edilmiş, kırmızı renk taba rengi gibi kahverengiye dönüşmüş, parlak yeşil ve sarı renkler hakim.
Kütahya çini sanatında neşeli, eğlenceli ve karikatürize edilmiş ifadeler kullanılmış, bu sanat Picasso sanatının öncüleri olarak değerlendirilebilir.

İznik Çini Sanatı Tarihi ve Özellikleri

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir