Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında izlekçi eleştiri konusunu anlatan bir içeriktir. Konuşmacı, edebiyat eleştiri yöntemlerinden biri olan izlekçi eleştiri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- Video, edebiyatın tanımıyla başlayıp eleştiri, yorum ve çözümleme kavramlarını açıklamaktadır. İzlekçi eleştiri kavramı, izlek, mefhum ve kavram gibi temel terimlerle birlikte ele alınmaktadır. Gaston Bachelard, Paul Ricoeur ve Pierre Richard gibi izlekçi eleştirmenlerin çalışmaları anlatılmakta ve izlekçi eleştiri yönteminin avantajları ile dezavantajları değerlendirilmektedir. Video, izlekçi eleştiri uygulaması olarak Ahmet Arif'in "Hasretinden Prangalar Eskittim" ve Yahya Kemal'in "Tepeden Şehir" şiirlerinin analiziyle sonlanmaktadır.
- 00:01Edebiyat ve Eleştiri Kavramları
- Edebiyat, okuyucuda estetik bir haz yaratmayı amaçlayan dilsel bir sanat alanıdır ve yaratıcı özne tarafından oluşturulur.
- Eleştirmen, dikkatli ve araştırmacı bir okurdur.
- Eleştiri, bir varlığın olumlu ve olumsuz yönlerini irdeleyip değerini ortaya çıkarma çabasıdır, yorum öznel bir değerlendirme iken çözümleme bilimsel ve nesnel bir incelemedir.
- 01:44Edebiyat Eleştirisi ve İlke Kavramları
- Edebiyat eleştirisi, edebi yapıtlara veya yazarların yaratıcılıklarına ilişkin yargıda bulunmak amacıyla gerçekleştirilen özenli okuma ve incelemedir.
- Mefhum, Arapça kökenli kavramın Türkçe karşılığı olup, bir şeyi kendiliğinden bilme veya bir konu hakkında edinilmiş temel bilgidir.
- İzlek, edebi eserde işlenen konunun anlamca ortaya koymuş olduğu ana yönelimdir ve konuyla karıştırılmamalıdır.
- 04:01İmge ve İmgeleme Kavramları
- İmge, benzerlik ilişkisini iki varlığı özgün bir biçimde bir araya getirme anlamındaki bir söz sanatıdır ve en yaygın olarak eğretileme biçiminde görülür.
- İmgeleme, soyut bir şeyi zihinde canlandırma gücü veya yaratıcı imgeleme olarak daha önce bilinmeyen bir varlığı yepyeni bir görüntü olarak oluşturabilme yetisidir.
- 04:57İzlekçi Eleştiri
- İzlekçi eleştiri, edebiyat yapıtlarını ruh, bilim ve toplum gibi dış bilim dallarıyla açıklayan eleştirilere tepki olarak yapıtı daha çok yapıtın içindeki ögelerle açıklamaya çalışan bir eleştiridir.
- İzlekçi eleştiri, yazın bilim, izlekçilik, yapısalcılık ve yazınsal gösterge bilime dayalı olan iç eleştiri veya yeni eleştiri akımları olarak adlandırılır.
- İzlekçi eleştirmenler ruh bilimden esinlenir, ancak psikanalist değil, daha çok felsefecidir.
- 06:11İzlekçi Eleştiri Öncülerinin Yaklaşımları
- Gaston Bachelard, izlekçi girişimin öncüsü olarak kabul edilir, imgelemin durağan değil hareketli bir alan olduğunu ve imgenin değerinin belli bir anlam ağından aldığı görüşündedir.
- Paulhan, Cenevre Okulundan bir eleştirmendir ve zaman kavramını yaratıcı ve özgün imgelerle somutlaşır şeklinde değerlendirir.
- Pierre Richard, yaratıcı bilinç ve yazınsal yaranın nasıl doğduğunu anlamaya çalışan bir eleştirmendir ve yapıtı yaratıcısının kişiliğini ortaya çıkaran bir yapı olarak değerlendirir.
- 08:43İzlekçi Eleştiri Uygulaması
- İzlekçi eleştiri günümüzde tam da bahsedilen biçimde uygulanmıyor, izlek kavramı yeni edebi eleştiri ve çözümleme yöntemleri ile birlikte ele alınmaktadır.
- Ahmet Arif'in "Hasretinden Prangalar Eskittim" şiiri örneğinde, metindeki sözcük ve sözcük öbeklerinden hareketle çeşitli anlam alanları sınıflandırılarak esenliksiz bir ortamdan söz edildiği görülmektedir.
- Yahya Kemal'in "Tepeden Şehir" şiiri örneğinde, İstanbul'a övgü içeren şiirde hayranlık, sevgi ve yüceltme izlekleri yaratıcı özne açısından, bütünlük, masalsılık ve yücelik izlekleri İstanbul açısından belirlenmiştir.