Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Diyanet TV'de yayınlanan "İyilik Vakti" programında sunucu, Doç. Dr. İbrahim Halil Üçer ve İhsan Açık isimli konuklarla bir sohbet gerçekleştiriliyor. Program, felsefi ve ahlaki bir formatta iyilik kavramını derinlemesine ele alıyor.
- Video, iyilik kavramının felsefi ve ahlaki boyutlarını incelemektedir. İyilik, sözlükte karşılık beklemeden yapılan yardım olarak tanımlanmakta ve yetkinlik arayışı olarak açıklanmaktadır. Program boyunca iyiliğin insanın varoluşuna etkisi, Allah'ın bize verdiği iyilikler ve bu iyiliklere şükretmenin önemi tartışılmaktadır.
- Programda ayrıca Türkiye Diyanet Vakfı'nın "Hediyem Kitap Olsun" kampanyası hakkında bilgi verilmekte ve kitaplarla ilgili kişisel anılar paylaşılmaktadır. İyiliğin ve kötülüğün insan içindeki varlığı, tamlık, yetkinlik ve varlık gibi kavramlarla ilişkisi felsefi bir açıdan incelenmekte ve İslam felsefe akımlarının (Maturidiler ve Mutezile) bu konudaki görüşleri ele alınmaktadır.
- 00:46İyilik Kavramı
- İyilik, sözlükte karşılık beklemeden yapılan yardım olarak tanımlanır ve şefkat, merhamet, nezaket, saygı ve tevazu gibi kavramları içerir.
- İyilik, evrensel iletişimin temeli olup, fıtratın eyleme yansımasıdır ve sosyal varlıklar olarak iletişimimizi sağlıklı kılan şeydir.
- Programda akademisyen Doç. Dr. İbrahim Halil Üçer ve İhsan Açık ile birlikte iyilik kavramının ne anlama geldiğine dair sohbet yapılacak.
- 01:54Türkiye Diyanet Vakfı'nın Hediyem Kitap Olsun Kampanyası
- Türkiye Diyanet Vakfı'nın "Hediyem Kitap Olsun" kampanyası kapsamında kitaplar okullara, cezaevlerine ve kitaba ulaşma konusunda dezavantajlı olan gruplara ulaştırılmaktadır.
- Kampanyaya destek olmak için 56.1'e SMS göndererek 25 liralık bir bağış yapılabilir.
- 03:28Program Konukları ve İyilik Tartışması
- Programa konuk olarak akademisyen İbrahim Halil Üçer ve İhsan Açık davet edilmiştir.
- İyilik, yaradılışımızın gayesi olup iyi bir kul, iyi bir baba, iyi bir arkadaş ve iyi bir insan olabilmek için önemlidir.
- 04:58Hediyem Kitap Olsun Kampanyası Detayları
- Türkiye Diyanet Vakfı'nın önceki "Hediyem Kur'an Olsun" kampanyası devam etmekte ve her Kur'an-ı Kerim'i olmayan kişiye ulaştırılmaktadır.
- "Hediyem Kitap Olsun" kampanyası kapsamında çocuklar için, gençler için ve aile setleri şeklinde kitaplar düzenlenmiştir.
- Kitap hediye etmek, zihnin ve hayalin sınırlarını ötelere taşıyan, maddi koşulları ve imkanları aşıp metafizik bir deneyim sunan bir iyilik olabilir.
- 07:45Kitap ve İyilik Anıları
- Konuşmacı çocukluğunda çocuk kitapları çok az olduğu için ağır kitapları okumuş, annesi ona kitap okurmuş.
- Lise yıllarında Elazığ Lisesi kütüphanesinden kitap ödünç alırdı, kütüphaneci ona kitap sınırını kalmış.
- Kitapçılarda kitap okumak için gider, bir kitapçı ona "istediğin kitabı istediğin kadar okuyabilirsin, almak zorunda değilsin" demiş.
- 11:16Abisinin İyiliği
- Lise yıllarında kitap almak için kendi kitaplığı kurması gerektiğinde, abisi ona kitapçılarda hesap açtırmış.
- Abisi, kitapçıların kendisine güvenmesi için "her ayın başında ödeyeceğim" demiş.
- Bu sayede birkaç kitapçıda kredi açılmış ve iki yıl içinde bir kütüphane kurmuş.
- 13:59İyilik Nedir?
- İyilik, yetkinleşme arayışıdır ve varlıklar için kendilerine mahsus yetkinliği gerçekleştirme çabasında ortaya çıkar.
- İnsan için iyilik, insani yetkinlikleri gerçekleştirme çabasında ortaya çıkar.
- İyilik bir bakış, bir tebessüm, bir kalp dokunuşu olabilir.
- 15:52İyilik Yapmanın Zorlukları
- İyilik yapmak istemeyen, fıtratını bozan insanlar var ve bazen başkalarının da iyiliğini yapmamasını isteyen tipler bulunuyor.
- İnsan fıtratı gereği iyidir, temiz bir fıtrat üzerine yaratılmıştır.
- Kötülüğe karşı duyarsız kalmak, kötülüğün hükümranlığını istemek ve yaygınlaşmasını sağlamaktır.
- 19:55Kötülüğün Sıradanlaşması
- Kötülük tüm unsurlarıyla artık duyarlılığımızı tetikleyecek bir şey olmaktan çıkmış durumda.
- Çağımız kötülüğe ve iyiliğe karşı duygusuzluk çağı olarak tanımlanabilir.
- Her çağda insanlar kötülüğün çoğaldığını düşünür, kötülük iyiliğin zayıflamasıyla irtibatlanabilir.
- 22:19İyilik ve Kötülük İlişkisi
- Ahlakla ilgili yazan her müellif kötülüklerin arttığı, insanların bencilleştiği ve riyakar hale geldiği konusunu ele alır.
- İyiliğin daimi bir arayış manasına geldiği, kötülük ve iyiliğin insan içinde ve davranışlarında tezahür ettiği belirtilir.
- İyiliğin yolu tek ve belirgin bir istikamet sahibi iken, kötülüğün sesleri daha çoklu ve parçalı bir şekilde gelir.
- 24:30İyiliğin Mekanı ve Zamanı
- İyiliğin tadını hissetmek için bazı mekanlar (Hac, Kudüs, Haremeyn) daha uygun olabilir, ancak iyiliğin asıl mekanı insanın kalbindir.
- İçsel bir zamanımız var ve bazen beklenmedik yerlerde iyiliğin parlamasını görebiliriz.
- Mekan ve zaman, iyilik yapmamıza veya kötülük işlerken bahane aramamıza sebep olmamalıdır.
- 28:06İyilik ve Kötülüğün Felsefi Anlamı
- İyilik üç boyutu vardır: "İyi nedir?" sorusu etrafında yürüttüğümüz meta etik tartışmalar.
- İyilikle beraber düşünmemiz gereken kavramlar: tamlık, yetkinlik, bilfiillik ve varlık.
- Kötülüğün zıtları: eksiklik, yetkinsizlik, bilkuvvelik ve yokluktur.
- 30:38İyiliğin Ölçümü
- İyiliği anlamak için bir tutamak noktası bulunması gerekir.
- Bir şeyin iyiliği, onun ne olduğunu bilmek ve ondan ne beklediğimizi anlamakla ölçülür.
- İnsan nedir sorusunun cevabı ortadan kalktığında, insanla ilgili tüm beklentilerimiz de ortadan kalkmış demektir.
- 35:18Beklenti ve Anlamlı İlişki
- İnsanlar dünyadaki her şeyden bir beklenti içerine yerleştirip anlamlı bir ilişki kurmak isterler.
- Çocuklar her şeyi tanımayı ve beklenti ufkuna yerleştirmeyi öğrenmek için "bu nedir?" sorusunu sıkça sorarlar.
- Felsefe, "ben ne anlama geliyorum?" ve "benden ne bekleniyor?" sorularını sormaktır.
- 36:59İyilik ve İnsanlık
- İyilik, insani varoluşunun tamlığı, yetkinliği ve varlığıdır.
- İnsanlıkla yargılanan eylemler vardır: "Bu yaptığın insanlığa sığmaz" gibi ifadeler.
- İyilik, insani varoluşunun yetkinleştirilmesi demektir; ne kadar çok iyilik yapıyorsak o kadar insan oluyoruz.
- 39:07İyilik ve Karşılık
- İyiliğin esası karşılıksızlıktır; karşılık beklenen bir eylem hakiki manada iyilik olmaktan çıkar.
- İyilik seviyeleri vardır: cenneti umarak, cehennemden korkarak, Allah'ın rızasını gözeterek ve en üst seviyede "seni gerek" diyerek.
- "İlahi rıza" fikri dini ahlak düşüncesinin merkezine yerleşmiş ve mutluluğun ilahi rızayı kazanmak suretiyle elde edilebileceği düşünülmüştür.
- 42:29İhsan ve Ahlaki İdeal
- İhsan, işinizi tam bir ihlasla Allah'ın rızasına dönük bir şekilde yapmaktır.
- İlahi rızayı kazanma çabasının beklentisiz ve doğal olması gerekir; var olmakla rıza için yaşamak aynı anlama geldiğinde ahlaki ideal bir yaşantı elde edilir.
- İyilik meleke haline geldiğinde, yani tam olgunluğa ulaştığında, iyilikten karşılık beklemek yerine sadece Allah'ın rızasını hedeflemek gerekir.
- 44:48Aklen Bilinen İyilikler
- Maturidiler ve Mutezile geleneğine göre insan, peygamber gelmese bile aklen Allah'ın varlığını ve alemin yaratılmış olduğunu bilebilir.
- İlahi rızayı kazanmak için yapılan fiiller, "bu kazanayım" mentalitesiyle değil, mahcubiyet ve şükran duygusuyla yapılmalıdır.
- İnsanın akıl sahibi olmasından doğan idraklerden biri, varlık nimetlerine karşı sahibine şükran içerisinde olmamızdır.
- 47:28Allah'ın Bize Yaptığı İyilikler
- Allah'ın bize yaptığı iyilikler düşünülmemektedir, var olmak bile büyük bir nimettir.
- İnsan olarak tercih etmedik, Allah bizi kul eyledi, hayat hakkı ve cenneti kazanma şansı verdi.
- Cehennem bile varlığımızın bir ispatıdır, ölümden sonra ahiretin olması da büyük bir nimettir.
- 48:46İnsanın Varlığı ve İyilik
- İnsan için en büyük iyilik var olmasıdır ve bu nimet farkına varabilmek önemlidir.
- En zor şartlarda olan insan bile varlığı ve ümidi vardır.
- Abid kelimesi Arapça'da üzerinde hiçbir şeyin bitmediği çıplak bir çöl manasına gelir, kul üzerinde biten her şey Allah'ın lütfuyla ortaya çıkmıştır.
- 50:11Ahlaki Yükseliş Süreci
- İyi olmak insani yetkinleşme çabasıdır ve bu yolculuk üzerindeki nimetleri fark edip şükretmeyi içerir.
- Nimetlere şükretmek yerine isyanla geçirdiğimizi idrak edip pişman olmak, tövbe etmek ve "ne yapmam gerekir?" sorusunu sormak yükselişe başlangıçtır.
- İlahi rızaya doğru yükseliş maksadıyla yapılan eylemlerde nezaket, tedirginlik, hassasiyet ve tevazu önemlidir.
- 51:51Yunus Emre'nin Mesajı ve Sonuç
- Yunus Emre'nin "Misalen bir kez gönül kırdın ise şu kıldığın namaz değil" cümlesi, Allah'ın yaratmış olduğu bir kulu nasıl kırılabileceğimizi sorgulamamızı gerektirir.
- İnsanın kendisine yapabileceği en büyük iyilik, Allah'ın kendisine yaptığı iyiliklerin farkında olabilmesidir.
- İnsan her anını, her azasını Allah'ın yaptığı iyiliklerle ilişkilendirirse, iyilik yapma çabasını sürdürür ve daha az kötülük görür.