Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde önemli rol oynayan İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin tarihini anlatan bir belgesel formatındadır. Videoda Sultan II. Abdülhamid, Mustafa Kemal Paşa, Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa gibi dönemin önemli siyasi figürleri hakkında bilgiler verilmektedir.
- Video, İttihat ve Terakki'nin 1889'da Askeri Tıbbiye Mektebi'nde kuruluşundan 1 Kasım 1918'de kendini feshetmesine kadar olan tarihsel sürecini kronolojik olarak anlatmaktadır. Cemiyetin kuruluşu, büyümesi, Avrupa'daki faaliyetleri, 1908'deki ihtilal hazırlıkları, Meşrutiyet'in ilanı, Sultan Abdülhamid'in tahttan indirilmesi, Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı gibi önemli olaylar detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca İttihat ve Terakki'nin Yahudi destekli olduğu iddiası, Mustafa Kemal Paşa'nın cemiyet içindeki konumu ve Enver Paşa'nın Almanya ile olan ilişkisi gibi konular da yer almaktadır.
- 00:10Osmanlı Devleti ve İttihat ve Terakki
- İttihatçı ismiyle anılan kişiler Osmanlı'nın son dönemine damgasını vurmuş ve icraatları bugünlerimizi belirlemiştir.
- Osmanlı Devleti bir imparatorluk değildi, sömürgesi olmamış ve hükmettiği coğrafyalarda vatandaşlar arasında ayrıştırıcı farklılıklar uygulamamıştır.
- İttihat ve Terakki Cemiyeti iyi ya da kötü yönde ülkemizin kaderini sonsuza kadar değiştirmiştir.
- 01:51Sultan II. Abdülhamid Dönemi
- Sultan II. Abdülhamid tahta çıktığında Osmanlı Devleti dağılmanın eşiğindeydi, iç ve dış borçlar, köhne bürokrasi ve teknolojik geri kalmışlık vardı.
- II. Abdülhamid akıl almaz politikalarla devleti uçurumun eşiğinden alarak teknolojik bir kalkınma projesine girişti.
- Devletin durumunun düzelmesine paralel olarak Abdülhamid yönetimi otoriterleşiyordu ve bu durum iç huzursuzlukları tetikledi.
- 02:34Osmanlı'da Etnik Ayrımcılık
- Ülkede en rahatsız etnik kesimi Müslüman Türkler teşkil ediyordu, askere gidiyor ve en yüksek vergileri ödüyorlardı.
- Yahudi, Rum ve Ermeniler askerlik yapmıyor, ticaretle uğraşıyor ve piyasaları ellerinde bulunduruyorlardı.
- Bu durum Osmanlı aydınlarının Abdülhamit yönetimine muhalefet beslemesine ve milliyetçilik akımlarının yükselmesine sebep olmuştu.
- 03:42İttihat ve Terakki'nin Kuruluşu
- İttihat ve Terakki, 19. yüzyılın sonunda Osmanlı'nın yüksek mevkili devlet adamlarına rüşvet dağıtarak istediklerini devlete kabul ettirmek maksadıyla 1889'da kuruldu.
- Cemiyet, 2 Haziran 1889 tarihinde Askeri Tıbbiye'nin bahçesinde toplanan dört talebe ile ve sonradan katılan on iki kişi tarafından kuruldu.
- Cemiyet, İtalyan Carbonari mason teşkilatını örnek alarak hücreler halinde yapılanması ve her üyeye bir sıra numarası verilmesi kararlaştırıldı.
- 05:22İttihat ve Terakki'nin Gelişimi
- Cemiyet toplantılarını her cuma farklı yerlerde sürdürdü ve rüşvet dağıtarak istedikleri sonucu alamadıklarını fark ettiler.
- Milliyetçilik ve eşitlik söylemleri ile askeri öğrenciler ve subaylar arasında propagandaya başladılar.
- 1895 yılına kadar daha çok iç eğitim sayılabilecek toplantılar yapmakla yetindiler ve Namık Kemal, Ziya Paşa gibi genç Osmanlıların yapıtlarını okudular.
- 06:12İttihat ve Terakki'nin Siyasi Faaliyetleri
- Sultan II. Abdülhamid, cemiyetin varlığından ve faaliyetlerinden 1892 yılında haberdar oldu ve cemiyet üyeleri hafiyeler tarafından takip edildiler.
- 1895 yılında Ermenilerin ayaklanması ve padişahın Ermenilerin üzerine gitmemesi halkta büyük bir öfkeye sebep oldu.
- 30 Eylül 1895 tarihinde başkentte düzenlenen büyük Ermeni yürüyüşünde müslüman halkın Ermenilerin karşısına çıkmasıyla üç gün kanlı çatışmalar yaşandı.
- 07:34İttihat ve Terakki'nin Avrupa'daki Faaliyetleri
- II. Abdülhamid'e darbe girişiminden sonra cemiyetin İstanbul merkez teşkilatı çalışamaz hale geldi ve İttihatcılar Avrupa'da toplandılar.
- 1896 yılında Paris'te gerçekleşen olağanüstü toplantıda Mizancı Murat Bey cemiyet başkanlığına getirildi.
- 1906 yılının Eylül ayında Selanik'te istibdat yönetimini yıkmayı amaçlayan Osmanlı Hürriyet Cemiyeti kuruldu.
- 08:20İttihat ve Terakki'nin Birleşimi
- Osmanlı Hürriyet Cemiyeti önce Vatan ve Hürriyet ile birleşti ve Makedonya'da hızlı yayılıp genç subaylar arasında taraftar buldu.
- 27 Eylül 1907 tarihinde resmen birleşen cemiyetin dış merkezi Paris, iç merkezi Selanik olarak kabul edildi.
- 1907 yılı sonunda Paris'te tüm muhalif gruplar ve Ermeni devrimci federasyonu Taşnaksuty'nun katılımı ile II. Jön Türk Kongresi düzenlendi.
- 09:231908 Devrimi
- Merkezi Selanik'te bulunan Üçüncü Ordu'nun gerçekleştirdiği 1908 devrimini Selanik'te bulunan İttihat ve Terakki merkez komitesi organize etti.
- 3 Temmuz 1908 tarihinde Resne'de Kola Hassı Resneli Niyazi Bey'in 200 asker ve 200 sivilden oluşan bir çete ile dağa çıkması ile ihtilal fiilen başladı.
- Cemiyetin Manastır merkezi padişaha Kanuni Esasi'yi yürürlüğe koymasını ve 26 Temmuz'a kadar Meclis-i Mebusan'ın açılmasına izin vermesini isteyen bir telgraf çekti.
- 10:10İttihat ve Terakki'nin Meşrutiyet İlanı
- Eyüp Sabri Kumanda'nın Ohri Taburu ile Niyazi Bey Kumanda'nın Resne Taburu 22 Temmuz gecesi Manastır'da birleşerek Manastır Fevkale Kale Kumandanı Müşir Fevzi Paşa'yı dağa kaldırdılar.
- 23 Temmuz günü atılan 21 bare top atışı ile Manastır'da Meşrutiyet yönetimi İttihat ve Terakki tarafından ilan edildi ve durum Yıldız Sarayı'na telgrafla bildirildi.
- İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin hareketi, çetecilik yoluyla yönetimi ele geçiren ilk hareket olarak tarihe geçti.
- 10:51İttihat ve Terakki'nin Siyasi Gelişimi
- 24 Temmuz 1908 tarihinde Meşrutiyet'in ilanından sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti doğrudan hükümet kurmaya kalkışmadı, hükümetleri dışarıdan kontrol etmeyi tercih etti.
- 1908 yılında Selanik'te toplanan gizli kongrede cemiyetin siyasi fırkaya dönüşmesine karar verildi ve bir süre hem cemiyet hem fırka olarak anıldı.
- Aralık 1908'de seçilen Mebusan Meclisi'nde üyeleri büyük çoğunluğu İttihat ve Terakki tarafından desteklenen kişilerdi.
- 11:31Mustafa Kemal'in İttihat ve Terakki'ye Karşı Tutumu
- Cemiyet 22 Eylül 1909 tarihinde Selanik'te bir gizli kongre daha düzenledi ve Mustafa Kemal kongreye Trablus delegesi olarak katıldı.
- Kongrede yaptığı konuşmasında partiyi tenkit eden Mustafa Kemal, bazı üyeleri vatana ihanetle suçladı ve cemiyet içinde zabitlerin bulunmaması gerektiğini söyledi.
- Mustafa Kemal siyaseti 1919 yılına kadar bırakmış, sadece askerlikle ilgilenmeye başlamış, ancak herhangi bir pozisyonda yükselmek isteyen birisi mutlak surette İttihat ve Terakki'ye üye olmak zorundaydı.
- 12:3931 Mart Vakası ve İttihat ve Terakki'nin İktidarı
- Nisan 1909'da cemiyete muhalif gazeteci Hasan Fehmi Bey'in Galata Köprüsü üzerinde kimliği belirsiz bir kişi tarafından öldürülmesi üzerine çıkan olaylar, İttihat Terakki iktidarına karşı 31 Mart Vakası olarak bilinen ayaklanmaya yol açtı.
- Ayaklanmayı bastırmak kisvesiyle Abdülhamid tahttan indirmek üzere İttihatçı Hareket Ordusu Selanik'ten harekete geçti, ancak Mustafa Kemal bu harekete şiddetle karşı çıkıyordu.
- Sultan Abdülhamid Han, kardeş kanı akmasını istemediği için Hassa Ordusuna teslim olmalarını emretti ve cemiyet eskisinden de daha güçlü bir şekilde iktidara yerleşti.
- 13:33İttihat ve Terakki'nin İç Ayrılıkları
- Ağustos 1909'da yapılan Kanuni Esasi değişikliğiyle siyasi güç meclisin tekeline alındı ve cemiyet zamanla içinde birliği sağlamakta güçlük çekmeye başladı.
- Eylül 1911'deki kongreden sonra kurulan Hürriyet ve İtilaf Fırkası en büyük rakipti ve Mustafa Kemal muhalifleri içten içe destekliyor, cemiyetle ilgili pek çok gizli bilgiyi onlara sızdırıyordu.
- Şubat 1912'de yapılan meclis seçimleri, yaşanan şiddet olayları ve yolsuzluklar nedeniyle tarihe "sopalı seçim" olarak geçti ve hemen her yerde İttihat ve Terakki Cemiyeti adayları kazandı.
- 14:22İttihat ve Terakki'nin İktidarı ve Balkan Savaşı
- 16 Temmuz 1912'de Halaskar Zabıtan grubu'nun muhtırası üzerine Said Paşa başkanlığında İttihat ve Terakki kabinesi istifa etmek zorunda kaldı.
- Gazi Ahmet Muhtar Paşa'nın kurduğu Büyük Kabine İttihat ve Terakki Cemiyeti egemenliğine son vermeyi hedefliyordu ve öncelikle Şubat 1912'de yapılan seçim iptal edilerek meclis feshedildi.
- Ekim 1912'de çıkan Balkan Savaşı'nı kaybedilen toprakları geri alma bahanesi ile İttihatçıların atadığı hükümet başlatmıştı, ancak savaşın kısa zamanda hezimete dönüşmesi üzerine cemiyet şiddetli bir milliyetçilik politikası benimsedi.
- 14:58İttihat ve Terakki'nin Askeri Darbesi
- 23 Ocak 1913 tarihinde Enver Bey öncülüğünde silahlı bir grubun Babıali'de toplantı halindeki hükümeti basması, Harbiye Nazırı Nizam Paşa'yı öldürmesi ve Sadrazam Kamil Paşa'nın kafasına silah dayayarak istifaya zorlaması ile İttihat ve Terakki askeri darbe ile iktidarı ele geçirdi.
- Enver Paşa milliyetçi bir komutan ve iyi bir vatanseverdi ancak beceriksiz bir askerdi ve beceriksizliklerinin sonuçları yapılan ikili anlaşmalarda ve Sarıkamış'ta gün yüzüne çıktı.
- İttihat ve Terakki'nin devlet nezdinde görevli tüm kadroları boğazına kadar rüşvete batmış, itaatçıların elinde olan her devlet dairesi rüşvetle çalışıyordu.
- 15:50Birinci Dünya Savaşı ve İttihat ve Terakki'nin Sonu
- Cemiyetin üst yönetimi ile Almanya arasında 2 Ağustos 1914'te hükümete ve padişaha haber vermeden imzalanan ittifak anlaşması sonucunda Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı'na Almanya safında katıldı.
- Bu olay cemiyet içinde eleştirilere ve bölünmeye yol açtı, Cavit Bey, Ahmet İzzet Paşa, Çürüksulu Mahmut Paşa gibi önemli İttihatçılar hükümetten ve askeri görevlerinden ayrıldılar.
- İttihatcılar Abdülhamit'ten neredeyse sıfır borçla ve iyi teçhizatlanmış bir orduyla devir aldıkları memleketi, on sene içerisinde Abdülhamit evvelinden iki kat daha borçlu bir halde ve topraklarının tamamını kaybetmek üzereyken bırakmıştı.
- 16:37İttihat ve Terakki'nin Feshi ve Sonrası
- Birinci Dünya Savaşı'ndaki yenilginin kesinleşmesinden sonra Talat Paşa hükümeti 8 Ekim 1918 tarihinde istifa etti.
- 1 Kasım'da yapılan olağanüstü kongrede İttihat ve Terakki Cemiyeti kendini feshederek Teceddüt Fırkası adıyla yeni bir parti kurulmasına karar verdi.
- Enver, Talat ve Cemal Paşa, 1 Kasım'ı 2 Kasım 1918 tarihine bağlayan gece Alman torpido botu R-1 ile İstanbul'dan ayrılarak 3 Kasım 1918 tarihinde Sivastopole ulaştı.