Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İsviçre'nin tarihini ve özellikle iki büyük dünya savaşındaki tarafsızlığını anlatan bir tarih belgeselidir.
- Video, İsviçre'nin M.Ö. 58'den günümüze kadar olan tarihini kronolojik olarak anlatarak başlar ve 1353'te federal bir devlet olarak kuruluşundan, 1648'de Kutsal Roma İmparatorluğu'ndan ayrılışına, 1798'de Helvet Cumhuriyeti olarak yeniden kurulmasına ve 1841'deki Sandbound Savaşı'na kadar olan önemli tarihsel olayları ele alır. Daha sonra, İsviçre'nin I. Dünya Savaşı'ndaki tarafsızlığı ve II. Dünya Savaşı'ndaki durumu, Adolf Hitler'in neden İsviçre'ye dokunmadığı, ülkenin dağlık yapısı, ekonomik önemi ve askeri hazırlıkları gibi faktörler detaylı şekilde açıklanır.
- Videoda ayrıca İsviçre'nin savaş sırasında müttefiklerle olan ilişkileri, hava sahasını ihlal eden Almanlar dışında İngiliz ve Amerikan uçaklarının da İsviçre'yi bombaladığı, İsviçre ordusunun bu uçaklara karşı verdiği mücadele ve sonrasında yaşanan olaylar aktarılmaktadır. Günümüzde İsviçre'nin askerlik hizmetinin mecburi olduğu ve ordusunun Amerikan standartlarına yakın donanımla dünyanın en kalabalık ordularından biri olduğu bilgisi de paylaşılmaktadır.
- 00:03İsviçre'nin Tarafsızlık Politikası
- İsviçre, bağımsızlığını kazanmasının ardından hiçbir Dünya Savaşı'na katılmamış ve hiçbir kutuplaşma tarafı olmamıştır.
- İsviçre'nin tarafsız kalmayı başarabildiği ve Hitler'in İsviçre'ye dokunmadığı nedenleri bu videoda anlatılacaktır.
- 00:54İsviçre'nin Tarihi Kökenleri
- İsviçre'nin geçmişi MÖ 58 yılında Keltlerin bir kabilesi olan Helvetler'in Roma İmparatorluğu'na entegre olmasından başlamaktadır.
- 1291 yılında Uri, Schwyz ve Unterwalden bölgeleri İsviçre'nin kuruluş belgesi olarak kabul edilen Federal Beyannameyi imzalayarak bağımsızlık için ilk adımı attılar.
- 1353 yılında sekiz eyaletten oluşan bir federasyon kuruldu ve sonraki 200 yıl boyunca diğer kantonlar da birer birer federasyona katılarak İsviçre Kutsal Roma İmparatorluğu'na bağlı bir devlet oldu.
- 02:05İsviçre'nin Kutsal Roma İmparatorluğu'ndan Ayrılması
- İsviçre halkının amacı Kutsal Roma İmparatorluğu'ndan ayrılmaktı, çünkü etraflarında süregelen savaşlardan bıkmış ve istemeyerek taraf seçmek zorunda kalmaktaydı.
- 1648 yılında Vestfalya Barış Antlaşması ile İsviçre Kutsal Roma İmparatorluğu'ndan resmen ayrılırken, tarafsızlığı tüm Avrupa devletleri tarafından tanındı.
- Ancak 5 sene sonra ülke genelindeki köylüler ağır vergileri bahane ederek ayaklanma başlattı ve ayaklanmanın lideri Niklaus Luanberger kafası kesildikten sonra vücudu parçalandı.
- 03:18Fransız Devrimi ve Napolyon Dönemi
- 1798 yılında Fransız Devrim Ordusu İsviçre'yi işgal ederek ülke yönetimini Fransa'ya bağladı ve ülkenin ismini Helvet Cumhuriyeti olarak değiştirdi.
- 1803 yılında Napolyon, İsviçreli politikacılarla toplantılar düzenleyerek eski kanton yönetimine geçilmesi kararlaştırıldı.
- 1815 yılında Viyana Kongresi'nde kanton yönetimlerinin kalması koşulu ile İsviçre'nin bağımsızlığı tüm Avrupa devletleri tarafından tekrar tanındı.
- 04:42İsviçre'nin İlk ve Son Savaşı
- 1841 yılında İsviçre tarihinde ilk ve tek iç savaş olan Sandbound Savaşı başladı.
- Lozen, Freiburg, Valais, Uri, Schwyz, Unterwalden ve Zug kantonları kendi aralarında birleşerek Sandbound adını verdikleri kendi yönetimlerini oluşturdular.
- 1847 yılında Sandbound oluşumun anayasaya aykırı ilan edilmesi üzerine, 100.000 kişilik federal ordu ile 80.000 kişilik ayrılıkçı kuvvetlerin karşı karşıya geldiği savaşta kazanan taraf federal ordu oldu ve yaklaşık 200.000 kişinin savaşmasına rağmen toplam 100 kişi hayatını kaybetti.
- 05:44İsviçre'nin Federal Sistemi
- Sandbound Savaşı'nın sonucunda Sandbound yönetimi dağıtıldı ve ülke yeniden tek çatı altında toplandı.
- İsviçreliler tüm dünyaya karşı birlik içinde ve güçlü davranmaları gerektiği konusunda hemfikir oldu.
- 1848'de yapılan anayasa değişikliği ile ülkeyi oluşturan kantonlar ortadan kaldırıldı ve merkezi Bern'de bulunan bir federal devlet kuruldu.
- 06:39İ. Dünya Savaşı'nda İsviçre
- İ. Dünya Savaşı'nın başladığı ilk gün hemen tarafsızlığını ilan eden İsviçre, yaklaşık 250 bin kişilik ordusuna savaşa hazır olmaları emrini verdi.
- Ordunun büyük kısmı Fransa ve Almanya sınırlarına yerleştirilirken, olası bir saldırı anında hangi devlet olursa olsun karşılık verilmesi emredildi.
- 1920 yılında Londra Bildirisi'nde İ. Dünya Savaşı'nda tarafsız kalan İsviçre'nin her türlü silahlı çatışmanın dışında tutulması hükme bağlandı ve aynı yıl içerisinde Cenevre'de Milletler Cemiyeti kuruldu.
- 07:41İI. Dünya Savaşı'nda İsviçre
- İI. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden önce Hitler, Avrupa'da bir askeri çatışma durumunda Almanya'nın İsviçre'nin tarafsızlığına saygı göstereceğine dair defalarca güvence verdi.
- 100 yılı aşkın süredir uygulanan tarafsızlık politikası, tüm dünya devletlerinin İsviçre'yi güvenli liman olarak görmesine neden oldu ve işgal korkusu ile titreyen ülkelerin paralarını İsviçre bankalarına yatırdı.
- İsviçre'nin işgal edilmemesinin en büyük ikinci nedeni dağlık yapısı ve yeraltı zenginlikleri bakımından yoksun olmasıydı.
- 09:25İsviçre'nin Savunma Stratejisi
- İsviçre ordusu hazırlıksız ve güçsüz değildi, dağların altında büyük bir titizlikle inşa ettikleri devasa mühimmat depoları bulunuyordu.
- Bu depolardan şehirlere ve köylere gizli geçitler, tüneller yapılmıştı ve bu geçitleri ve tünelleri havaya uçurabilecek düzenekler kurulmuştu.
- 09:52İsviçre'nin Savaş Planları
- İsviçre'de şehir merkezlerindeki otoyollarda bile dinamit kuyuları bulunuyordu ve olası bir işgal anında nasıl patlatılacağı ordu tarafından hesaplanmıştı.
- Hükümet, Nazi işgali anında halkın direnişe geçmesi için 18 yaşından büyüklerine en az birer silah ve biner adet mermi dağıtılmıştı ve bu uygulama günümüzde de devam etmektedir.
- İsviçre'de Nazi bombardımanına karşı her evde sığınak inşa edilirken, bu sığınaklar resmi binalardakiler de dahil edildiğinde beş buçuk milyon kişiyi alabilecek kapasitedeydi.
- 10:39İsviçre Ordusunun Savunması
- Savaş sırasında İsviçre ordusu, Alman hava kuvvetlerinin vurucu gücüne karşı cesurca savunma yapan ordusu, zaman zaman Nazi uçaklarını düşürdü.
- Savaş boyunca Nazi uçakları İsviçre hava sahasını en az 197 kez ihlal etti ve İsviçre ordusu 10 Mayıs 1942 ile 17 Haziran 1944 tarihleri arasında 11 Nazi uçağını düşürürken kendisi üç uçağını kaybetti.
- Hitler İsviçre'ye Alman savaş uçaklarına saldırmaması konusunda bir nota verirken, İsviçre hükümeti bunu dinlemedi ve hava sahasını savunmaya devam etti.
- 11:44Müttefiklerin İhlalleri
- İsviçre hava sahasını ihlal eden yalnızca Almanlar değildi; savaş boyunca İngiliz ve Amerikan savaş uçakları en az 300 kez İsviçre hava sahasını ihlal etti.
- İsviçre ordusu 14 müttefik uçağını ya düşüren ya da inmeye zorlayarak 36 Amerikan ve İngiliz savcısını öldürdü, 160'ını ise tutuklayarak savaşın sonuna kadar Lucerne yakınlarındaki bir hapishanede tuttu.
- 1 Nisan 1944'te Amerikan savaş uçakları Alman kasabası Lütfi Şaf'ın yerine yanlışlıkla İsviçre'nin Şafuazın kasabasını bombaladığında 40 İsviçre vatandaşı öldü, 50'den fazla bina ise yerle bir oldu.
- 12:29Günümüzdeki İsviçre Ordusu
- Günümüzde İsviçre ordusu donanım olarak Amerikan ordusunun standartlarına yakın olup, başka devletlerin askerlerine yüzyıllardır hiçbir düşmanı olmayan İsviçre, bugün dünyanın en kalabalık ordularından birine sahiptir.
- Askerlik hizmeti İsviçre'de halen mecburidir.