Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde İstanbul'un işgali ve Mustafa Kemal'in İstanbul'a dönüşünü anlatan tarihsel bir anlatımdır. Videoda Said Molla, Hüseyin Rauf, Kara Vasıf Bey, İngiliz Generali Mil, Fransız General Despereain ve Süleyman Nazif gibi tarihi karakterler yer almaktadır.
- Video, 16 Mart 1920'de İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunanlı deniz piyadelerinin İstanbul'u işgal etmesini kronolojik olarak anlatarak başlıyor ve 27 Kasım 1918'de İngiliz Generali Mil'in İstanbul'a gelişinden, 10 Kasım 1918'de Mustafa Kemal'in Adana'dan İstanbul'a dönüşüne kadar olan süreci detaylandırıyor.
- Videoda ayrıca İngiliz Muhipleri Cemiyeti'nin kuruluşu, gizli amaçları ve Anadolu'da ayaklanmaları örgütlemesi, İtilaf Devletleri'nin İstanbul'a ayak basması ve bu süreçte azınlık gruplarının tepkileri de ele alınmaktadır. Mustafa Kemal'in "Geldikleri gibi giderler" sözleriyle video sona ermektedir.
- İstanbul'un İşgali
- 16 Mart 1920'de İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunanlı deniz piyadeleri İstanbul'u işgale başladılar.
- Harbiye ve Bahriye Nazırlıkları başta olmak üzere tüm hükümet binaları, telgraf merkezleri, Türk Ocağı binası, karakollar, kışlalar ve silah depoları ele geçirildi.
- İstanbul ve çevresinde sıkıyönetim ilan edildi, gazeteler yasaklandı ve direnişçi örgütlere üye olmak ya da yardım etmek ölüm cezası sebebiydi.
- 01:04İngiliz Muhipleri Cemiyeti
- İngiliz Muhipleri Cemiyeti'nin kuruluşu ile işgal süreci birbirine paraleldi ve bu cemiyet kurulalı henüz bir yıl olmuştu.
- İngilizlere muhabbet duyanlar, para ve güce aşık olanlar İngilizlerle el ele vermişlerdi.
- İngiliz büyükelçiliği görevlendirdiği adamlar kısa sürede içerideki işbirlikçileri tespit etmişlerdi.
- 02:01Cemiyetin Gizli Amaçları
- Cemiyetin gizli amaçları Anadolu'da ayaklanmalar çıkarmak, milli iradeyi felç etmek ve kurtuluş için tek yolun İngiliz himayesi olduğunu yaymaktı.
- 1909 ve 1920 yıllarında Aznavur isyanı, Bolu-Düzce isyanları, Konya Bozkır isyanı, Cemil Çeto Kürt isyanı, Pontus Rum isyanı ve Yozgat-Zille isyanları İngilizlerden gelen altınlarla örgütlenmişti.
- İngiliz Muhipleri Cemiyeti'ne mensup imamlar vardı ve bu imamlar Yunan işgal kuvvetlerine destek vaazları veriyorlardı.
- 04:12Padişahın Gizli Anlaşmaları
- Padişah Fatih'in İngilizlerle gizli anlaşmalar yapıyordu ve bu anlaşmaları bugün Amerika adına çalışanlar gayet iyi biliyorlar.
- Bu anlaşmaya göre saltanat, bir İngiliz mandasına girmeyi, bağımsız Kürdistan projesinin hayata geçirilmesini, Hilafet nüfusunun İngiliz çıkarları için diğer Müslüman ülkelerde kullanılmasını kabul etmişti.
- Ayrıca Türk milli kuvvetlerini bastırmak için Hilafet ordusu oluşturmayı ve Kıbrıs'tan tümüyle vazgeçmeyi kabul etmişti.
- 06:25İşgalin Başlangıcı
- Empiryalist ülkeler Anadolu'yu rahat ele geçirebilmek için Osmanlı padişahını ve yönetimi kontrol altına almak amacıyla Mondros ateşkes antlaşması'ndan bir hafta sonra İstanbul'a ayak basmışlardır.
- İtilaf devletleri Mondros ateşkes antlaşması'na dayanarak 6-12 Kasım 1918 tarihleri arasında Çanakkale Boğazı istihdamlarına el koydular.
- 7 Kasım 1918'de dört İngiliz subayından oluşan bir heyet Basra torpidosu ile İstanbul'a geldi ve Sadrazam Damat Ferit Paşa hükümeti bu öncü işgalcilerin rahat etmesi için otellerde 80 oda kiraladı.
- 08:35İşgalin Zirvesi
- 13 Kasım 1918'de İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan donanmalarından oluşan 61 parçalık bir işgal gücünün Çanakkale Boğazı'ndan elini kolunu sallayarak geçip İstanbul Boğazı'na girmesi Türk insanını derin bir yasa boğmuştur.
- Dört yıl önce Çanakkale Savaşı'nda 200 bin den fazla şehit verip düşman donanmasının Çanakkale Boğazı'na girmesine engel olan Türk insanı, şimdi bu büyük direnişten sadece dört yıl sonra düşman donanmasının güne oynaya İstanbul'a gelmesi karşısında kahredici bir işgaldi.
- İşgal donanmasının İstanbul'a gelmesi, kıyıları 10 binlerce karşılayıcı ile dolu, binalar İngiliz, Fransız ve Yunan bayraklarıyla donatılmış, okulların öğrencileri, papazlar, keşişler, hahamlar ve kadınlar İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan ulusal renkleri eşarplarıyla gemileri alkışlarla karşılamıştı.
- 11:30İşgalin Çirkin Yüzü
- 27 Kasım 1918'de İngiliz Generali Mil, İstanbul'a gelerek Haydarpaşa'dan Anadolu'ya uzanan demiryoluna el koymuştur.
- 8 Şubat 1919'da Fransız General Desperey, İstanbul'a ikinci gelişinde yaşananlar işgalin çirkin yüzünü olanca açıklığıyla gözler önüne sermiştir.
- Desperey, İstanbul'dan Beyoğlu'na doğru bir zafer alayı düzenlemiş ve kendisini karşılayan Osmanlı bandosunu durdurarak Dolmabahçe Sarayı'na oturmak istediğini belirtmiştir.
- 12:24Desperey'nin Küstah Tavrı
- Desperey, küstahça tavırlarıyla Osmanlı sadrazamlarını ve Türk subaylarını aşağılamaktan çekinmemiştir.
- Süleyman Nazif, 9 Şubat 1919 tarihli Hadisat gazetesinde "Kara Bir Gün" başlıklı bir yazı kaleme almıştır.
- Bu yazıyı okuyan Desperey, Süleyman Nazif'in kurşuna dizilmesini istemişse de sonunda Malta'ya sürgün edilmesiyle yetinmiştir.
- 12:55Mustafa Kemal'in İstanbul'a Varışı
- 10 Kasım 1918'de Adana'dan çıkan Mustafa Kemal, 13 Kasım 1918 Çarşamba günü saat 12:45'te İstanbul Haydarpaşa Garı'na indi.
- Mustafa Kemal, yanında yaveri Cevat Abbas ile birlikte asker üniformalarıyla o trenden inerken, 55 parçalık Müttefik donanması ağır ağır Haydarpaşa önlerinden İstanbul Boğazı'na doğru ilerliyordu.
- Bütün karşı sahiller Rumların, Levantenlerin sarhoş çığlıkları ve Palikarya naralarıyla çınlıyordu.
- 13:38İşgalin Başlangıcı
- Düşman donanmasının boğaza giriş töreni nedeniyle deniz trafiği durdurulmuştu.
- Türk eti amiral gemisine giderek işgalcilere Osmanlı hükümeti adına hoş geldiniz dedi.
- İşgal gemilerinden karaya çıkan 3.500 kişilik bir kuvvet İstanbul'un stratejik noktalarına yerleşmeye başladı.
- 14:02Mustafa Kemal'in Üzüntülü İzlenimleri
- Mustafa Kemal, kendisini karşılamaya gelen Rasim Ferit ve yaveri Cevat Abbas ile birlikte Haydarpaşa Garı'nın köşesindeki çayhanede üç-dört saat boyunca düşman donanmasının boğaza yerleşmesini seyretmek zorunda kaldı.
- Derin mavi gözlerini ufka doğru dikerek, Çanakkale'de kanla, ateşle durduran komutan, şimdi dirençsiz, çatışmasız bu işgali yüreği yanarak izliyordu.
- İçinden "Çanakkale'de boşuna savaşmış olamayız" geçirdi ve "hata ettim, İstanbul'a gelmemeliydim, bir an önce Anadolu'ya dönmenin çaresine bakmalı" sözleri döküldü.
- 15:24Mustafa Kemal'in Güçlü Kararı
- Mustafa Kemal, öğleden sonra saat 3'e doğru küçük Kartal istimbotuyla dev boyutlu düşman zırhlısının arasından Sirkeci'ye geçerken güvertede bir sigara yakmış.
- Bakışlarını boğazı kaplayan çelik yığınlarının üzerinde ufka doğru çevirerek, yanındaki Cevat Abbas Bey'in duyacağı şekilde "Endişelenme, geldikleri gibi giderler" demiştir.