Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Malatya Turgut Özal Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Uluslararası İşletme Yönetimi öğretim üyesi Dr. Arif Yıldız tarafından verilen bir eğitim dersidir. Dr. Yıldız, Anadolu Üniversitesi Yayınları'ndan Açıköğretim Fakültesi Genel İşletme Kitabı'ndan yararlanarak ders anlatmaktadır.
- Video, işletme bilimine giriş konusunu ele almakta olup, 14 haftalık dersin ilk ünitesini kapsamaktadır. İçerikte işletme kavramı, işletmenin tanımı, iş, işgören, işveren, ihtiyaç, yönetim ve yönetici gibi temel kavramlar açıklanmaktadır. Ayrıca işletmelerin sistem olarak incelenmesi, üretim faktörleri, girdiler, süreçler ve çıktılar detaylı olarak incelenmektedir.
- Videoda Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisi, tüketim ve tüketici kavramları arasındaki farklar, ekonomik olmayan mallar, serbest mallar, tüketim malları ve üretim malları gibi konular da ele alınmaktadır. Ders, sınav sorularına dikkat çekerek konuları pekiştirmekte ve soru-cevap şeklinde sonlanmaktadır.
- Giriş ve Ders Planı
- Malatya Turgut Özal Üniversitesi'nden Arif Yıldız, işletme bilimine giriş dersini sunuyor.
- Ders, işletmeler ve genel özellikleri, işletmelerin fonksiyonları gibi konuları içerecek.
- İşletmelerin fonksiyonları bölümünde yönetim, üretim, pazarlama, muhasebe, finansman, halkla ilişkiler, insan kaynakları yönetimi ve araştırma geliştirme konuları ele alınacak.
- 01:52İşletme Kavramı
- İşletme, insanların ihtiyaçlarını karşılayabilmek için mal, hizmet veya fikir üreten ekonomik birimlerdir.
- İşletmeler küçük bir büfeden büyük bir otomobil fabrikasına kadar değişen boyutlarda olabilir ve mal, hizmet veya fikir üretme konusunda farklılık gösterebilir.
- İşletmeler, insanların ihtiyaç duyduğu mal veya hizmetleri karşılayabilmesi açısından hayatlarında büyük öneme sahiptir.
- 04:08İşletmelerin Amacı ve İktisat
- İşletmelerin temel amacı, insanlara ihtiyaç duyulan mal veya hizmetleri karşılarken kendileri açısından kar sağlamak, topluma hizmet etmek ve yaşamını sürdürmektedir.
- İnsan ihtiyaçları sonsuz iken, bu ihtiyaçları karşılamaya yönelik kullanılacak üretim faktörleri sınırlıdır.
- Üretim faktörleri; sermaye, emek, hammadde, doğal kaynaklar, bilgi/teknoloji ve girişimcidir.
- 06:09İş ve İş Gören Kavramları
- İş, işletmelerde yürütülen her türlü fiziksel ve düşünsel çabalardır.
- İş gören, işletmelerde fiziksel ve düşünsel çabalarda bulunan, emeğini ortaya koyan, bu çabalar karşılığında belli bir ücret alan, işverene bağlı olarak çalışanlardır.
- İş görenler sadece ücret talep etmez, mesai saatlerine dikkat edilmesi, özlük haklarına saygı duyulması gibi beklentileri vardır ve bu ihtiyaçları karşılanırsa daha verimli ve işletmeye daha faydalı hale gelirler.
- 09:17İşveren Kavramı
- İşveren (girişimci, patron, müteşebbis, sermayedar) riski kendisine ait olmak üzere üretim faktörlerini (doğal kaynaklar, emek, sermaye, bilgi, teknoloji) sistemli olarak bir araya getiren kişilerdir.
- İşverenler faaliyetlerinin karşılığında kar ya da zarar alırken, riski doğrudan üstlenirler.
- 10:33Yönetim ve Yönetici Kavramları
- Yönetim, başkalarına iş yaptırabilme sanatı veya belli bir amaca başkaları aracılığıyla ulaşmaktır.
- Yöneticiler, yönetim faaliyetini yerine getiren kişilerdir ve işletmelerin genel amaçlarına ulaşabilmesinde kilit rol oynarlar.
- İşletmelerin genel amacı özel sektörde karlılık, kamu sektöründe ise topluma hizmettir.
- 12:08Girişimci ve Yönetici Arasındaki Farklar
- Girişimci birine bağlı olarak çalışmazken, yöneticiler işverene bağlı olarak çalışır.
- Küçük işletmelerde girişimci ve yöneticiler aynı kişi olabilir, büyük işletmelerde ise birden fazla yönetici pozisyonu bulunabilir.
- Yöneticilerin kademeleri: alt kademe (ustabaşı, şef), orta kademe (insan kaynakları müdürü, üretim müdürü, pazarlama müdürü) ve üst kademe (genel müdür, genel müdür yardımcısı).
- 13:39Girişimci ile Yönetici Arasındaki Temel Farklar
- Girişimci faaliyetlerinin karşılığında kar ya da zarar elde ederken, yöneticiler ücret alırlar.
- Girişimci riski doğrudan üstlenirken, yöneticiler riski başkalarına (girişimciye) ait olmak üzere faaliyetlerini sürdürürlür.
- Yöneticilerin en büyük riski işten atılma riskidir.
- 14:31İhtiyac Kavramı
- İhtiyac, insanların karşılandığında haz veren, karşılanmadığında huzursuzluk veya tatminsizlik durumu ortaya çıkaran, gereksinimlerden kendilerini noksan hissetmeleridir.
- İnsanların davranışlarının temelinde ihtiyaçlar yatarken, işletmeler için ihtiyaç iki farklı anlama gelir: tüketiciler açısından ve işletme patronları açısından.
- İşletmeler, insanların ihtiyaçlarını karşılayabilmek için mal veya hizmet üretirler.
- 15:52İşletmeler ve İhtiyac
- İşletme patronları açısından ihtiyaç, kazanç sağlama, para kazanma ve kar elde etmedir.
- Eskiden işletmeler "ne üretirsem üreteyim satarım" anlayışına hakim olabilirdi, ancak günümüzde "müşterinin neyi istediği, onu üretirsem satarım" anlayışına geçildi.
- İşletmelerin kuruluşunda iş fikri temel aşamadır ve bu fikir tüketicilerin çözülmemiş ihtiyaçlarını karşılamak için ortaya çıkar.
- 18:28İşletmelerde İnsan Kaynakları ve İhtiyac
- İşletmelerin iki tür müşterisi vardır: dış müşteriler ve iç müşteriler (çalışanlar).
- Dış müşteriyi tatmin etmek için önce iç müşterinin (çalışanların) tatmin olması gerekir.
- Çalışanların motivasyonunu sağlamak için ihtiyaçlarının karşılanması gerekir, motivasyon ise çalışanların karşılanmamış ya da az karşılanmış ihtiyaçlarının yeterince karşılanarak sağlanabilir.
- 20:06Çalışan Motivasyonu ve İşletme
- Çalışanların yaptığı işlerin bilinmesi, başarılı işlerde gurur duymalarını, başarısız işlerde ise sorumluluk hissi yaşamasını sağlar.
- Çalışanların motivasyonunu artırmak için piknikler, geziler, ailelerle organizasyonlar ve bazen şirketlerin çalışanları ortak ederek motivasyonu yükseltmesi mümkündür.
- Çalışanlar şirketin karını arttırdıklarında, kendileri de bu kardan pay alacaklardır.
- 20:47İnsan İhtiyaçları ve Sınıflandırması
- İnsan ihtiyaçları farklı kademelerde olabilir: fizyolojik ihtiyaçlar (yeme, içme, barınma), güvenlik ihtiyacı, sevme, sevilme, bir yerlere ait olma isteği ve kendini gerçekleştirme.
- İnsan ihtiyaçları sadece somut unsurlardan oluşmayabilir, bazen hedonizm veya hazcılık da bir ihtiyaç olarak ortaya çıkabilir.
- İhtiyaçlar fizyolojik ve psikolojik yapılar esas alınarak birincil (yeme, içme, barınma) ve ikincil (sevme, sevilme, beğenilme) olarak sınıflandırılabilir.
- 22:28Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisi
- İşletmelerde en çok kullanılan ihtiyaç sınıflandırması Abraham Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisidir.
- Maslow'un hiyerarşisinde en altta temel fizyolojik ihtiyaçlar, ardından güvenlik/barınma, bağlanma, itibar, saygı görme ve en üstte kendini gerçekleştirme ihtiyaçları yer alır.
- İnsan ihtiyaçları sınırsızdır ve sahip olduğu özellikler o anki ihtiyaç duyduğu özellikler tarafından etkilenir.
- 24:15İhtiyaç, Tüketim ve Tüketici Kavramları
- İhtiyaç, işletme biliminin başlangıç noktasıdır ve tüketimin ortaya çıkması için gerekli olan mal veya hizmete ihtiyaç duyulmasıdır.
- Tüketim, üretilmiş mal veya hizmetlerin kullanımıdır ve bunları kullanan kişiler tüketici olarak adlandırılır.
- Tüketici ve müşteri kavramları farklıdır: mal veya hizmeti satın alan kişi müşteri, kullanana ise tüketici denir; ayrıca marka veya işletme ayrımı yapanlar müşteri, rastgele alım yapanlar tüketici olarak tanımlanır.
- 27:21İşletmelerin Tüketici Analizi
- Bir işletmenin tüketicilerin hangi tür malları satın aldıklarını, ne sıklıkta ve nereden aldıklarını takip etmesi gerekir.
- Mağazalarda üyelik kartları, müşterilerin davranışlarını ve tüketici davranışlarını takip etmek için kullanılır.
- Üyelik kartı formunda alınan bilgiler ve alışveriş kayıtları, işletmelerin müşterilerin ihtiyaçlarını analiz etmesine ve hedefli pazarlama stratejileri geliştirmesine yardımcı olur.
- 28:52İşletme Kavramları Özeti
- İşletme, insan ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla mal, hizmet veya fikir üreten ekonomik birimlerdir.
- Üretim faktörleri doğal kaynaklar (hammadde), emek, sermaye, girişimci, bilgi ve teknolojidir.
- İş, işletmelerde yürütülen fiziksel ve düşünsel çabalardır; iş gören ise işleri yerine getiren, işverene bağlı, ücret alan kişidir.
- Girişimci faaliyetlerin karşılığında kar/zarar elde ederken, yönetici ücret alır; girişimci riski doğrudan üstlenirken, yönetici dolaylı olarak üstlenir.
- 30:45İşletmeleri Sistem Olarak İnceleme
- Sistem, belli bir amaç etrafında toplanmış, birbirlerini etkileme yeteneğine sahip en az iki unsurdan oluşan bir bütündür.
- İşletmeler bir sistemdir çünkü ortak bir amacı (mal veya hizmet üretmek, kar elde etmek) ve birbirleriyle etkileşimde bulunan parçaları (üretim, muhasebe, pazarlama, halkla ilişkiler) vardır.
- İşletmeler girdileri alır, bir süreçten geçirir ve çıktı haline getirir; girdiler üretim faktörleri (doğal kaynaklar, emek, sermaye, bilgi, teknoloji, girişimci) olarak adlandırılır.
- 32:26İşletmelerin Sisteminin Yapısı
- İşletmeler girdileri alıp bir süreçten geçirerek çıktılar üretir; süreçte işletmenin fonksiyonları (üretim, muhasebe, yönetim, pazarlama) çalışır.
- Çıktılar mal veya hizmetler, atıklar, fikirler olabilir; aksilikler oluştuğunda geri bildirim yapılır ve gerekli düzeltmeler yapılır.
- İşletmelerin girdileri, üretim yapabilmek için gerekli olan üretim faktörleri olarak adlandırılan unsurlardır.
- 34:19Üretim Faktörleri
- Sermaye, işletmenin mal veya hizmet üretebilmesi için gerekli olan parasal ve fiziksel varlıklar (para, malzeme, makine, bina) olup, karşılığında faiz elde edilir.
- Emek (insan gücü), işletmeye emeklerini koymalarının karşılığında ücret alırlar.
- Doğal kaynaklar, insanlığın ilk keşfettiği üretim faktörüdür ve temel ihtiyaçları karşılama zorunluluğu bu üretim faktörünü en önce ortaya çıkarmıştır.
- 36:37Doğal Kaynaklar ve Sermaye
- Doğal kaynaklar, üretim faktörü olarak kullanılması için işlemden geçmesi gereken ekonomik mallar (süt, pasta, telefon, otomobil) ve işlemden geçmeden doğrudan tüketilen ekonomik olmayan mallar (su, hava, ışık) olabilir.
- Doğal kaynaklar yenilenebilir (su, hava, ışık) ve yenilenemez (altın, bakır, petrol, doğalgaz) kaynaklar olarak ikiye ayrılır; yenilenemez kaynaklar tükendikleri için kıttır ve fiyatı yüksektir.
- Sermaye, işletmenin sahip olduğu ekonomik değeri olan maddi üretim araçları ve maddi olmayan varlıklardan oluşur; hisse senedi, tahvil ve bono gibi hemen paraya çevrilebilecek değerler de sermaye olarak adlandırılır.
- 39:40Girişimcilik ve Üretim Faktörlerinin Karşılıkları
- Girişimciler, üretim faktörlerini sistemli olarak bir araya getirip riski üstlenerek faaliyetlerinin karşılığında kar ya da zarar elde ederler.
- Girişimcilik için bir iş fikrine ihtiyaç duyulur ve bu iş fikri yapılabilir olmalıdır.
- Doğal kaynaklar üretim faktörüne dahil olması karşılığında kira ya da rant elde ederler.
- 40:22İşletmelerin Çıktıları
- Bir işletmenin en önemli çıktısı ürettiği mal veya hizmettir.
- İşletmelerin amacı mal veya hizmet üretmek olup, bu sayede kar elde edebilirler.
- İnsan gereksinimlerini karşılayabilme niteliği olan her şeye mal veya hizmet adı verilir.
- 41:02Mal Sınıflandırması
- Mallar üretimi için çaba harcanıp harcanmaması açısından serbest mallar ve ekonomik mallar olarak sınıflandırılabilir.
- Serbest mallar üretimi için hiçbir çaba ya da örgütlenme gerektirmeyen mallardır (hava, su, gün ışığı).
- Ekonomik mallar üretimi için emek harcanan mallardır.
- 41:28Tüketim ve Üretim Malları
- Ekonomik mallar gereksinimleri giderme özellikleri yönünden tüketim malları ve üretim malları olarak ikiye ayrılır.
- Bir mal başka bir malın üretiminde kullanılacaksa üretim malıdır, direkt tüketilecekse tüketim malıdır.
- Tüketim malları son tüketicilerce kişisel veya ailevi gereksinimleri karşılamak için istenirken, üretim malları başka bir malın üretilmesi için gerekli olan mallardır.
- 42:35Dersin Kapanışı
- Ders Anadolu Üniversitesi Yayınları'ndan Açıköğretim Fakültesi Genel İşletme kitabına dayanmaktadır.
- Konuşmacı Dr. Arif Yıldız, arif.yildiz@etu.edu.tr adresinden ulaşılabilir.
- Konuşmacının YouTube kanalında genel işletme dersinin on dört haftalık videoları bulunmaktadır.