Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Arif Hoca tarafından sunulan bir eğitim dersidir. Anadolu Üniversitesi AÖF öğrencilerine, DHT'ye, ÖABT, DİABS'a girecek öğrencilere yönelik hazırlanmıştır.
- Video, İslam inanç esasları kapsamında "Din ve İnanç" konusunu ele almaktadır. İçerikte din kavramının etimolojik anlamı, dinin sınıflandırılması, İslam kelimesinin anlamı, dinin kaynağı ve peygamberlerin görevi gibi temel konular açıklanmaktadır. Ayrıca farklı mezheplerin (Selefiye, Mutezile, Şia, Zeydiye, Hariciye, Cehmiye, Maturidiye, Eş'ariye) iman kavramı hakkındaki görüşleri karşılaştırılmaktadır.
- Ders, soru-cevap formatında ilerlemekte ve imanın geçerli olmasının şartları, imanda olması gereken şartlar, İslam inanç sisteminin özellikleri ve diğer dinlerle karşılaştırması gibi konuları da kapsamaktadır. Video, İslam inanç esasları serisinin bir parçası olup, eğitimci başka videolarda da bu konuya devam edeceğini belirtmektedir.
- 00:01İslam İnanç Esasları Dersi Tanıtımı
- İslam inanç esasları dersi, Anadolu Üniversitesi AÖF öğrencilerine, DHT'ye girecek öğrencilere ve ÖABT DIABS'ye gireceklerin işine yarayacak bir video olacak.
- Birinci ünite din ve inanç konusunu işleyecek.
- 00:21Din Kavramı
- Din bilginleri genellikle din kelimesinin Arapça "de" kökünden bir mastar veya isim olduğunu kabul ederler.
- Din kelimesinin temel anlam olarak itaat, ceza, mükafat, örf, adet, hüküm, tutulan yol ve usul kelimeleri ile ifade edilir.
- Din, insanın düşünce ve inanca dayalı değerlendirmelerini içeren zihinsel fonksiyonlar, her türlü tavır ve davranışları, sosyal ilişkileri düzenleyen ilkeler ve prensiplerdir.
- 01:58Dinlerin Sınıflandırılması
- Dinler hak ve batıl dinler, tek tanrılı ve çok tanrılı dinler, semavi ve beşeri dinler şeklinde çeşitli sınıflandırmalara tabi tutulmaktadır.
- Hak din olarak sadece İslam kabul edilir çünkü Kur'an'da "Allah katında din İslam'dır" ayeti vardır.
- İslam alimleri din sınıflandırmasını hak ve batıl din şeklinde yapmışlardır.
- 02:42Dinlerin Sınıflandırma Türleri
- İnanç sistemlerinden ilahi vahye dayanmayanlara batıl din denilmiştir.
- İlahi vahye dayanmakla birlikte Allah'tan geldiği şeklini koruyamamış Yahudilik ve Hristiyanlık gibi dinlere muharref din adı verilmiştir.
- Klasik dinler tarihi kitapları hak dinlere "milel", batıl dinlere "nihal" adını vermiştir.
- 03:08Dinlerin Kaynağına Göre Sınıflandırılması
- Dinlerin kaynağına bakılarak yapılan sınıflamaya göre kaynağı semavi dinler, beşeri dinler ayrımı yapılmıştır.
- Kutsal kitapların bulunup bulunmamasına göre yapılan tasniflerde Ehli Kitap (Yahudi ve Hıristiyanlar), kitabı olduğu şüpheli dinler (Mecusiler ve Maniheistler) olarak ifade edilmiştir.
- 04:25Kur'an-ı Kerim'de Din Kelimesi
- Kur'an-ı Kerim'de din kelimesi doksaniki yerde geçmektedir ve üç yerde de din kelimesinin değişik türevleri yer almaktadır.
- Mekke döneminde din kelimesi insanın iman ve ameline uygun olarak hesaba çekileceği ahiret gününü ifade ederken, sonraları tevhid ve teslimiyet anlamına verilmiştir.
- Medine döneminde İslam kelimesinin tevhid kavramından bir dine mensup olan insan topluluğu yani ümmet anlamında kullanılması başlamıştır.
- 05:45İslam'da Din Kavramı
- İslam kelimesinin kök araştırmasında kazandığı anlam "iradeli bir barış ortamına giriş ve boyun eğiş"tir.
- İnsanın din adına Allah'a karşı görevlerini yapması, ondan başka hiçbir varlığa mabut olarak yönelmemesi ve bütün hayatını Allah'a vakfetmesi istenir.
- Din Allah tarafından konulur, ondan başkasının din oluşturma hakkı yoktur ve dini hükümlerin kaynağı da Allah'tır.
- 07:02Peygamberlerin Görevi
- Peygamberler dindeki konumu Allah'a bağlı dolaylı bir anlam taşır.
- Peygamberlerin görevi ilahi vahiy doğrultusunda Allah'tan aldığı emir ve yasakları insanlara aktarmaktır.
- Peygamberler dinde ekleme ve eksiltme yapamaz, sadece Allah'tan aldığı emir ve yasakları insanlara açıklar.
- 07:40İnanç Kavramı
- İnanç, bir düşünceye gönülden bağlanmak, Allah'a veya bir dine inanmak, birine duyulan güven duygusu ve bir şeyin doğruluğunu sarsılmaz bir duygu ile benimsemektir.
- İnanç kavramının Arapça karşılığı iman ve itikattır.
- İtikat, bir şeye gönül bağlamak, düğüm atmışçasına kesinlikle inanmak ve bütünüyle benimsemektir.
- 08:48İman ve Mümin Kavramı
- İman Arap dilinde emniyet ve güven içinde bulunmak, ikrar etmek, kabul etmek, emin kılmak, sukuna kavuşmak, kalben müsterih olmak, vicdani güven duymak ve iç aydınlığı hissetmek gibi anlamlardadır.
- İslam düşüncesinde iman, Hz. Peygamberin vahiy yoluyla getirdiği tüm hususlarda tereddütsüz tasdik etmek ve getirdiklerine inanmaktır.
- İnançın gereklerini tam bir teslimiyetle yerine getiren kişiye müslim, inancı benimseyen kişiye mümin denir ve bunların çoğul ifadesi müslümandır.
- 10:53İman ve Amel İlişkisi
- Alimlerin çoğunluğu, günah işlemiş kimselere Allah'ın Kur'an'da "mümin" ifadesinin kullanıldığını ve kişinin çeşitli sebeplerle ameli ihmal veya terk etmesinin onun imandan çıkmasını gerektirmediğini savunmuşlardır.
- Kur'an'da "iman edenler ve yararlı iş yapanlar" ifadelerinin sıkça tekrar edilmiş olması, imanla amel arasındaki sıkı bağın bulunduğunu göstermektedir.
- Bugüne kadar Müslümanlar ameli terk eden veya büyük bir günah işleyen mümine kafir dememiştir.
- 11:35İman ve Tasdik İlişkisi
- İman öncelikle kalbin tasdik etmesi yani onaylamasıdır ve insanın inançla ilgili hususları kalben kabullenmesinin şartıdır.
- Kalbin insanın karar verme mekanı olduğu, bunun da mecazi bir anlam taşıdığı belirtilmiştir.
- Hadislerde kalbin insan bedeninde günahlarla kirlenebilen bir organ olarak nitelenmesi, bu anlamın mecazi olduğunu teyit etmektedir.
- 13:01İman ve İkrar İlişkisi
- İkrar, içten hissedilenlerin dil ile ifade edilmesine denir ve kişinin kalben kabul ettiği iman esaslarını dışa vurmasının önemi bellidir.
- Mürciye ve Kerramiye mezheplerinin iman tanımı, inanılması gereken inanç ve esaslarını kalbin tasdiki olmaksızın dil ile ikrar etmek yeterli olarak görülür.
- Bu mezheplerin "Allah'tan başka tanrı yoktur, Muhammed onun elçisidir" deyinceye kadar onlarla mücadele etmekle emrolundum" hadisini imanın sadece dil ile ifadesinin yeterli olduğu şeklinde değerlendirmişlerdir.
- 14:29İmanın Farklı Mezheplerdeki Yorumları
- İman-ikrar ilişkisi Kerramiye mezhebinde, Cehmiye'de iman-bilgi ilişkisi, Hariciye, Zeydiye ve Şiada da iman-amel ilişkisi vardır.
- Cehmiye mezhebi, inanılması gereken konuları sadece bilmek iman etmek için yeterli görüşünü benimsemiştir.
- İslam dininde bir kimsenin mümin olabilmesi için Tevhid veya Şehadet kelimelerini kalben kabul edip dillendirmesi yeterlidir.
- 17:04İmanın Artma ve Eksilmesi
- Alimlerin çoğunluğu, Hz. Peygamber döneminde inanılacak hususlarda artma ve eksilmenin olabileceğini kabul etmiş, ancak ondan sonra inanılması gereken inanç esaslarının artmaz ve eksilmez.
- İmada artma veya eksilmenin olacağını belirtenler, iman olayına niteliği açısından yaklaşmaktadır.
- İmada artmanın hem nitelik hem de nicelik yönünden olacağını söyleyenler, aynı zamanda amelin imandan bir cüz olduğunu savunan Selefiye, Mutezile, Şiaya, Zeydiye ve Hariciye mezhepleridir.
- 18:39İman ve İslam İlişkisi
- İmam Maturidi'ye göre Kur'an ve Sünnette ayrı zikredilse de iman ve İslam aynıdır.
- İmam Maturidi, İmam Eş'ari, Bakıllani, Cüveyni, Gazali ve Ebu Muin en-Nesefi imanın kalbin tasdikinden ibaret olduğunu savunmuştur.
- İmam Malik bu görüşten ayrılmaktadır.
- 20:05İman Türleri
- Taklidi iman, bir kimsenin çevresindeki ana, baba, kardeş, komşu, hoca ve değer verdiği diğer kişilere bakarak hiçbir araştırma yapmadan inanmasına denir.
- Mutezile mezhebi, mukallidin imanını geçerli görmemiş, hatta müminin aklını kullanmak suretiyle iman esaslarını başkaları karşısında savunabilecek bir konumda olmasını istemişlerdir.
- Ebu Hanife ve İmam Maturidi, mukallidin imanının geçerli olduğuna hükmetmiş, ancak mukallit araştırmayı terk etmesinden dolayı sorumlu görülmektedir.
- 21:57Tahkiki İman
- Tahkiki iman, İslam dini, insana sevk ettiği inanç esaslarını araştırıp, delil, akıl, tefekkür ve düşünceye dayandırarak iman etmesine önem vermiştir.
- Bu imana sahip kişiye muhakkik adı verilir ve en yüksek iman etme şeklinin bu olduğu belirtilmiştir.
- Kur'an, insanın üzerinde en çok hak sahibi olan ana ve babasının dahi inançta taklit edilmesini yasaklamıştır.
- 23:17İcmali ve Tafsili İman
- İcmali iman, Allah'ın birliğine, onun sonsuz güç ve kudret sahibi olduğuna, Hz. Peygamberin onun gönderdiği son elçi olduğuna şeksiz şüphesiz inanmaya denir.
- Tafsili iman, müminin imandan sonra İslam'ın daha temel inanç esaslarına yönelmesi, onlar hakkındaki iman ve bilgisini daha üst seviyelere çıkarması gerekir.
- Din insana ulvi duygular, olaylar karşısında direnç, ruhi gelişim, moral ve güç kazandırır, ancak geçim vasıtaları kazanmasını temin etmez.
- 25:36İmanın Geçerli Olmasının Şartları
- İman, son nefeste veya ümitsizlik anıyla sınırlı olmamalıdır.
- Kişi, dinin esas ve hükümlerinin yok sayan veya sahteliğe kaçan davranış sergilememelidir.
- Hz. Peygamberin getirdiği dini hükümlerin tamamını bir bütünlük içinde kabul etmelidir.
- 26:33İmanın Özellikleri
- İmanda kesin kabul ve ikrar aranır.
- Bilgi, akıl, istidlal ve tefekkürün iman eylemindeki ağırlıklı payı göz ardı edilmemelidir.
- Hanefi alimlerine göre iman için hem tasdikin hem de ikrarın gerekli olduğunun, birinin diğerine feda edilemeyeceğinin üzerinde durulur.
- 27:33İnanç Esasları ve Dinlerin Sınıflandırılması
- İnanç konusunda "ben insallah müminim" diyen kişinin ifadesi doğru değildir çünkü şüpheyi ortaya koymaktadır.
- İslam alimleri batıl dini, ilahi vahye dayanmayan inanç sistemlerini ve Allah'tan geldiği şeklini koruyamamış dinleri tanımlamaktadır.
- Hristiyanlık ve Yahudilik "muharref" (sonradan değiştirilmiş) dinler olarak sınıflandırılmaktadır.
- 30:56İslam'ın Özellikleri
- İslam dininin özünü oluşturan ilke tevhid inancıdır.
- İslam kelimesinin terim anlamı, Allah'a gerçek bir teslimiyet ile boyun eğmektir.
- İslam'ın özü samimiyet, içtenlik ve Allah rızası üzerine dayanır.
- 32:45Haricilerin İman-Amel İlişkisi
- Haricilerin iman-amel ilişkisi konusundaki görüşü, imanın dil ile ikrar, kalp ile tasdik etmek ve bunları yerine getirmektir.
- İslam'in diğer dinlerden farkı son evrensel ve bozulmamış olmasıdır.
- İmanın ikrar edilmesi, içten hissedilenlerin dille ifade edilmesidir.