Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan iş sağlığı ve güvenliği konulu kapsamlı bir eğitim dersidir. Eğitmen, sınavlara hazırlanan kişilere yönelik bilgiler aktarmaktadır.
- Video, iş yerlerinde çalışanlara verilecek eğitimlerin önemi, iş sağlığı ve güvenliği kurullarının yapısı, çalışma süreleri, ara dinlenmeler, fazla çalışma ve özel durumlar (genç işçi, çocuk işçi, gebe ve emziren kadınlar) hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. İçerik, sınavlarda sıkça sorulan konulara özellikle değinerek öğrencilere sınav hazırlığı için faydalı bilgiler içermektedir.
- Ders ayrıca emzirme odaları ve çocuk bakım yurtlarının işyerlerinde kurulması, kadın çalışanların süt izni hakları, gebe çalışanların izin süreleri ve çalışma koşulları gibi konuları da kapsamaktadır. İş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma koşulları, toplantı düzeni ve yetkileri hakkında da kapsamlı bilgiler verilmektedir.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri
- Çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli sınıflarda çalışan işçilere eğitim verilmeden işe başlatılamaz.
- Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, kendi işyerinde çalışmaya gelen işçilere yeni eğitim vermesi ve bu eğitimi verdikten sonra çalıştırması gerekiyor.
- Alt işveren-asıl işveren ilişkisinde her işveren kendi çalışanlarının eğitiminin verilmesinden sorumlu, ancak asıl işveren tarafından alt işverenin işçilerine eğitim verilmediği konusunun takip edilmesi gerekiyor.
- 01:01Eğitim Süreleri ve Geçerlilik
- Çok tehlikeli sınıfta çalışanlara 16, tehlikeli sınıfta çalışanlara 12, az tehlikeli sınıfta çalışanlara 8 saatlik iş sağlığı güvenliği temel eğitimi verilmesi gerekiyor.
- Temel eğitimi vermeden işe başlatılacak işçilere en az 2 saatlik işe başlama eğitimi verilmiş olması gerekiyor.
- Çok tehlikeli sınıftaki 16 saatlik eğitimler her yıl, tehlikeli sınıftaki 12 saatlik eğitimin iki yılda bir, az tehlikeli sınıftaki 8 saatlik eğitimin üç yılda bir yenilenmesi gerekiyor.
- 02:30Çırak ve Stajyer Eğitimleri
- Çırak ve stajyerlerin eğitim bilgilendirmelerinden ve uygulamalı eğitim alana işyerinin işvereni sorumlu.
- Çırak ve stajyerlerin kendi devam ettikleri eğitim kurumlarından aldıkları eğitimler de temel eğitim olarak kabul edilmekte.
- İş sağlığı güvenliği alanındaki temel eğitimler, işyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanlarının verdiği eğitimler, bakanlığın eğitim ve araştırma birimi (CHAK), üniversiteler, kamu kurum kuruluşlarının eğitim birimleri, işçi- işveren ortak eğitim merkezleri ve bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumlarından alınan eğitimler geçerli olarak kabul ediliyor.
- 04:37Eğitim Konuları
- Temel eğitim konuları genel konular (çalışma mevzuatı, yasal hak sorumluluklar, işyeri temizliği ve düzeni, iş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuç), işyeri hekimi tarafından verilmesi gereken konular (meslek hastalıklarının sebepleri, korunma prensipleri, biyolojik ve psikolojik risk etmenleri, ilk yardım, tütün ürünlerin zararları) ve teknik konular (kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, iş ekipmanlarının güvenli kullanımı, elektrik tehlikeleri, iş kazalarının sebepleri ve koruma prensipleri, güvenlik ve sağlık işaretleri, kişisel koruyucu donanım kullanımı, iş sağlığı güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü, tahliye ve kurtarma) olmak üzere üç başlıkta toplanıyor.
- Diğer konular başlığı altında bazı iş yerlerinde özel durumlar söz konusu olabilir ve bu konular eğitim konuları içerisinde değerlendirilmesi gerekiyor.
- 06:30Çalışanların Katılımı ve Yükümlülükleri
- İş sağlığı güvenliğinin sağlanması noktasında çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması gerekiyor.
- İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve DSP gibi sağlık personelinin seçiminde, risk değerlendirmesi yapılarak alınması gereken koruyucu tedbirlerin tespitinde, sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesinde, çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimin planlanmasında çalışanların görüşünün alınması gerekiyor.
- Çalışanların yükümlülükleri arasında iş yerindeki makine, araç, gereç ve güvenlik donanımlarını kurallara uygun kullanmak, koruyucuları keyfi olarak çıkarmamak veya değiştirmemek, iş sağlığı güvenliği yönünden ciddi tehlikeler için işverene haber vermek, teftişte tespit edilen noksanlıkların giderilmesi için işbirliği yapmak ve iş sağlığı güvenliği mevzuatına uygun talimatlara uymak yer alıyor.
- 10:26İş Sağlığı ve Güvenliği Kurumu
- İş sağlığı ve güvenliği kurumu, işyerinde 50 ve daha fazla çalışan olacak ve 6 aydan fazla süren işin yapıldığı işyerlerinde kurulması gereken bir kurul.
- Asıl işveren-alt işveren ilişkisinde, işçi sayıları 50'nin üzerindeyse her iki işveren de ayrı ayrı kurul oluşturacak, 50'nin altında ise toplam işçi sayısı 50'yi geçiyorsa ortak bir kurul oluşturulacak.
- 13:12İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma
- Ortak kurulda yer alacak işçilerin eğitiminden asıl işveren sorumludur.
- İki işverenin her ikisi de 50'den fazla işçiye sahipse ayrı ayrı kurul oluştururlar.
- Her iki işverenin de 50'den az işçiye sahip olması durumunda toplamları 50'ye geçerse birlikte ortak kurul oluştururlar.
- 14:24Kurul Üyeleri ve Yapısı
- Kurulda işveren veya işveren vekili, iş güvenliği uzmanı, işyeri kim, insan kaynakları görevlisi, sivil savunma uzmanı, formen ustabaşı veya usta, çalışan temsilcisi ve baş temsilci yer alır.
- Kurulun başkanı işveren veya işveren vekili, sekreteri ise tam zamanlı çalışan iş güvenliği uzmanıdır.
- İş güvenliği uzmanı tam zamanlı çalışmıyorsa, sekreterlik görevini insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari mali işleri yürütmekte görevli kişi yerine getirir.
- 16:28Kurul Toplantıları
- Kurul toplantıları günlük çalışma saatleri içerisinde yapılması esastır ve kurul toplantılarında geçen süreler günlük çalışma süresi olarak kabul edilir.
- Kurul toplantı yapabilmesi için saat çoğunluğu ve işveren veya işveren vekili bulunması gerekir.
- Kurul toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verir ve oyların eşit çıkması durumunda başkan hangi yönde oy kullandıysa o karar geçerli kabul edilir.
- 18:11Kurul Toplantı Sıklığı ve Bildirimler
- Kurul ayda en az bir kez toplanması gerekir, ancak tehlikeli sınıfta ayda bir, tehlikeli ve az tehlikeli sınıfta iki ayda bir, çok tehlikeli sınıfta üç ayda bir toplantı kararı alınabilir.
- Toplantının yeri ve gündemi en az 48 saat öncesinden kurul üyelerine bildirilir.
- Ölümlü, uzuv kayıplı, ağır iş kazası meydana gelmesi veya özel tedbiri gerektiren bir durum ortaya çıkması halinde kurul üyelerinden biri toplantıya çağırabilir.
- 20:37Kurul Üyelerinin Eğitimleri
- Kurula seçilen üyelerin ve yedeklerinin kurulum, görev ve yetkileri, iş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar, iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri gibi konularda eğitim almaları gerekiyor.
- Asıl işveren, alt işveren ve ortak kurul oluşturmasında iki işverenin de bu eğitimlerden sorumlu olması ve denetim görevini yerine getirmesi gerekiyor.
- 21:51Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
- Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi, ülke genelinde iş sağlığı güvenliği konusunda politika ve stratejilerin geliştirilmesi üzerine tavsiyelerde bulunmak üzere oluşturulmuş bir kurul.
- Konsey yılda iki defa olağan olarak toplanması gerekiyor, ancak başkan veya üyelerin üçte birinin teklifi ile olağanüstü olarak da toplanabilir.
- Konseyin başkanlığını çalışma bakanlığı müsteşarı yapar, sekreterliğini ise iş sağlığı güvenliği genel müdürlüğü yapar.
- 24:21Genç İşçi, Çocuk İşçi ve Hafif İş
- Genç işçi, 15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını tamamlamamış kişidir.
- Çocuk işçi, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişidir.
- Hafif iş, çocukların gelişimlerine veya sağlık güvenliklerine zararlı etki ihtimali olmayan, okula devamını engellemeyen işlerdir.
- 25:40Çocuk ve Genç İşçilerin Çalışma Süreleri
- Temel eğitimini tamamlamış okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde 7, haftada 35 saatten fazla olamaz.
- İş kanununa göre haftalık çalışma süresi 45 saat olarak belirlenmiştir.
- Haftanın çalışılan günü 5 gün olarak belirlenmişse günlük çalışma süresi 9 saat, 6 gün belirlenmişse günlük çalışma süresi 7,5 saat olarak tespit edilmiş olmalıdır.
- 26:49Çalışma Süreleri ve Dinlenme
- Günlük 9 saat veya 7,5 saat çalışma süresi içerisinde kullanılan ara dinlenmeler çalışma süresinden kabul edilmiyor.
- Fazla çalışma, haftalık 45 saatlik çalışma süresini aşan çalışmalar olarak ifade ediliyor.
- Haftalık çalışma süresi 45 saatin altında belirlenmişse, o saatten 45 saate kadar yapılan çalışma "fazla sürelerle çalışma", 45 saatin üzerinde yapılan çalışma ise "fazla çalışma" olarak kabul ediliyor.
- 30:20Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Farkları
- Fazla sürelerle çalışma yapıldığında normal günlük ücret saatlik ücretin %25 zamlısı alınırken, fazla çalışma olduğunda %50 artırımlı olarak uygulanıyor.
- İşçi ve işveren anlaşırsa, fazla çalışma ve fazla sürelerle yapılan çalışmalara karşılık boş zaman kullanılabilir.
- Boş zaman kullanıldığında da ücret olarak %50 artırımlı olarak uygulanıyor.
- 32:53Çocuk ve Genç İşçilerin Çalışma Süreleri
- Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde 7, haftada 35 saatten fazla olamaz.
- 15 yaşını tamamlamış çocuklar günde 8 saat, haftada 40 saatlik çalışma yaptırılabilir.
- Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreli 24 saatlik dilimde kesintisiz 14 saat dinlenme süresi olmadan tekrar çalışmaya başlayamazlar.
- 34:31Çocuk ve Genç İşçilerin İzinleri
- 2 saatten fazla, 4 saatten az süren işlerde 30 dakika, 4 saat, 7,5 saate kadar olan işlerde de 1 saatten az olmamak üzere çalışanlara ara dinlenmesi verilmesi gerekiyor.
- Çocuk ve genç işçilerinin hafta tatili izinleri kesintisiz 40 saatten az olamaz ve hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.
- Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz ve bu izinler kesintisiz olarak kullanılır.
- 36:21Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılması
- Çocuklara karşı işlenmiş suçtan hüküm giyenler, yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş olanlar, işveren ve işveren vekili çocuk ve genç işçi çalıştıramazlar.
- Çocuk işçilerin çalıştırabileceği hafif işler, genç işçilerin çalıştırılabileceği işler ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalışabilecekleri işler hakkında bilgi verilmektedir.
- 38:15Gebe ve Emziren Kadınlar İçin Düzenlemeler
- Emzirme odası için kurma şartı en az 100 kadın işçinin bulunması gerekiyor.
- 150 kadın işçi çalıştırıyorsanız da çocuk bakım yurdu ve kreş oluşturmanız gerekiyor.
- Velayeti babaya verilmiş çocuklar da bu kadın işçi sayısına dahil ediliyor.
- 39:47Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtları
- İşverenlerin kuracağı emzirme odaları ve çocuk bakım yurtlarında, özel hizmet veren kreşlerde bulunan tüm özelliklerin olması gerekiyor.
- İşverenler işyeri bünyesi içerisinde emzirme odası ve çocuk bakım yurdu oluşturabilir veya birkaç işveren bir araya gelerek bu hizmeti sunabilirler.
- İşyeri alanları içerisinde tesisi oluşturma imkanı yoksa, özelde faaliyet gösteren bu tür kurumlarla sözleşme imzalayabilirler.
- 41:09Mesafe ve Araç Temini
- Emzirme odası veya çocuk bakım yurdu 250 metreden daha uzaksa, işverenler annelerin gidip gelebilmesi için araç temin etmek zorundadır.
- Anne, kreşe gidip gelirken veya kreş içerisinde çocuğunu emzirmek işiyle meşgulken başına gelen kazalar iş kazası olarak adlandırılır.
- Kadın çalışanlar yeni doğmuş çocuklarının bir yaşına gelene kadar günde bir buçuk saat süt izni hakkına sahiptirler.
- 42:33Gebe Çalışanların İzin Süreleri
- Gebe çalışanlar doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra da sekiz hafta olmak üzere onaltı hafta süreyle çalıştırılmazlar.
- Çoğul gebelik olması durumunda doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki hafta daha ilave edilir, toplam on hafta olarak kullanılır.
- İşyeri hekiminin raporla tespit etmesi durumunda gebe işçi doğumdan önceki üç haftaya kadar çalışabilir, bu durumda kullanmadığı beş haftalık süre doğumdan sonraki sekiz haftalık süreye ilave edilir.
- 44:06Hamilelik Sürecindeki İzinler
- Kadın işçilere hamilelik süresince doğumla ilgili periyodik kontrolleri yaptırabilmeleri için işveren tarafından ücretli izin verilmesi gerekiyor.
- Gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden doğuma kadar geçen sürelerde kadın çalışanlar gece çalışmaya zorlanamazlar.
- İş kanununda gece çalışma dönemi akşam saat 20'de başlayıp altıya kadar devam eder.