Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- NTV'de yayınlanan "Açık Bey" programında biyolog, sinir bilim uzmanı Prof. Dr. Sinan Canan ve sunucu, izleyicilerle birlikte hayatın anlamı konusunu ele almaktadır. Programda Begüm Yıldız, Mehmet Emin Ünal, Aslı Aydıncı ve Didem Sökmen gibi katılımcılar da yer almaktadır.
- Program, insanın anlam arayışı, hayatın anlamı ve bu arayışın kişisel gelişim üzerindeki etkileri üzerine odaklanmaktadır. Sunucu ve konuklar, akıl melekesinin hayatın anlamı sorusunu gündeme getirdiğini, ölümlü bir hayatta sağlıklı yaşayabilmenin ilk şartının düşünsel bir arkadaş olabilmek olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, hayatın anlamı ile hikaye anlatımı arasındaki ilişki, çiftlerin hayattaki anlamlarının farklı olması durumunda ilişkilerin nasıl olabileceği ve modern toplumda teknolojinin hayatın anlamını nasıl etkilediği gibi konular da tartışılmaktadır.
- Program boyunca izleyicilerle etkileşimli bir şekilde ilerleyen sunucu, hayatın anlamını bulmanın zorluklarını, bu arayışın kişisel gelişim üzerindeki etkilerini ve hayatın anlamını bulmanın hayatın devam etmesi için gerekli olduğunu tartışmaktadır. Program sonunda, bir sonraki bölümde hayallerimize nasıl ulaşabileceğimiz konusunun ele alınacağı belirtilmektedir.
- 00:02Program Sunumu
- Prof. Dr. Sinan Canan, biyolog, sinir bilim uzmanı, akademisyen, araştırmacı, yazar, gezgin ve rockçı olarak tanıtılıyor.
- Her hafta Cumartesi günü NTV ekranlarında "Sizden, Bizden, Insandan" programı yayınlanıyor.
- Bu hafta konu "anlam" olup, geçen hafta insanın fabrika ayarları konuşulmuştu.
- 01:03Anlam Konusu
- Programda izleyicilerden "anlam konusunu çözdüm, ben hallettim" diyen olup olmadığını soruluyor.
- Anlam konusunda kafaların karışık olup olmadığı sorgulanıyor.
- Ölümlü olduğumuzu bildiğimiz bir hayatta sağlıklı yaşayabilmenin ilk şartı bu düşünceyle biraz arkadaş olabilir.
- 01:42Anlam Arayışı ve Akıl Melekesi
- Akıl melekesi hikayeyi çok sever ve insan zihni hikayelerle çalışır.
- İnsan müthiş bir güçtedir; olmayan bir geleceği hayal edip onu yaratabilir.
- Anlam arayan tek canlı biziz; diğer canlılar (zürafalar, kediler) anlam aramaz.
- 03:48Anlam Arayışının Biyolojik Temeli
- Akıl melekesi, bilgileri birbirine bağlayıp sonuç çıkarabilme becerisidir.
- İnsan akıl melekesi olduğu için gelecekle ilgili plan yapabilir ve davranışlarına nedenler üretir.
- Akıl melekesi teknik ve teknoloji üretmekte işimize yararken, aynı zamanda anlam arayışını da tetikler.
- 07:51Ölüm Bilinci ve Anlam Arayışı
- İnsanlar kendi ölümünün bilincine sahip tek canlıdır, diğer canlılar bu bilinci yoktur.
- Ölüm bilinci olmadan hiçbir şey yapmazdık, öleceğimiz için var olma derdindeyiz.
- Hayatta kalma güdüsümüz varken bile, akıl melekesi sayesinde ölümü kesin olarak biliyoruz.
- 10:04Anlam Arayışının Önemi
- Anlam hayatımızda çok önemli bir yer tutar ve hayatımızı şekillendirir.
- Anlam arayışı bazen bizi mahvedebilir, bu yüzden doğru anlam aramak önemlidir.
- Belli bir yaştan sonra (örneğin 40'lı yaşlar) insanlar kendilerini tanımak ve bir anlam sahibi olmak için çaba gösterir.
- 12:24Yaşamın Anlamı ve Peygamberlik Yaşı
- Peygamberlik yaşı, yaşamda yeterince bir şeyler biriktirildikten sonra, "bu kadar geldik ettik de sonra ne olacak" sorgusunun başladığı bir yaşdır.
- Altı yaşındaki çocukların anlamsal kargaşa yaşamaması gerekmez çünkü anlam konusunda bir şeyler yaşamak gerekebilir.
- 12:56Kendini Bilmek
- Yunus Emre'nin "İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir, sen kendini bilmezsen yabunice okumaktır" sözü, anlamın kendini bulma çabasından ibaret olduğunu göstermektedir.
- Kendini bilmek, kendini bulma çabasında yapılan hatalardan, doğrulardan ve yanlışlardan ibarettir.
- 14:03Yaşamın Anlamı Hakkında Fikirler
- Aslı Aydın'ın hayat anlayışı, deneyimlemek, hayata hayat yapan anları yaşamak ve bu deneyimlerle kendini gerçekleştirme yolunda diğerlere destek olmaktır.
- İnsan birine yardım ettiğinde tasası geçer, ağrısı sızısı azalır; bu hayatın anlamı olarak görülür.
- Hayatın anlamı tek başına ormanda, kulübede veya bilgisayar başında bulunulabilecek bir şey değil, diğerlerle birlikte bulunur.
- 15:29Hikaye ve Anlam
- Zihin hikayelerle çalışır ve akıl melekesi hikayeyi çok sever.
- Matematik derslerinde "bunlar hayatta ne işime yarayacak" sorusu sıklıkla sorulur, ancak konuları bir hikayenin parçası yapmak öğrenmeyi kolaylaştırır.
- Hayatın anlamı büyük oranda zihinsel bir şey olduğunda, hayatın anlamı hikaye ile alakalıdır.
- 17:49İnsanın Süper Gücü
- İnsanın müthiş bir süper gücü vardır: olmayan bir geleceği hayal edip onu yaratabilme gücü.
- Stüdyo, giysiler, teknolojiler gibi her şey bir zamanlar yoktu, ancak insanlar hayal etti, planladı ve gerçekleştirdi.
- Belirsiz ve karmaşık görünse de, hayali sağlam olan insan oraya gidebilir.
- 19:26Amacın Önemi
- Hikaye bir amaca bağlandığında enteresan bir bütünlük oluşturur.
- Hayatında anlam bulmak isteyen insanın başka bir şeyler de bulması gerekir, anlam tek başına olmaz.
- Bengü Yoğurtçu, üniversitede öğretim görevlisi olarak gençlere iş hayatında kazandığı farklı açılardan bakış açısını devre devre bırakarak, onlara rehberlik etmeyi hayatının anlamını bulduğu bir amaca dönüştürmüştür.
- 21:32İlişkilerde Anlam ve Beklentiler
- Konuşmacı, bir erkeğin kendisini hayatının merkezine koymadığını belirterek, bu tutumun sebebi hakkında soru sormaktadır.
- Sunucu, "ağaca yaslanma kurur, insana dayanma ölür" sözünü hatırlatarak, ilişkilerde hayal kırıklıklarının sık görüldüğünü ifade etmektedir.
- İnsanların birbirlerinin her şeyi olmaları beklenmesi, büyük bir varlık olan insanın karmaşık taraflarına ve yalnız kalma ihtiyacı gibi ihtiyaçlarına uygun değildir.
- 22:52Anlam ve İlişkilerin İlişkisi
- İki farklı insanın bir araya gelmesi zordur, ancak anlam girdiğinde sorun daha anlamlı bir hale gelir.
- Bir kişinin hayatın anlamını tamamen başka birine yüklemesi büyük bir sorumluluktur.
- İlişkiler günümüzde çok hızlı tüketilen şeyler haline gelmiş, uzun ilişkiler nadir olmaya başlamıştır.
- 24:02Uzun İlişkilerin Özellikleri
- Uzun ilişkilerde insanlar önce ateş, çekim ve cazibeyle bir araya gelir, ancak bu cazibe her gün sürmez.
- Uzun süreli ilişkilerde ortak bir hikaye yaratmak ve ortak bir anlam oluşturmak önemlidir.
- Ortak bir hikaye paylaşamadığınız bir insanla uzun süreli bir ilişki sürdürebilmeniz zordur.
- 27:56Anlam Arayışları ve İlişkiler
- Bazı şeyler bir noktaya kadar ortak olabilir, sonra kırılmalar yaşanabilir ve anlam arayışları değişebilir.
- Hayatta her gün aynı şeyin olduğu düz bir hayat yaşamak istenmez, hayatın hareketli ve değişken olması önemlidir.
- İlişkilerde herkesin kendi beklentilerine uygun davranması istenir, ancak bu da ilişkileri zorlaştırır.
- 29:39Şükür ve Yaşamın Kabulü
- Hayatta "niye böyle değil?" gibi sorular sormak yerine, var olanı olduğu gibi kabul etmek önemlidir.
- Var olanı kabul etmeme ve sürekli itiraz etmek, hayatın anlamını ve ne yapacağımızı unutturabilir.
- Şükür, elindeki var olanın kıymetini bilmek ve bundan sonra yapabileceklerini düşünmekle ilgili bir başlangıç noktasıdır.
- 31:41Bilim Kurgu ve Gelecek Hayal Etme
- Düşüncenin kalori etkilediğini ve enerjiyi doğru odaklarsak fark edeceğiz.
- Bilim kurgu okuyan ve yazan kişilerin oranı Türkiye'de normalden yüksek ve düşük seviyede.
- Geleceği hayal edemeyen insanlar onu inşa edemiyor ve başkalarının hayalinde yaşıyor.
- 32:30Bilim Kurgu Yazarı Isaac Asimov
- Isaac Asimov 1940'larda yüzlerce bilim kurgu kitabı yazmış ve yapay zekanın konuşulduğu masada üç robot kuralını önceden belirlemiş.
- Asimov'un zeki olması değil, zihnine yaramazlık yapma izni vermesi ve kendini rahat bırakması onu başarılı yapan şeydi.
- Türkiye'de daha fazla bilim kurgu yazarı üretmek için çalışmalar devam ediyor.
- 33:17Hayatın Anlamı ve Yaradan
- Hayatın amacı yaradan'ı anlayabilmek, onun sevgisini, şükrünü, merhametini ve teslimiyetini anlamaktır.
- İnsanların çoğu ilahi açıklama arayışında bir hayat anlayışı geliştirmeye çalışıyor.
- İnsanların çoğu anlamsızlıktan değil, terk edilmişlik, yalnızlık, çaresizlik veya parasızlıktan değil, anlamsızlıktan ölüyor.
- 35:43Anlamsızlığın Tehlikesi
- Anlam o kadar hayati ki onsuz insan yaşamayı sürdüremez.
- Günümüzde çok fazla oyuncak ve kafa dağıtıcı var, bu yüzden kendimizle baş başa kalıp anlamları kurcalamaya vakit bulamıyoruz.
- Ölüm, hastalık, yalnızlık, çaresizlik ve kayıplar gibi durumlar hazırlıksız yakalanmamak için hayatın bir yerlerinde kendimize kaliteli vakit ayırmamız gerektiğini gösteriyor.
- 38:01Gençler ve Anlam Arayışı
- Günümüzde anlamı yanlış yerde arayan bir kitle yetişiyor, özellikle gençler.
- Gençler, bizim çarçur ettiklerimizden kalan anlamları tekrar toparlamaya çalışıyorlar.
- Gençler dijital teknoloji dünyasında yol bulmaya çalışıyor ve onlara cesaret vermek bizim esas amacımız olmalı.
- 40:31Hayatın Anlamı Hakkında Tartışma
- Konuşmacı, toprakla uğraşmak ve doğaya yakın olmanın hayatın anlamıyla ilgili bir itiraz olup olmadığını sorguluyor.
- Herkesin kendi yolu olduğunu ve bu yolun kişisel izleriyle şekilleneceğini vurguluyor.
- Grubun "Temaşa" ismini verilmesinin amacının bu yolu bulmak olduğunu belirtiyor.
- 41:26Hayatın Anlamı Hakkında Kişisel Deneyim
- Emirhan Saraç, hayatının anlamının sürekli değiştiğini ve aşık olup aşkın hayatın anlamını zannettiğini anlatıyor.
- Sonra işi hayatın anlamına koyduğunu ve tekrar işi bırakıp başka bir şeyi hayatın anlamına koyduğunu ifade ediyor.
- Bu karışıklığın sebebi soruluyor.
- 42:13Hayatın Anlamını Arama Süreci
- Hayatın anlamını bulduğunuzda yaşamanın bittiği, tanrısal bir varlığa dönüşmeniz veya hayatını sonlandırmanız gerektiği söyleniyor.
- Gençlikte aşka aşık olup hayatın anlamını o duyguda zannettiğimiz, sonra bir yamukla karşılaşınca bu duygunun yanlış olduğunu anladığımız anlatılıyor.
- Bilimsel bir konuya ilgi duyup hayatın anlamını orada zannettiğimiz, sonra bir problemle karşılaşınca bu da yanlış olduğunu anladığımız durum örnekleniyor.
- 43:18Hayatın Anlamının Doğası
- Her türlü ilişki, karşılaşma ve öğrenmenin bize kendimiz hakkında bir şey anlattığı vurgulanıyor.
- Birisiyle karşılaşıp aşık olduğumuzda hayatımızda neyin eksik olduğunu bize anlattığı belirtiliyor.
- Yanlış seçimler ve anlam atamaları yoluyla doğru anlama ulaşmanın önemine vurgu yapılıyor.
- 44:08Hayatın Anlamını Oluşturma
- Anlamın olmazsa yaşayamayacağımız ve akıl meleklerinin yakıtının bu anlam olduğu belirtiliyor.
- Hayatın anlamını eşimizden, dostumuzdan, ilişkilerimizden, inancımızdan, anlatılardan ve bilimden faydalanarak oluşturduğumuz vurgulanıyor.
- Her gün sabah kalkıp bir anlama doğru gittiğimizi ve ileriye doğru bir hayalimiz varsa o tarafa doğru her gün bir adım atmaya niyetlendiğimizi ifade ediyoruz.
- 44:50Gelecek Bölümün Tanıtımı
- Bir sonraki bölümde hayal ettiğimiz şeylere gitmenin akıllıca bir yolunun varlığına dair sorunun ele alınacağı belirtiliyor.
- Büyük bir rockstar olmak, tatile gitmek veya sahile yürüyüş yapmak gibi hayallerin nasıl gerçekleştirileceği sorusu ele alınacak.
- Karmaşıklık ve belirsizlik ortamında bu hedeflere ulaşmanın mekanizması konuşulacak.