Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İkinci Dünya Savaşı sırasında tarafsızlığını ilan eden ülkeleri anlatan tarihsel bir belgesel formatındadır. Franco, Hitler, Mussolini, Salazar, İsmet İnönü gibi tarihi şahsiyetlerin rolleri ele alınmaktadır.
- Video, savaşın başlangıcından itibaren tarafsız kalan ülkelerin politikalarını ve savaş içindeki durumlarını kronolojik olarak incelemektedir. İlk bölümde Danimarka, Norveç, Estonya, Letonya, Litvanya ve İspanya gibi ülkeler anlatılırken, ikinci bölümde İsveç, Portekiz, İsviçre, İran, Suudi Arabistan ve Türkiye gibi ülkeler ele alınmaktadır.
- Her ülke için tarafsızlık ilanı, işgal edilme süreci, müttefiklerle veya Nazi Almanyası ile olan ilişkileri ve savaş içindeki hareketleri detaylı şekilde aktarılmaktadır. Özellikle Baltık ülkelerinin Sovyetler Birliği ve Nazi Almanyası tarafından işgal edilmesi ve bu süreçte yaşanan soykırım olayları vurgulanmaktadır.
- 00:03İkinci Dünya Savaşı ve Tarafsız Ülkeler
- 1939 yılında Hitler'in Polonya'yı işgal etmesiyle başlayan İkinci Dünya Savaşı sırasında birçok ülke savaştan kaçınmayı umarak tarafsızlığını ilan etti.
- Tarafsızlık ilanı bazı ülkeleri işgal edilmekten veya zorla savaşa dahil edilmekten kurtaramadı.
- 00:55Danimarka'nın İşgali
- Danimarka, 2. Dünya Savaşı'nın başladığı günlerde tarafsızlığını ilan etmesine rağmen 9 Nisan 1940 tarihinde Nazi Almanyası tarafından saldırıya uğradı.
- Hitler, Danimarka topraklarını Norveç'e karşı yapılacak operasyonlar için köprü olarak kullanmak için ülkeyi işgal etti.
- Danimarka ordusu, askeri gücünün zayıf olması nedeniyle Nazi ordusu karşısında yalnızca iki saat dayanabildi ve toplam altı saat süren savaş, 2. Dünya Savaşı'nın en kısa askeri operasyonlarından biri oldu.
- 02:17Norveç'in İşgali
- Norveç, Almanya için hem deniz ticareti hem de demir gereksinimlerini karşılayabileceği bir ülke konumundaydı ve Almanların Danimarka'ya saldırması aslında Norveç'in işgali için bir başlangıçtı.
- 8 Nisan 1940 gecesi Alman donanması Norveç'i işgal etmek için harekete geçti, ancak Norveç kıyı topçularının saldırısıyla amiral gemisi batarak harekat ertelendi.
- İngiltere ve Fransa, Norveç'e çıkarma yapmaya çalıştı ancak Alman donanmasının kıyı şeridini ablukaya alması nedeniyle başarısız oldular ve Haziran 1940 tarihinde tüm Norveç Nazi Almanyası tarafından işgal edildi.
- 04:51Baltık Ülkeleri
- Estonya, 17 Haziran 1940 günü Kızıl Ordu'nun Baltık topraklarına girmesiyle Sovyetler Birliği tarafından ilhak edildi ve bir yıl sonra Nazi Almanyası'nın Sovyetlere saldırmasıyla naziler tarafından işgal edildi.
- Estonya'da savaş boyunca yaklaşık 90 bin kişi hayatını kaybetti, bu sayı nüfusun %25'ine denk gelmekteydi ve bu oran 2. Dünya Savaşı boyunca Avrupa'daki en yüksek kayıp oranları arasında yer aldı.
- Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla 20 Ağustos 1991 tarihinde Estonya bir kez daha bağımsızlığını kazandı.
- 06:14Letonya
- Letonya, 1939 yılında tarım ürünleri tarafından yönlendirilen bir ihracat patlamasının ardından Baltık ülkelerinin en zenginiydi ve kişi başına düşen gelir Finlaya veya Avusturya'dan daha yüksekti.
- 18 Ekim 1939'da imzalanan Sovyet-Latonya karşılıklı yardım anlaşması ve 30 Ekim 1939'da Letonya'da yaşayan Alman vatandaşlarının sınır dışı edilmesi, ülkenin tarafsızlığını kaybetmesine neden oldu.
- 17 Haziran 1940 tarihinde Sovyetler Birliği ordusu Letonya topraklarına girerek ülkeyi işgale başladı, bir yıl sonra Nazi Almanyası'nın Sovyetlere saldırmasıyla Letonya işgal edildi ve Nazi işgali sırasında büyük çoğunluğu Yahudi olan yaklaşık 85 bin kişi hayatını kaybetti.
- 07:56Litvanya
- Litvanya, 1. Dünya Savaşı'nın ardından Rusya'dan bağımsızlığını kazanan bir diğer Baltık ülkesiydi ve 2. Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde tarafsızlığını ilan etti.
- Eylül 1939'da Sovyet güçlerinin Doğu Polonya'yı işgal etmesiyle Vilnius bölgesi Litvanya'ya bırakıldı, ancak Haziran 1940 tarihinde Kızıl Ordu Litvanya topraklarına girerek ülkeyi işgale başladı.
- Nazi işgali sırasında ülkedeki Yahudi varlığının %91'ine denk gelen 190 bin Yahudi Litvanya vatandaşını acımasızca katletti ve Litvanyalılar Sovyet işgaline direnmeye karar vererek 1952 yılına kadar Sovyet güçlerine karşı bağımsızlık mücadelesi verdi.
- 09:56İspanya
- Francisco Franco yönetimindeki İspanyol Devleti, 2. Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde iç savaştan çıkmış, ekonomisi zarar görmüş, askeri gücü zayıflamıştı.
- Franco, İspanya'nın 2. Dünya Savaşı'nda tarafsızlığı benimsediğini duyurdu.
- Fransa'nın düşmesinin ardından Hitler, Franco ile görüşmek istediğini bildirince iki faşist lider 23 Ekim 1940 tarihinde Fransa'da bir araya geldi.
- 10:27İspanya'nın II. Dünya Savaşı'ndaki Duruşu
- Franco, savaşa girme karşılığında imkansız isteklerde bulunarak Hitler'i İspanya'dan uzaklaştırmak istedi, ancak Hitler bu duruma sinirlenerek Franco'yu Fransa'nın İspanya'yı işgal etme olasılığıyla tehdit etti.
- Aralık 1940'ta Hitler, Franco'ya Cebelitarık'a saldırmak için Alman birliklerinin İspanya'dan geçmesi için izin istese de, Franco bu teklifi reddetti.
- Franco, Hitler'den kurtulmak için 1941 yılında "Mavi Tümen" adında gönüllü askerlerden oluşan bir birlik kurdu ve bu birliğin sadece Sovyetler Birliği'ne karşı savaşa dahil olabileceğini belirtti.
- 11:55Mavi Tümen ve İspanya'nın Savaş Sonrası Durumu
- 1942 yılında yaklaşık 50 bin gönüllüden oluşan Mavi Tümen, Leningrad kuşatmasını kırmak için saldıran Kızıl Ordu ile çarpıştı ve çok ağır kayıplar vermesine rağmen başarılı bir direniş gösterdi.
- Stalin, İspanyol askerlerinin cephede savaştığını öğrenince 1945'te İspanya'yı işgal etmek istedi ancak bu isteği Truman ve Churchill tarafından desteklenmedi.
- Savaş sonuna kadar Almanlarla iş birliği içinde olan Franco, Almanya'nın yenilmesinin ardından Hitler'e verdiği destekten dolayı herhangi bir yaptırıma maruz kalmadı.
- 13:04İsveç'in II. Dünya Savaşı'ndaki Duruşu
- 1 Eylül 1939'da savaş başladığında tarafsızlığını ilan eden İsveç, savaş boyunca bu statüsünü koruyan ender ülkelerden biri oldu.
- Almanya'nın çok daha güçlü olması nedeniyle İsveç, savaşmadan hayatta kalmak için birçok taviz vermeye ve Almanlarla işbirliği içinde olmaya devam etti.
- Savaş boyunca toprakları hiçbir ülke tarafından işgale uğramayan İsveç, mültecilere kapılarını açık tuttu ancak sanayisinin Almanlarla ticarete devam etmesi ve Holokost soykırımını görmezden gelmesi karanlık yüzü olarak tarihteki yerini aldı.
- 14:17Portekiz'in II. Dünya Savaşı'ndaki Duruşu
- 1939'da Portekiz hükümeti, İngiliz-Portekiz ittifakının bozulmadan kaldığını ancak İngilizlerin Portekiz'den yardım istemediği için Portekiz'in tarafsız kalmakta özgür olduğunu açıkladı.
- 1941 yılında Portekiz-Timor kolonisi Avustralya ve Hollanda kuvvetleri tarafından işgal edildi, ancak Salazar bu durumdan vazgeçmek zorunda kaldı.
- Ağustos 1943'te Portekiz, Azor adalarındaki hava üslerini müttefik uçaklarına açmayı kabul eden bir anlaşma imzalarken, bu anlaşma Atlantik savaşı için önemli bir dönüm noktası oldu.
- 15:45İsviçre ve Ortadoğu Ülkelerinin Duruşu
- İsviçre, I. Dünya Savaşı'nda olduğu gibi II. Dünya Savaşı'nda da tarafsızlığını korumayı başaran ve Hitler'in işgal planını gerçekleştiremediği bir ülke oldu.
- İran, 1941'de savaşın başlamasından yaklaşık iki yıl sonra Büyük Britanya ve Sovyetler Birliği tarafından işgale uğradı, ancak savaşın sona ermesinden sonra işgal güçleri çekildi.
- Suudi Arabistan, resmi olarak tarafsız olmasına rağmen müttefiklere büyük miktarlarda petrol tedarik etti ve 28 Şubat 1945'te Almanya'ya, 1 Nisan 1945'te Japonya'ya savaş ilan etse de herhangi bir askeri harekatta bulunmadı.
- 17:55Türkiye'nin II. Dünya Savaşı'ndaki Duruşu
- Türkiye'nin savaş politikası, savaşın dışında kalıp devletler arası çıkar çatışmalarından yararlanarak denge siyaseti izlemekti.
- 19 Ekim 1939'da Türkiye, İngiltere ve Fransa arasında karşılıklı yardım anlaşması imzalandı, ancak Almanların Yunanistan'ı işgal etmesi ve Bulgaristan'ın da Almanya'nın yanında yer almasıyla savaş Türkiye sınırlarına kadar dayandı.
- Türkiye, 23 Şubat 1945'te Almanya'ya ve Japonya'ya savaş ilan etse de herhangi bir askeri harekatta bulunmadığı halde, savaşta yenik düşen devletler ile yapılacak olan barış konferanslarına katılmaya hak kazandı.