Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan tarih dersi formatındadır. Konuşmacı, Osmanlı Devleti'nin dağılma dönemi ve özellikle II. Mahmut dönemindeki önemli reformları anlatmaktadır.
- Video, II. Mahmut dönemindeki askeri, idari, eğitim ve kültür alanındaki ıslahatları kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak askeri alandaki değişiklikler (Sekbanı Cedid Ocağı, Asakir-i Muhammediye, Vaka-i Hayriye), ardından idari reformlar (Divan-ı Hümayun'un kaldırılması, Nazırlıklar, Bakanlıklar, Heyet-i Vükela'nın kurulması), eğitim alanındaki yenilikler (resmi gazete, nüfus sayımı, pasaport uygulaması) ve ekonomik gelişmeler detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Video, II. Mahmut dönemini kapsayan tek bir video olarak sunulmuş olup, bir sonraki videoda Abdülmecid ve Abdülaziz dönemlerine geçileceği belirtilmiştir.
- 00:10Osmanlı Devleti'nin Dağılma Dönemi İslahatları
- Osmanlı Devleti'nin dağılma döneminin siyasetinden sonra, en uzun yüzyıl olan dağılma dönemi ıslahatlarına geçiliyor.
- İkinci Mahmut, hem siyasetçi hem de müzisyen olan önemli bir padişah olarak, tamburi çalar ve birçok bestesi günümüze kadar gelmiştir.
- İkinci Mahmut döneminde başlayan ıslahatlar, Abdülmecid, Abdülaziz ve İkinci Abdülhamit dönemlerine kadar devam edecektir.
- 01:19İkinci Mahmut ve Senedi İttifak
- İkinci Mahmut, Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa'nın sayesinde tahta çıkmış ve onu sadrazam yapmıştır.
- Alemdar Mustafa Paşa, ayanlara haber göndererek İkinci Mahmut ile birlikte Senedi İttifak'ı (ahitleşme) yerine getirmiştir.
- Senedi İttifak, padişahın otoritesinin devletin temeli sayılacağı, ayanların padişahın otoritesi dışında başka bir gücü kabul ettiği ve demokratikleşmede ilk adım olarak kabul edilen bir sözleşmedir.
- 05:17Yeniçeri Ocağı'nın Kaldırılması
- İkinci Mahmut döneminde, Yeniçeri Ocağı'nın yerine alternatif olarak Avrupa tarzında Sekban-ı Cedit Ocağı kurulmuştur.
- Yeniçeriler, Sekban-ı Cedit Ocağı'nı çekemeyip Alemdar Mustafa Paşa'yı baruthaneye sıkıştırıp öldürmüşlerdir.
- İkinci Mahmut, yeniçerileri ikna etmeye çalışsa da başarılı olamayınca, Kara Cehennem İbrahim Paşa'nın hazırladığı planla yeniçerileri Sultanahmet Meydanı'nda top gülleleriyle öldürmüş ve Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmıştır.
- 09:53Askeri Alandaki Diğer İslahatlar
- İkinci Mahmut döneminde seraskerlik makamı (genelkurmay başkanlığı) kurulmuş ve eyaletlerde güvenliği sağlamak için redif birlikleri ve müşirlikler oluşturulmuştur.
- Askeri amaçlı nüfus sayımı yapılmış, bandoculuk okulu açılmış, mehterhane kapatılmış ve harp okulu, askeri tıp okulu (tıbbiye) kurulmuştur.
- Askeri işleri düzenlemek amacıyla Darüş Şurayı Askeri kurulmuştur.
- 11:57İkinci Mahmut Döneminde Askeri Alandaki Değişiklikler
- İkinci Mahmut döneminde Nizam-ı Cedid'in yerine Sekban-ı Cedid Ocağı, Eşkinci Ocağı kuruldu.
- Yeniçeri Ocağı kaldırıldı, Vaka-i Hayriye yerine Asakir-i Mansure-i Muhammedi ordusu oluşturuldu.
- Seraskerlik makamı, redif birlikleri, müşirlikler kuruldu, askeri amaçlı nüfus sayımı yapıldı.
- 12:59Yönetim Alanındaki İdari Teşkilatlanmalar
- İkinci Mahmut, Divan-ı Hümayunu kaldırarak nazırlıkları (bakanlıkları) oluşturdu ve Heyet-i Vükelayı (kabinemsi sistemi) kurdu.
- Sadrazam yerine Baş Vekalet, Reisülküttab yerine Hariciye Nazırı, Sadaret Kethüdası yerine Dahiliye Nezareti kuruldu.
- Darphane Maliye Nezaretine, Vakıflar Efkaf-ı Hümayuna, Şeyhülislamlık yerine Bab-ı Meşihat Dairesi kuruldu.
- 15:33İkinci Mahmut Döneminde Diğer İdari Değişiklikler
- Memurlar dahiliye ve hariciye olarak ikiye ayrıldı, ilk resmi gazete Takvim-i Vakayi bastırıldı.
- Müsadere (devlet hizmetinde çalışanların mallarına el konulması) kaldırıldı, ancak yasal olarak Tanzimat Fermanı'nda kökten çözümü getirildi.
- Memurlar için rütbe ve nişan kabul edildi, iller merkeze bağlandı, ayanlıklar kaldırıldı.
- 17:33İkinci Mahmut Döneminde Ekonomik ve Sosyal Değişiklikler
- Miras hukuku özel mülkiyetin önünü açtı, tımar ve zeamet kaldırıldı, devlet memurlarına merkezden maaş bağlandı.
- Köy ve mahallelerde muhtarlıklar kuruldu, vergi ve askerlik için nüfus sayımları yapıldı.
- Devlet dairelerinde padişahın resminin asılması zorunlu hale getirildi, karantina uygulaması başlatıldı.
- 18:45İkinci Mahmut Döneminde Diğer Yenilikler
- Posta teşkilatı kuruldu, yurtdışı seyahatlerde pasaport uygulaması getirildi.
- İstanbul'un güvenliği için giriş çıkışlarda mürür tezkeresi (vize belgesi) uygulandı.
- Kıyafet devrimi başlatıldı, devlet memurlarına pantolon ve fes giyme zorunluluğu getirildi.
- 20:47İkinci Mahmut Döneminde Eğitim ve Kültür Alanındaki Değişiklikler
- Medreselerin yanında Avrupa tarzında okullar açıldı, eğitim-öğretimde ikililik başladı.
- İlköğretim kız ve erkek çocukları için İstanbul'da zorunlu hale getirildi, rüştiye ve Mekteb-i Ulum-i Ebediye adında orta dereceli okullar açıldı.
- Tercüme odaları kuruldu, ilk defa Avrupa'ya öğrenci gönderildi, Enderun Mektebi yerine Mektebi Maarifi kuruldu.
- 22:13İkinci Mahmut Dönemi'nin Ekonomik ve Sosyal Değişiklikleri
- İkinci Mahmut döneminde ticaret nezareti kurularak tarım ve ticaret işlerinin düzenli işlemesi için çalışmalar yapılmış, yerli malı özendirilmiştir.
- Bakırköy'de bez fabrikası ve ordunun fes ihtiyacını karşılamak için Feshane II. Mahmut döneminde açılmıştır.
- İkinci Mahmut, "Ben Hıristiyan-ı Kilisede, Yahudi'yi Havrada, Müslümanı Camide görmekten mutluluk duyarım" diyen padişahtır.
- 23:07İkinci Mahmut Dönemi'nin Önemli Değişiklikleri
- İkinci Mahmut, Divan-ı Hümayunu kaldırarak yeniden hazırlıkları kuran, heyet ve kelayı oluşturan kabinemsi bir sisteme geçmiştir.
- Takvim-i Vakayı adıyla ilk resmi gazeteyi çıkaran, müsadere usulüne son veren, illeri merkeze bağlayıp ayanlıkları ortadan kaldıran padişahdır.
- Tımar ve zahmeti kaldırarak devlet memuruna merkezden maaş bağlayan, köy ve mahallelerde muhtarlıkları kuran, ilk nüfus sayımını yapan padişahdır.
- 23:58İkinci Mahmut Dönemi'nin Diğer Önemli Değişiklikleri
- Askeri alanda sekbanı, cedit ocağı, eşkinci ocağı, yeniçeri ocağı'nın kaldırılması, Vakayı Hayriye'nin yerine kurulan Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusu, seraskerlik makamı ve harp okulu açılmıştır.
- Askeri tıbbiyenin açılması, redif birlikleri ve müşriklerin oluşturulması, medreselerin yanında batı tarzında okulların açılması ve Avrupa'ya ilk defa öğrenci gönderilmesi yapılmıştır.
- İlköğretimin İstanbul'da zorunlu kız ve erkek çocuklar için zorunlu hale getirilmesi, orta dereceli okullar (rüştiye, mekteb, ebediye) açılması ve tercüme odalarının kurulması yapılmıştır.
- 24:36İkinci Mahmut Dönemi'nin Eğitim ve Sosyal Alanındaki Değişiklikler
- Yurtiçi seyahate çıkılması, Enderun Mektebi yerine Mektebi Maarifi ve adliyenin oluşturulması yapılmıştır.
- İkinci Mahmut döneminde Ticaret Nezareti, Feshane ve Bakırköy'de bez fabrikası açılmıştır.
- İkinci Mahmut dönemini tek video olarak sunan konuşmacı, diğer videolarda Abdülmecid, Abdülaziz ve V. Murat dönemlerine geçeceğini belirtmiştir.