Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan HPLC (High Performance Liquid Chromatography) sistemleri hakkında kapsamlı bir eğitim içeriğidir.
- Video, HPLC sistemlerinin tanımı ve temel bileşenlerini detaylı şekilde ele almaktadır. İçerik, solvent rezervuar alanı, pompa sistemleri, gradient sistemleri, oto örnekleyici, kromatografi kolon ve dedektör gibi temel bileşenleri kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Ayrıca, Türkiye'de yaygın olarak kullanılan dört farklı markanın HPLC sistemlerinin genel akış şemaları karşılaştırılarak gösterilmektedir.
- Eğitim, HPLC sistemlerinin çalışma prensiplerini, avantajlarını ve diğer analitik tekniklerden farklarını açıklamakta, ayrıca düşük ve yüksek basınçlı gradient sistemleri arasındaki farkları, farklı dedektör türlerini ve sistem bakım gereksinimlerini karşılaştırmalı olarak ele almaktadır. Video, soru-cevap kısmıyla devam edecek ve ilerleyen seminerlerde bu konuların daha detaylı inceleneceği belirtilmektedir.
- 00:01Eğitim Programı
- Eğitimde HPL (High Performance Liquid Chromatography) sistemi tanımlanacak, çalışma prensipleri ve kullanım alanları incelenecek.
- Türkiye'de yaygın kullanılan markalar üzerinden sistem akış şeması incelenecek ve bileşenler detaylı olarak öğretilip soru cevap bölümü yapılacak.
- 00:32HPL Sisteminin Tanımı
- HPL, İngilizce "High Performance Liquid Chromatography" veya "High Pressure Liquid Chromatography" kelimelerinin baş harflerinden türetilmiş bir terimdir.
- İlk geliştirilme döneminde sadece basınç etkisi olduğu düşünülürken, zamanla diğer parametrelerin de ayrımdaya etkisi anlaşıldı ve "High Performance" terimi tercih edildi.
- HPL sisteminde pompalar vasıtasıyla hareketli faz kromatografi kolonuna yönlendirilir, basınç oluşur ve kromatografik ayrım yöntemleriyle karışımlardaki bileşenler ayrılır.
- 03:57Çalışma Prensibi
- HPL sisteminde sabit faz, hareketli faz ve numune arasındaki etkileşimlerden yararlanarak çalışır.
- Sistem dipol momentlerden, bağlardan, fiziksel etkileşimlerden, absorpsiyon kuvvetinden ve iyonlaşma kuvvetinden faydalanarak ayrım sağlar.
- Bu etkileşimlerin detayları ilerleyen eğitimlerde ve kromatografi teorisi eğitiminde daha derinlemesine incelenecektir.
- 05:18Kullanım Alanları
- HPL sistemleri analitik kimya laboratuvarlarında ve kimyanın girdiği birçok sektörde kullanılır.
- En yaygın kullanım alanı ilaç sektörüdür; antibiyotikler, beşeri ilaçlar, biyoteknolojik ilaçlar, biyokimyasal analizler için kullanılır.
- Gıda sektöründe tatlandırıcılar, antioksidanlar, pestisitler, klinik tıpta, adli tıpta ve uyuşturucu analizlerinde de tercih edilir.
- 06:35HPL Sisteminin Avantajları
- HPL sisteminin diğer klasik tekniklerden en büyük özelliği çok küçük boyutlarda kromatografik kolonları kullanmasıdır.
- Yüksek iç basınç, kontrollü akış hızları, küçük örnek hacimlerinde yüksek duyarlılık ve eser miktarda analizler yapabilme avantajları sunar.
- Yüksek tekrarlanabilirlik, yüksek hassasiyet ve pratik uygulaması nedeniyle en yaygın tercih edilen sistemlerin başında gelir.
- 07:38HPL Sisteminin Temel Bileşenleri
- HPL sisteminin temel bileşenleri: solvent rezervuar sistemi, oto örnekleyici, pompa sistemleri, kolon ve kolon fırını, dedektör, veri toplama ve işleme bilgisayarı ve atık alanıdır.
- 08:15Türkiye'de Popüler Markalar
- Marka 1'de solvent rezervuar sistemi en üstte, pompalar ve sistem kontrol ekranı altında, oto örnekleyici daha altında, kolon fırını ve dedektör en altta konumlandırılmıştır.
- Marka 2'de solvent rezervuarı en üstte, pompa ve gradyan sistemleri altında, sistem kontrol ekranı yanında, dedektör orta sağda, oto örnekleyici sol alta, kolon fırını sağ alta yerleştirilmiştir.
- Marka 3'te solvent rezervuar alanı en üstte, yanına dedektör konumlandırılmış, altında sistem kontrol ekranı, oto örnekleyici ve enjektör ünitesi, kolon fırını dik şekilde, pompa en alt sol köşede yer almıştır.
- Marka 4'te solvent rezervuar en altta, üzerine dedektör, oto örnekleyici ünitesi, pompa ve kolon fırını yerleştirilmiştir.
- 11:05Solvent Rezervuar Alanının Önemi
- Solvent rezervuar alanları, HPLC cihazlarında genellikle en üst alanda konumlandırılmıştır.
- Solvent rezervuar alanlarının en üstte olması, pompa üzerinde oluşan vakum etkisini azaltmak ve basınç kayıplarını önlemek için önemlidir.
- Solvent rezervuar alanlarının güvenlik açısından da önemlidir, çünkü içindeki uçucu solventler sağlığa zarar verebilir ve kırıldığında başkalarına ve ortama zarar verebilir.
- 13:40Solvent Rezervuar Alanının Yapısı
- Solvent rezervuar alanı, hareketli fazların pompalar yardımıyla kolon girişine kadar taşınmasını sağlayan sistemin bütünüdür.
- Hareketli faz hatları genellikle şeffaf ve görünür yapıda olup, bu sayede hava kabarcıklarının sistemde oluşmasını kontrol etmek mümkündür.
- Gazze ve filtre sistemi, solvent rezervuar alanının bir parçasıdır ve hareketli fazın pompalara gitmeden önce bu sistemden geçmesi gerekir.
- 16:07Solvent Rezervuar Alanının Bileşenleri
- Solvent rezervuar alanında rezervuar, hareketli faz filtresi, hareketli faz boruları, hareketli faz şişesi ve şişeyle uyumlu güvenlik kapağı bulunmaktadır.
- Hareketli faz filtreleri (cam, paslanmaz çelik, PTF) sistem korunması için önemli olup, tıkanabilir ve gerektiğinde değiştirilmelidir.
- Hareketli faz boruları yaklaşık 5-6 metre uzunluğunda olup, iç çapı, et kalınlığı ve uzunluğu sistem hacmini etkileyen önemli parametrelerdir.
- 19:37Hareketli Faz Şişeleri
- En yaygın kullanılan hareketli faz şişeleri borosilikat camlardan üretilmiş, yüksek ısıya dayanıklı şişelerdir.
- Hareketli faz şişeleri amber renkli veya şeffaf olabilir, analizin niteliğine göre amber renkli şişeler tercih edilebilir.
- Amber renkli şişeler, ışıktan bozulan tamponları korumak için kullanılır.
- 20:20Solvent Rezervuar Hattının Kapakları
- Solvent rezervuar hattının önemli bir bileşeni olan kapaklar, mobil fazın kontamine etmemesi ve sağlık açısından önemlidir.
- Mobil fazlar genellikle sağlığa zarar verme riski olan organik solventler içerir ve bu nedenle kontrollü kullanılması gerekir.
- Kapaklarda hava girişi, PTF filtre, hareketli faz borularının sıkılıp sızdırmazlık sağladığı kısımlar ve şişe kapağı bulunur.
- 21:49Vakum Etkisi Oluşturmamak İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
- HBC kapağında küçük bir delik bırakmak, vakum etkisi oluşturmamak için gerekli olup, tüm deliklerin kapatılmaması önemlidir.
- Tüm hattın kapatılması durumunda, boşalan sıvının yerine hava giremez ve cihaz pompalar sıvı çekemez, basınç kayıpları oluşur.
- Birden fazla hat kullanıldığında, farklı alternatifler üretmek veya çözelti olan başka bir şişeye aktarmak gereklidir.
- 23:01Degazer ve Filtre Sistemi
- Degazer sistemi, solvent rezervuarına dahil edilen önemli bir sistemdir ve dört markanın dördünün versiyonlarında bulunur.
- Degazer sistemi, mobil faz hatlarından gelen çözeltideki çözünmüş gazları uzaklaştırarak pompalara ve kolona ulaştırır.
- Her mobil faz hatı için ayrı bir degazer ünitesi bulunur ve bu ünite hareketli fazın içinden geçerek gazları uzaklaştırır.
- 24:44Degazer Ünitesinin Çalışma Prensibi
- Degazer ünitesinde hareketli faz, geçirgen olan tüping hattından geçer ve çeperin içine vakum oluşturulur.
- Vakum, tüping hattından sıvının geçmesini engeller ancak çözülmüş gazlar geçebilir ve minimize edilir.
- Degazer ünitesi parmak uzunluğunda olup, içinde spiral şeklinde tüping sarılmıştır ve mobil faz bu tüpingin içerisinden geçer.
- 26:17Pompalar ve Sistemin Çalışma Prensibi
- Pompalar, sistemin en önemli bileşenidir ve arızaları analiz sırasında büyük sorunlara yol açabilir.
- Pompalar, solvent rezervuarından mobil fazı sabit akış ve yüksek basınçlı kolona gönderir.
- Sabit akış, HPLC sistemlerinin en temel özelliklerinden biridir ve dakikada belirli bir miktar akışın sürekli koronografik kolondan geçmesi gerekir.
- 28:03HPLC Sistemlerinin Özellikleri
- HPLC sistemleri, 600 bara kadar olan sistemleri ifade eder ve bu değer pompa ile kolon arasında oluşan geri basınçtır.
- HPLC sistemleri 400 bar veya 600 bar basınca dayanabilecek şekilde piyasada pazarlanır.
- Pompalar, seçilen herhangi bir akışta yüksek akış doğruluğu ve hassasiyetle çalışmalıdır.
- 29:30Çekvalf Sistemi
- Çekvalf, pompa sisteminin ön kısmında bulunan, piston hareketlerini sağlayan ve mobil fazın pompadan çıkmasını engelleyen yuvarlak parçalardır.
- Çekvalfler, piston çekildiğinde içeriye hareket ederek sıvının dışarı çıkmasını engeller, itildiğinde ise sıvının dışarı çıkmasını sağlar.
- Çekvalf sistemi, pompaların basınç kaybı olmadan eş zamanlı çalışmasını sağlar.
- 31:03HPLC Sistemlerinde Pompa Çalışma Teknikleri
- HPLC sisteminde iki farklı pompa çalışma tekniği vardır: izokritik edisyon (ayrım oranı sabit kalır) ve gradiyat edisyon (ayrım oranı değişir).
- Izokritik edisyonun dezavantajları uzun analiz süreleri ve yeterli ayrım gücü sağlamamasıdır.
- Gradiyat edisyon, polarite farklılıkları oluşturarak birden fazla hareketli fazı aynı anda kullanma imkanı sunar ve ayrım gücünü artırır.
- 33:49Düşük Basınçlı ve Yüksek Basınçlı Gradient Sistemleri
- Düşük basınçlı gradient sistemlerinde, mobil fazların karıştığı nokta pompadan önce, hareketli faza daha yakındır.
- Düşük basınçlı sistemlerin avantajları basit konfigürasyon ve uygun maliyetidir, dezavantajı ise yüksek sistem hacmi ve düşük ayrım gücüdür.
- Yüksek basınçlı gradient sistemlerinde, her mobil faz için ayrı bir pompa bulunur ve karışım pompadan sonra gerçekleşir.
- 38:17Yüksek Basınçlı Gradient Sistemlerinin Avantajları ve Dezavantajları
- Yüksek basınçlı gradient sistemlerinin avantajları yüksek gradient kesinliği, yüksek tekrarlanabilirlik ve düşük sistem hacmidir.
- Düşük sistem hacmi, ayrım gücünü ve rezolüsyonu artırır.
- Bu sistemlerin dezavantajları çok pompalı olması, karmaşık sistem gereksinimleri, yüksek maliyet ve bakım maliyetleridir.
- 41:13Oto Örnekleyici Sistemi
- Oto örnekleyici sistemi, enjektör hattı, loop ve valflerden oluşan bir yapıdır.
- Sistem, pompadan alınan hareketli fazı kesintisiz olarak kolona ulaştırarak numuneyi hareketli faza yükler.
- Farklı markalarda farklı örnekleyici sistemleri kullanılır: yuvarlak treyler, kolla lokasyondan VL alarak enjektöre götürme veya hareketli bir enjektör kullanma.
- 43:16Kromo Kolon ve Kolon Fırınları
- Kromo kolonlar, bazı analizlerde kolon fırınlarında çalıştırılır, bazı analizlerde laboratuvar şartlarında da çalışabilir.
- Laboratuvar sıcaklıkları sabit kalmaz, bu nedenle kromatografi fırınları önemlidir.
- Sıcaklık değişimi ayrım gücünü etkileyebilir, piklerin iç içe geçmesine neden olabilir veya numunenin bozulmasına yol açabilir.
- 45:25Dedektörler
- Dedektörler, nitel analizleri gerçekleştiren ve tespit yeteneğini kazandıran sistemlerdir.
- En yaygın kullanılan HPLC dedektörleri UV-visible absorbans dedektörleri (%70), refraktif indeks dedektörleri ve floresans dedektörleridir.
- Kütle dedektörleri biyoteknolojinin artmasıyla çok fazla kullanılmaya başlanmış, kullanım oranları artmakta olan önemli bir türdedektörlerdir.
- 47:46Sunumun Özeti
- Bu sunum, HPLC sisteminin temel bileşenlerini ve akış şemasını anlatmıştır.
- İlerleyen seminerlerde içme sistemi ve farklı konular detaylı olarak ele alınacaktır.
- Etkinlik sponsorları olan Stil, Data ve Orbital'e teşekkür edilmiştir.